Báo động tình trạng thừa cholesterol ở người Việt

Thừa cholesterol làm gia tăng các bệnh tim mạch nguy hiểm, gây tử vong cao.

Cứ 10 người trưởng thành, có 3 người thừa cholesterol

Theo Bộ Y tế, bệnh tim mạch cùng với các bệnh không lây nhiễm khác là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, tỷ lệ này lên tới 71% trong tổng số các ca tử vong trên thế giới. Tại Việt Nam, ước tính, trung bình mỗi năm có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp, 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh tim, bệnh phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần. Cứ 10 người tử vong, có 7 người tử vong do bệnh không lây nhiễm, trong đó đa phần tập trung ở các bệnh tim mạch. Điều đáng nói, việc thừa cholesterol là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về tim mạch.Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho rằng, tại Việt Nam, trung bình 10 người trưởng thành thì có đến 3 người thừa cholesterol trong cơ thể. Ngoài ra, hơn 50% phụ nữ trung niên trong độ tuổi từ 50 - 65 đang trong tình trạng thừa cholesterol. “Đây là thực trạng đáng báo động và cần có những biện pháp ngăn chặn kịp thời. Thừa cholesterol chính là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn tới và làm gia tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành… trong thời gian gần đây”- Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cảnh báo.Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, toàn cầu hóa và đô thị hóa, sự thay đổi môi trường như là những tác nhân làm tăng lối sống không lành mạnh, như hút thuốc lá, lạm dụng uống rượu, bia, ăn uống không hợp lý, ít vận động thể lực và chính những yếu tố nguy cơ này làm phát triển các bệnh không lây nhiễm trong đó có thừa cholesterol. Tỷ lệ thừa cholesterol ở Việt Nam cao, chủ yếu xuất phát từ lối sống ít vận động, đặc biệt là thói quen ăn uống và chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý và việc nhìn nhận tầm quan trọng của vấn đề này còn chưa đúng cách. Béo phì cũng là một trong những yếu tố nguy cơ chính làm tăng cholesterol trong máu.

Để có trái tim khỏe mạnhĐề cập đến nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cholesterol, PGS.TS Lê Bạch Mai - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia chỉ rõ 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol, trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống ít vận động và chế độ ăn uống. Điển hình là người Việt có thói quen thường xuyên sử dụng chất béo có hại, thực phẩm chứa nhiều cholesterol như thịt bò, mỡ bò, thịt lợn, mỡ lợn, thịt cừu, thịt gia cầm béo (vịt, ngỗng nuôi công nghiệp) và nội tạng động vật. Ngoài ra, việc uống nhiều rượu, bia và các loại đồ uống có gas sẽ làm tăng cholesterol xấu.PGS.TS Lê Bạch Mai cũng cho rằng, những người bị huyết áp cao (tăng huyết áp) và bệnh tiểu đường thường có mức cholesterol cao hơn bình thường. Có một số các yếu tố cố định gây ra mức cholesterol cao không thể thay đổi được như tiền sử gia đình bị bệnh tim, có tình trạng cholesterol cao. Những trường hợp này, khi càng lớn tuổi thì khả năng bị hẹp động mạch (xơ vữa động mạch) càng cao.PGS.TS Lê Bạch Mai khuyến cáo, nếu một người được chẩn đoán thừa cholesterol không phải do bệnh nền và yếu tố tiền sử gia đình thì điều trước tiên cần thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt. Người bệnh phải hạn chế tất cả các chất béo không có lợi, chứa nhiều cholesterol có nhiều trong các nguồn thực phẩm như nội tạng, lòng đỏ trứng, mỡ lợn, mỡ bò, thịt gia cầm béo (vịt, ngỗng nuôi công nghiệp)... "Người bệnh nên ăn những thực phẩm có chất xơ hòa tan, giúp giảm nồng độ cholesterol toàn phần trong máu. Các thực phẩm giàu chất xơ hòa tan gồm: Cám yến mạch, đậu đỗ, cám gạo, lúa mạch, cam, quýt, dâu tây... Đặc biệt, dưỡng chất Gamma-Oryzanol & Phytosterol có trong một số loại dầu ăn và gạo lứt đã được khoa học chứng minh có tác dụng giảm hấp thụ cholesterol xấu từ thực phẩm"- PGS.TS Lê Bạch Mai lưu ý.Liên quan đến vấn đề này, Bộ Y tế sẽ triển khai các chương trình hành động với quyết tâm khống chế tốc độ gia tăng và tiến tới làm giảm tỷ lệ người thừa cholesterol ở Việt Nam. Đặc biệt, Bộ Y tế ưu tiên việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân tự nhận thức và điều chỉnh thói quen ăn uống, lối sống để kiểm soát tình trạng thừa cholesterol.Để hạn chế tình trạng thừa cholesterol, Bộ Y tế khuyến cáo, người dân hạn chế ăn, uống các thực phẩm chứa nhiều cholesterol. Bổ sung chất béo có lợi (nhóm chất béo không bão hòa) vào chế độ ăn uống như omega 3 - 6 - 9 được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu (cá ngừ, cá trích) và các loại dầu thực vật (dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương...). Bộ Y tế cũng khuyến nghị người dân thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường các hoạt động thể chất như tập thể dục thường xuyên (đi bộ, đạp xe, bơi lội…). Không hút thuốc, hạn chế rượu, bia...

Thảo Trần