Báo động nạn ô nhiễm sông ngòi, cảng biển ở Quảng Trị

Tình trạng gây ô nhiễm môi trường trên các sông Sa Lung, Bến Hải và kênh Bảo Đài qua địa bàn các xã Vĩnh Long, Vĩnh Sơn, Vĩnh Thủy và Vĩnh Lâm thuộc huyện Vĩnh Linh diễn ra nhiều năm nay. Đỉnh điểm của vấn nạn này, vào thời điểm những tháng đầu năm 2023 đã gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng cho người nuôi tôm ở xã Vĩnh Sơn.

Đến đầu tháng 5/2023, Sở TN&MT Quảng Trị mới phối hợp Sở NN&PTNT tỉnh và UBND các xã nói trên, tổ chức khảo sát, lấy mẫu đánh giá chất lượng nguồn nước trên các con sông này. Kết quả, có 3 mẫu nước có các thông số khác nhau đều vượt gấp nhiều lần so với Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cơ sở nuôi tôm nước lợ.

Lực lượng chức năng lập biên bản vụ việc và lấy mẫu nước để phân tích tại khu vực xả thải ra môi trường đối với Công ty CP Bắc Trung Bộ.

Song, cũng mãi tới gần 2 tháng sau đó, Sở TN&MT Quảng Trị mới chủ trì, phối hợp các đơn vị chức năng liên quan tổ chức truy tìm nguyên nhân gây ô nhiễm. Đáng chú ý, tại thời điểm kiểm tra, ở khu vực thượng nguồn các con sông kể trên, tập trung chủ yếu trên địa bàn xã Vĩnh Long có tới 5 nhà máy, cơ sở sản xuất công nghiệp nhưng chủ các nhà máy, cơ sở sản xuất này đều cho biết đang tạm thời… dừng hoạt động để đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải ra môi trường đảm bảo theo quy định (?!).

Thế nhưng, vào ngày 26/9/2023, khi Công an huyện Vĩnh Linh tiến hành kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường đối với Công ty CP Bắc Trung Bộ đóng trên địa bàn thôn Tân Lập, xã Vĩnh Long thì bất ngờ phát hiện công ty này đang hoạt động… sản xuất, toàn bộ nước thải công nghiệp chưa qua xử lý ở đây đổ thẳng ra con kênh Bảo Đài nằm cạnh nhà máy, sau đó hòa vào nước sông Sa Lung.

Trong trận mưa lớn ngày hôm sau (27/9), nước trên cùng mỗi con sông này nhưng chúng có hai màu rõ rệt. Đó là màu đục đỏ thường thấy của đất đai ở thượng nguồn bị xói lở và màu đen kịt của nước xả thải công nghiệp nhưng chưa qua xử lý. Theo đó, ở đây diễn ra tình trạng cá, tôm bị chết trắng nổi lên mặt nước và tấp vào bờ kéo dài nhiều cây số, từ thượng nguồn đến gần cửa biển.

Cũng trong thời gian này, người dân thị trấn Cửa Việt phản ánh khu vực Cảng Hợp Thịnh, thuộc Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh, đóng trên địa bàn, đã xả nguồn nước lớn chưa qua xử lý ra bên ngoài, khiến môi trường sông ngòi, cửa biển và khu dân cư ở đây bị ô nhiễm. Qua kiểm tra, ngày 20/10/2023, Sở TN&MT Quảng Trị phát hiện đơn vị này đang thi công dang dở phần hạng mục nâng cấp, mở rộng cảng, đồng thời vẫn tổ chức hoạt động nhập và xuất than ở phần cảng hiện trạng.

Cụ thể, tại thời điểm kiểm tra, công ty này có tổng lượng than nhập và xuất qua cảng khoảng 50.000 tấn, lượng than tồn chứa tại bãi khoảng 7.000 tấn. Trong đó, tại khu vực tồn chứa than trên cảng, công ty có thực hiện che chắn bạt song không đảm bảo tuyệt đối, nhất là mỗi khi có mưa lớn, lượng nước này chảy tràn qua bãi than và đổ ra phía Tây Nam của cảng, gây ô nhiễm.

Đoàn kiểm tra Sở TM&MT Quảng Trị yêu cầu Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh áp dụng ngay các biện pháp nạo vét, tu sửa hệ thống thu gom, xử lý toàn bộ lượng nước mưa chảy tràn qua bãi chứa than, không được để chảy trực tiếp ra sông ngòi, cửa biển và khu dân cư khi chưa qua các bể xử lý. Đơn vị này cũng đã tổ chức đo đạc, lấy mẫu tại 2 vị trí gồm 1 vị trí tại cống thoát phía Tây cảng và 1 vị trí tại khu vực rò rỉ nước mưa chảy tràn ra sông. Kết quả phân tích các chỉ tiêu TSS, COD đều vượt Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về nước thải công nghiệp.

Qua trao đổi với PV Báo CAND, ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho hay, các cấp ủy, chính quyền và ngành chức năng địa phương luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp phát triển, qua đó đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương, đất nước. Tuy nhiên, vấn đề đảm bảo môi trường sống, môi trường sản xuất luôn phải đặt lên hàng đầu.

“Qua việc phát hiện một số nhà máy, cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa thực hiện tốt vấn đề này, trước mắt, chính quyền và cơ quan chức năng nhắc nhở, động viên đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải đảm bảo môi trường, bên cạnh xử lý vi phạm hành chính để họ lấy đó làm cơ hội “xốc lại mình”, hoạt động theo đúng pháp luật và vì lợi ích của cộng đồng. Đối với những trường hợp cố tình sai phạm, chây ì trong khắc phục thì thời gian tới sẽ kiên quyết xử lý nghiêm”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị ông Hà Sỹ Đồng bày tỏ quan điểm.

Thanh Bình