Bảo đảm nghị quyết đúng, trúng và khả thi

Các đại biểu nghiên cứu tài liệu tại Kỳ họp thứ 11, HĐND thành phố khóa VIII. Ảnh: Đ. Quang

Thẩm tra chặt, quyết sách đúng

Kỳ họp thứ 11 HĐND thành phố Huế khóa VIII vừa khép lại với hàng loạt NQ quan trọng về đầu tư công, tài chính - ngân sách, môi trường, giáo dục và quản lý đô thị. Ít ai biết rằng phía sau những quyết sách ấy là quá trình thẩm tra công phu, chi tiết của các ban HĐND, những “bộ lọc cuối” giúp bảo đảm NQ được thông qua phải đúng, trúng và khả thi.

Ngày 27/11, Ban Đô thị HĐND thành phố làm việc với Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Bảo vệ môi trường để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2025 và định hướng năm 2026. Buổi thẩm tra do Trưởng ban Đô thị Nguyễn Đại Viên chủ trì, diễn ra với tinh thần “đi thẳng vào vấn đề”, dựa trên cả báo cáo và khảo sát thực địa.

Theo Sở Xây dựng, năm 2025, ngành tập trung quản lý quy hoạch, phát triển đô thị, chất lượng công trình và thị trường bất động sản. Công tác thẩm định đồ án quy hoạch, quản lý kiến trúc, chỉnh trang đô thị, bảo đảm an toàn giao thông tiếp tục được siết chặt. Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn đạt 97%, nhiều dự án xử lý nước thải được triển khai; tổng số tiền xử phạt vi phạm môi trường hơn 2 tỷ đồng.

Tuy vậy, báo cáo thẩm tra trình kỳ họp 11 chỉ rõ nhiều tồn tại: Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp mới vận hành hơn 5 tháng nên chưa đồng bộ trong phân cấp; một số xã mới chưa có quy hoạch thống nhất; phân luồng giao thông còn bất hợp lý; tình trạng ngập úng kéo dài tại nhiều điểm; tiến độ nhà ở xã hội rất thấp (mới hoàn thành 200/7.700 căn theo chỉ tiêu đến 2030); quản lý chất thải rắn còn bất cập; nghĩa địa tự phát gây ô nhiễm; hạ tầng thông tin thường xuyên xảy ra sự cố trong mùa mưa bão. Trên cơ sở đó, Ban Đô thị kiến nghị UBND thành phố rà soát quy hoạch, bố trí nguồn lực hạ tầng, siết chặt công tác quản lý môi trường và xử lý dứt điểm các “điểm nóng”.

Hoạt động thẩm tra không chỉ dừng ở lĩnh vực đô thị mà được triển khai toàn diện ở các mảng pháp chế và tư pháp. Ngày 28/11, Ban Pháp chế HĐND thành phố làm việc với Tòa án nhân dân thành phố về tình hình chấp hành pháp luật và xét xử năm 2025. Tòa án thụ lý 5.892 vụ, giải quyết 4.720 vụ (tỷ lệ 80,11%), không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm; việc áp dụng hình phạt bảo đảm đúng người, đúng tội. Song, ngành tư pháp phải đối mặt nhiều khó khăn: Nhiều vụ án phức tạp phải chờ ủy thác tư pháp hoặc kết luận giám định; khối lượng án tăng trong bối cảnh sắp xếp lại hệ thống tòa án cấp huyện; một số loại án dân sự, kinh doanh thương mại giải quyết chưa đạt chỉ tiêu.

Ban Pháp chế HĐND thành phố đã yêu cầu Tòa án làm rõ nguyên nhân tồn đọng, có giải pháp tăng tỷ lệ giải quyết án, phối hợp chính quyền tuyên truyền pháp luật, đánh giá hiệu quả hoạt động của Hội thẩm nhân dân và hỗ trợ Tòa án khu vực mới thành lập.

Trong lĩnh vực đầu tư công, nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro lãng phí nếu không kiểm soát chặt, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố luôn yêu cầu đối chiếu hồ sơ với Luật Đầu tư công 2024, các nghị định hướng dẫn và quy hoạch phát triển địa phương. Khi thẩm tra đề xuất điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025 từ cấp huyện (cũ) lên cấp thành phố, Ban đã rà soát từng cơ sở pháp lý, từng hạng mục; yêu cầu UBND thành phố phân tích rõ sự cần thiết, mức vốn, tác động và hiệu quả. Nhờ đó, nhiều dự án chưa đủ điều kiện hoặc chưa hoàn thiện hồ sơ được đề nghị tạm dừng, tránh nguy cơ dàn trải và lãng phí.

Nền tảng cho mỗi quyết sách

Từ đô thị, môi trường, giao thông, pháp chế đến đầu tư công, hoạt động thẩm tra của các ban HĐND thành phố Huế đang đóng vai trò “lớp phòng vệ” quan trọng cho mỗi quyết sách của chính quyền.

Năm 2025, Thường trực HĐND thành phố đã chỉ đạo tổ chức 10 kỳ họp (8 kỳ họp chuyên đề, kỳ họp thứ 10 và thứ 11), ban hành 156 NQ theo thẩm quyền, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công tác điều hành của UBND thành phố. Đồng thời, xem xét thông qua đề nghị xây dựng NQ tại các kỳ họp chuyên đề lần thứ 21 - 28 và ban hành 15 NQ đối với 54 nội dung trình Thường trực.

Theo đánh giá của Thường trực HĐND thành phố, các ban HĐND và Văn phòng Đoàn ĐBQH & HĐND phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương để khảo sát, thu thập thông tin cho công tác thẩm tra; chú trọng các nội dung liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, quy hoạch, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn, điều chỉnh chủ trương đầu tư nhằm hoàn thiện các dự án trọng điểm, liên vùng, tạo động lực phát triển và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công theo tiến độ.

“Các báo cáo thẩm tra bảo đảm khách quan, có tính phản biện cao, cung cấp nhiều thông tin quan trọng để đại biểu thảo luận, chất vấn và quyết định tại các kỳ họp. Ngay sau khi kết thúc kỳ họp, Chủ tịch HĐND thành phố ký chứng thực các NQ để kịp thời thể chế hóa, tạo hành lang pháp lý cho việc triển khai thực hiện”, UVTV Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Nguyễn Quang Tuấn cho biết.

Lê Thọ