Báo động đỏ cháy rừng - thiệt hại khó lường

Thực trạng báo động

Vào khoảng 10 giờ sáng ngày 21-3, ngọn lửa bất ngờ bùng lên tại khu vực núi Nghiêm, thôn Nghiêm Sơn, xã Hoàng Khai và nhanh chóng lan rộng. Ngọn lửa hung hãn nuốt chửng một diện tích lớn rừng tự nhiên trên địa bàn. Ông Bùi Văn Cảnh, một người dân thôn Nghiêm Sơn khuôn mặt thất thần, bởi cả chục tiếng đồng hồ tham gia chữa cháy rừng cùng lực lượng chức năng chia sẻ: Đây là vụ cháy rừng lớn nhất xảy ra trên địa bàn từ trước đến nay, lửa lan rộng, bốc lên ngùn ngụt, cao cả chục mét. Theo ông Cảnh, rừng nứa, giang đã khuy, cây bụi, thảm thực vật dày cộng với gió to, địa hình khu vực cháy rất hiểm trở, đá tai mèo, dựng đứng nên người dân rất khó để tiếp cận đám cháy, dập lửa.

Lực lượng Kiểm lâm túc trực xuyên đêm chữa cháy rừng tại xã Trung Yên (Sơn Dương).

Cùng ngày 21-3, tại xã Thái Bình (Yên Sơn), Yên Lâm (Hàm Yên) cũng đã xuất hiện đám cháy. Rất may, lực lượng chức năng đã khống chế kịp thời, lửa không lan rộng.

Chỉ sau 1 ngày khi vụ cháy rừng tại xã Hoàng Khai, Thái Bình (Yên Sơn), Yên Lâm (Hàm Yên) xảy ra, vào khoảng 15h chiều ngày 22-3, lực lượng chức năng cùng người dân trên địa bàn xã Trung Yên (Sơn Dương) phát hiện đám cháy rừng trên núi Ông Mo, khu vực giáp ranh địa phận Tuyên Quang - Thái Nguyên, thuộc thôn Khuôn Đào, xã Trung Yên (Sơn Dương). Anh Ma Ngọc Bình, người dân xã Minh Thanh tham gia chữa cháy rừng tại xã Trung Yên cho biết: Ban đầu chỉ là đám lửa rất nhỏ, nhưng chỉ chốc lát ngọn lửa đã lan rộng, nung nóng cả khoảng trời. Khói đen cuồn cuộn bốc lên, bao trùm không gian. Những tán lá xanh phút chốc hóa tro tàn, từng cành cây đổ rạp trong tiếng lách tách của ngọn lửa. Rất may với sự tham gia của hàng trăm người dân và lực lượng chức năng, đám cháy đã được khống chế.

Thống kê sơ bộ, các vụ cháy đã thiêu rụi hàng chục ha rừng, chủ yếu là rừng tự nhiên. Riêng tại xã Hoàng Khai (Yên Sơn), thống kê sơ bộ đã có trên 20 ha rừng; tại xã Trung Yên (Sơn Dương) 4 ha rừng.

Các lực lượng cùng người dân khẩn trương tham gia công tác chữa cháy rừng tại xã Trung Yên (Sơn Dương).

Đồng chí Lý Xuân Bình, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: Tình trạng cháy rừng đang diễn biến rất phức tạp, không những thiệt hại về kinh tế, môi trường cũng bị ảnh hưởng rất lớn, đau xót hơn cả là 1 thành viên của lực lượng chữa cháy rừng đã không trở về với gia đình.

Nguyên nhân vẫn do chủ quan

Theo kết quả điều tra sơ bộ của lực lượng chức năng, nguyên nhân các vụ cháy rừng đều do yếu tố chủ quan. Thông tin từ Công an xã Hoàng Khai, nguyên nhân của vụ cháy rừng được xác định là người dân xử lý thực bì bằng cách đốt rừng làm lửa cháy lan vượt quá tầm kiểm soát dẫn đến cháy rừng.

Đồng chí Trần Văn Hoàng, Chủ tịch UBND xã Hoàng Khai cho biết: Rừng trên núi Nghiêm là rừng tự nhiên, chủ yếu là tre, nứa đã khuy, thảm thực vật rất dày nên lửa bén và lan rộng rất nhanh, cộng với thời tiết khô hanh, gió lớn, địa hình vô cùng hiểm trở, dốc đá dựng đứng khiến cho việc khống chế đám cháy gặp vô vàn khó khăn.

Lực lượng Công an tỉnh được huy động tối đa ngay trong đêm để tham gia chữa cháy rừng tại xã Hoàng Khai, huyện Yên Sơn

Vụ cháy rừng ở Trung Yên (Sơn Dương) cũng đã cơ bản được xác định, do người dân sử dụng lửa không đảm bảo an toàn đã khiến lửa bùng phát, mất kiểm soát. Điểm cháy cũng lại ở khu vực có địa hình núi dốc cách xa khu dân cư khoảng 1,5 giờ đi bộ đường rùng, địa hình hiểm trở cùng với đêm tối khiến cho công tác chữa cháy càng khó khăn hơn.

Không chỉ cháy rừng ở Hoàng Khai (Yên Sơn), Trung Yên (Yên Sơn), các điểm cháy rừng ở xã Thái Bình, Yên Lâm cũng đều được xác định là người dân xử lý thực bì bằng phương pháp đốt, tuy nhiên không đảm bảo các yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy dẫn đến hậu quả xấu.

Bài học kinh nghiệm

Đồng chí Lý Xuân Bình, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh (Sở Nông nghiệp và Môi trường), người trực tiếp tham gia chỉ huy công tác chữa cháy rừng tại xã Hoàng Khai (Yên Sơn), Trung Yên (Sơn Dương) khẳng định: để giảm thiểu thiệt hại do cháy rừng, cần thực hiện nghiêm nguyên tắc “4 tại chỗ”: Chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; phương tiện tại chỗ; hậu cần tại chỗ và “3 kịp thời” kịp thời phát hiện cháy; kịp thời huy động lực lượng; kịp thời dập tắt đám cháy… Nhìn từ 2 vụ cháy rừng lớn vừa xảy ra, có thể khẳng định rằng, các địa phương đã thực hiện hiệu quả để khoanh vùng, khống chế cháy rừng lan rộng. Bên cạnh thực hiện nguyên tắc 4 tại chỗ, 3 kịp thời, việc huy động lực lượng và hiệp đồng tác chiến dập giặc lửa cũng vô cùng hiệu quả. Lực lượng kiểm lâm, công an, quân đội, dân quân các địa phương đã phối hợp nhịp nhàng, sử dụng hiệu quả các biện pháp để dập tắt ngọn lửa, không để cháy rừng lan rộng. Điển hình như vụ cháy rừng tại xã Trung Yên (Sơn Dương), các đội chữa cháy nhanh chóng chia thành bốn mũi, tiếp cận đám cháy từ nhiều hướng, đồng thời mở bốn đường băng trắng với tổng chiều dài khoảng 2 km, tạo tuyến ngăn lửa hiệu quả, bảo vệ khu rừng tự nhiên thuộc thôn Khuôn Đào (xã Trung Yên) và thôn Tân Lập (xã Tân Trào). Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng và những nỗ lực không ngừng nghỉ, ngọn lửa dần bị khống chế, phạm vi cháy được khoanh vùng an toàn. Một nhóm chữa cháy chuyên trách cũng được phân công tiếp cận từ vị trí chiến lược, trực tiếp dập lửa, bảo vệ hiện trường và đề phòng nguy cơ cháy bùng phát trở lại. Đến 3 giờ sáng ngày 23-3, đám cháy đã cơ bản được dập tắt.

Các lực lượng khoanh vùng, khống chế “giặc lửa” lan rộng.

Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Lý Xuân Bình khẳng định: Nguyên nhân các vụ cháy rừng gần như đã rõ, đều do ý thức của con người, giảm thiểu thiệt hại thì việc phòng cháy là vô cùng cần thiết. Những vụ cháy rừng gần đây là một lời cảnh tỉnh cho các địa phương trong việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục người dân về nguy cơ cháy rừng và các biện pháp phòng cháy là rất cần thiết. Các địa phương cần đẩy mạnh công tác phổ biến kiến thức về luật pháp và các quy định liên quan đến bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng. Chi cục cũng sẵn sàng hỗ trợ các địa phương thực hiện các buổi tập huấn, diễn tập về phòng cháy chữa cháy rừng cho cộng đồng. Khi sự cố cháy rừng xảy ra, các địa phương khẩn trương thực hiện các biện pháp phòng ngừa cháy rừng như làm đường băng cản lửa, tỉa thưa cây rừng, thu gom vật liệu dễ cháy. Kiểm soát chặt chẽ việc đốt nương rẫy, đốt đồng ruộng và các hoạt động sử dụng lửa trong rừng và ven rừng.

Phản ánh từ lực lượng chức năng tham gia chữa cháy, các vụ hỏa hoạn rất nghiêm trọng, trong đó có cháy rừng và để đảm bảo an toàn cho lực lượng phòng cháy, chữa cháy Nhà nước cần trang bị đầy đủ trang thiết bị bảo hộ cho lực lượng chữa cháy; đầu tư, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc theo dõi, giám sát và cảnh báo cháy rừng.

Đồng chí Phạm Mạnh Duyệt
Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường

Vẫn còn người dân chủ quan, thiếu ý thức

Trong những ngày gần đây liên tiếp xảy ra tình trạng cháy rừng với diện tích rất lớn. Riêng tại xã Hoàng Khai (Yên Sơn) đã có ít nhất 20 ha rừng bị thiệt hại. Không những thiệt hại về tài sản, môi trường cũng ảnh hưởng rất lớn, điều đáng buồn nhất là thiệt hại cả người. Điều đáng nói nguyên nhân của các vụ cháy rừng đều xuất phát từ ý thức chủ quan của con người, người dân vẫn rất chủ quan, thiếu ý thức trong việc bảo vệ rừng, xử lý thực bì trồng rừng mới mà không đảm bảo các yêu cầu phòng, phòng chống cháy rừng.

Thời tiết đang rất khô hanh, nguy cơ cháy rừng rất cao, theo thống kê của ngành hiện có trên 50 xã trong toàn tỉnh nguy cơ cháy rừng ở cấp rất nguy hiểm. Phòng tránh nguy cơ cháy rừng trong mùa khô, mỗi người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ rừng, không đốt lửa bừa bãi, không vứt tàn thuốc lá và tuân thủ nghiêm các quy định về phòng cháy chữa cháy. Vụ cháy rừng tại xã Hoàng Khai (Yên Sơn), Trung Yên (Sơn Dương) là một lời cảnh tỉnh về nguy cơ cháy rừng trong mùa khô. Hãy cùng chung tay bảo vệ rừng, bảo vệ cuộc sống bình yên cho chính chúng ta.

Thượng tá Trần Văn Thành
Phó Tham mưu trưởng, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh

Cần tập huấn để thôn chủ động hơn

Đối với lực lượng vũ trang Bộ CHQS tỉnh, sau khi nhận được báo cáo của đồng chí Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Yên Sơn về tình hình cháy rừng tại núi Nghiêm, xã Hoàng Khai, Thủ trưởng Bộ CHQS tỉnh đã trao đổi, thống nhất và giao nhiệm vụ cho Thủ trưởng Phòng Tham mưu trực tiếp chỉ đạo, triển khai cho các cơ quan, đơn vị tổ chức lực lượng cơ động đi chữa cháy rừng. Cán bộ, chiến sỹ được giao nhiệm vụ đã chấp hành nghiêm mệnh lệnh của người chỉ huy mang đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ chữa cháy rừng. Để hạn chế tối đa thiệt hại do cháy rừng, các địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân. Đồng thời, tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp thôn về công tác phòng cháy, chữa cháy để chủ động hơn khi có tình huống xảy ra. Các địa phương cũng cần rút kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo, phân công giao nhiệm vụ cho các lực lượng tham gia chữa cháy rừng cũng như xử lý các tình huống thiên tai khác để tránh thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản.

Đồng chí Lê Quang Toàn
Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Sơn

Chủ động các biện pháp

Để hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ cháy rừng xảy ra, huyện đã yêu cầu các xã, thị trấn thực hiện nghiêm túc quy định về công tác phòng cháy, chữa cháy rừng; tuyên truyền, vận động các chủ rừng, người dân tuyệt đối không xử lý thực bì bằng phương pháp đốt. Huyện cũng yêu cầu lực lượng Kiểm lâm thông tin thường xuyên, đầy đủ khu vực, nguy cơ cháy rừng trên địa bàn để người dân chủ động có biện pháp phòng, chống. Hạt, trạm kiểm lâm các khu vực cũng tăng cường hơn nữa lực lượng, tuần tra, kiểm soát chặt chẽ các đường mòn, lối mở, các khu vực đi vào rừng; nghiêm cấm tuyệt đối người dân đi vào rừng và mang các vật dụng dễ cháy vào khu vực có nguy cơ cao về cháy rừng. Huyện cũng sẽ xử lý nghiêm đối với các đối tượng gây ra cháy rừng và địa phương nào để xảy ra cháy rừng, cấp ủy, chính quyền địa phương đó phải chịu trách nhiệm.

Đại tá Đỗ Tiến Thùy
Phó Giám đốc Công an tỉnh

Phối hợp, hiệp đồng theo phương châm “bốn tại chỗ”

Công tác triển khai chữa cháy rừng tại khu vực núi Nghiêm, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) vừa qua cho thấy, công tác phối hợp chặt chẽ, hiệp đồng tác chiến giữa các lực lượng: Công an, quân đội, kiểm lâm, dân quân và người dân địa phương theo phương châm “bốn tại chỗ” là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát và dập tắt đám cháy.

Việc chữa cháy rừng có địa hình hiểm trở, phức tạp, xe chữa cháy không thể tiếp cận, việc dẫn nước lên dập lửa là không thể nên huy động tổng lực các lực lượng dùng sức người khẩn trương tạo đường băng cản lửa, từng bước khống chế, tiến tới dập tắt hoàn toàn các đám cháy là phương án khả thi nhất.

Cuộc chiến với giặc lửa có diễn biến phức tạp, cần khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo tiền phương để bám sát hiện trường, nhận định, đánh giá đúng tình hình để nhanh chóng đưa ra các phương án xử lý tình huống; quyết liệt chỉ đạo các lực lượng theo phương án tác chiến… Cùng với đó, cần đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt giữa chỉ huy đến các tổ, nhóm tham gia chữa cháy và chú trọng làm tốt khâu hậu cần để duy trì, bảo đảm sức khỏe cho các lực lượng tham gia chiến đấu trong thời gian dài là rất quan trọng.

Bài, ảnh: Đoàn Thư, Lan Phương