Bảo hiểm nhân thọ chỉ hồi phục nhẹ năm nay

Bảo hiểm nhân thọ còn đối mặt với nhiều thách thức

Sau hiệu ứng “chốt sản phẩm cũ”…

Hiệu ứng “chốt sản phẩm cũ” đã tạo cú huých doanh số nửa đầu năm 2025, giúp thị trường bảo hiểm ghi nhận mức tăng trưởng khá sau giai đoạn trầm lắng 2023-2024.

Số liệu thống kê của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV) cho biết, tổng doanh thu phí bảo hiểm 6 tháng đầu năm 2025 toàn thị trường ước đạt 114.800 tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, doanh thu phí lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ ước đạt 72.094 tỷ đồng, tăng 2,4%.

Theo một số nhận định, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ trong nửa đầu năm 2025 được thúc đẩy chủ yếu nhờ hiệu ứng “chốt sản phẩm cũ” trước khi quy định mới có hiệu lực (từ ngày 1/7/2025), cho nên dư địa tăng trưởng trong nửa cuối năm sẽ phụ thuộc nhiều vào khả năng tái cấu trúc và đổi mới sản phẩm của từng doanh nghiệp.

Trên thực tế, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ năm đầu có diễn biến “giật cục” trong 3 tháng qua. Ông Phạm Trường Khánh - Phó chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Affina Việt Nam cho biết, 5 tháng đầu năm 2025, doanh thu phí bảo hiểm năm 1 quy năm (APE) của thị trường bảo hiểm nhân thọ tăng trưởng âm 3%, khi mà mức tăng 10% của kênh bán qua ngân hàng (bancassurance) và 5% của các kênh phân phối mới không đủ để kéo đà giảm 11% từ kênh đại lý truyền thống, vốn chiếm tỷ trọng hơn 61% trong tổng doanh thu của cùng kỳ 2024.

Tuy nhiên, tới tháng 6/2025, APE của thị trường đột ngột tăng 37%, trong đó kênh đại lý truyền thống tăng 35%, bancassurance tăng 39% và các kênh phân phối mới tăng 55%. Nguyên nhân xuất phát từ việc tất cả các công ty bảo hiểm nhân thọ đều khuyến khích khách hàng mua các sản phẩm cũ trước khi ngừng bán, đồng thời khuyến khích đại lý tận dụng cơ hội này để gia tăng thu nhập trước khi chính sách thù lao mới có hiệu lực (từ ngày 1/7/2025).

Sang tháng 7/2025, APE giảm mạnh trở lại 19%, trong đó kênh đại lý truyền thống giảm 35%, bancassurance giảm 10% và các kênh phân phối mới giảm 17%. Vì vậy, APE toàn thị trường bảo hiểm nhân thọ trong 7 tháng đầu năm 2025 chỉ tăng 2%, được dẫn dắt bởi kênh bancassurance và các kênh phân phối mới, còn kênh đại lý truyền thống giảm 4%, kéo tỷ trọng đóng góp từ mức hơn 61% của cùng kỳ năm trước xuống mức 57,4% hiện tại.

“Với bối cảnh hiện tại, rất khó để thị trường bảo hiểm nhân thọ tăng trưởng cao trong những tháng cuối năm để đạt mức tăng từ 10% trở lên trong cả năm”, ông Khánh nêu quan điểm.

Trả lời phỏng vấn Báo Đầu tư Chứng khoán trước đó, ông Ngô Trung Dũng - Phó Tổng Thư ký IAV cũng nhận định, mặc dù thị trường bảo hiểm nhân thọ đang có nhiều chuyển biến, khi tổng doanh thu phí khai thác mới trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 13.000 tỷ đồng, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn chưa như kỳ vọng và khó có thể đạt mức tăng 2 con số cả năm nay.

Những thách thức lớn

Ông Phạm Trường Khánh cho biết, hiện tại, phần lớn doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ ghi nhận sự cải thiện tích cực về tỷ lệ duy trì hợp đồng bảo hiểm năm 2 (K2) so với thời điểm tháng 1/2024. Một số doanh nghiệp có tỷ lệ K2 giảm gần đây đã có những thay đổi quyết liệt nhằm cải thiện chất lượng kinh doanh.

Tuy vậy, theo ông Khánh, có 5 thách thức lớn doanh nghiệp nhân thọ phải vượt qua. Thứ nhất, sức cầu thị trường hiện chưa hồi phục so với giai đoạn trước dịch Covid-19, một phần do phần lớn người dân bị sụt giảm thu nhập, phần khác tới từ dư chấn của cuộc khủng hoảng truyền thông sâu rộng trước đó.

Thứ hai, số lượng đại lý bảo hiểm đang hoạt động sụt giảm, trong khi việc tuyển dụng mới ngày càng khó khăn, một bộ phận không nhỏ đại lý bảo hiểm có tâm lý chán nản khi thu nhập thấp hơn trước vì khó khai thác khách hàng mới, quy định chi hoa hồng bị siết chặt.

Thứ ba, nhiều đại lý bảo hiểm buộc phải học và thi lại để được cấp các chứng chỉ hành nghề theo quy định mới, trong khi việc thi lấy chứng chỉ không còn dễ dàng như trước. Số liệu từ Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho biết, năm 2024, cơ quan này đã phê duyệt 23.444 kỳ thi với 243.471 lượt học viên tham dự, trong đó 141.077 thí sinh đỗ, tương đương tỷ lệ đỗ là 58%. Tuy vậy, ông Khánh cho rằng, việc quản lý chặt chẽ các kỳ thi chứng chỉ hành nghề là cần thiết để nâng cao chất lượng đại lý bảo hiểm, cũng là phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới.

Thứ tư, đội ngũ lãnh đạo cao cấp, nhân viên quản lý, hỗ trợ và huấn luyện đại lý bảo hiểm của các công ty bảo hiểm nhân thọ liên tục biến động do áp lực doanh số và cắt giảm chi phí.

“Cuối cùng, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đang phải thực hiện rất nhiều thay đổi về sản phẩm, dịch vụ, quy trình và hệ thống quản lý nhằm tuân thủ các yêu cầu của pháp luật, trong đó có những thay đổi phải mất thời gian để thích nghi…”, ông Khánh nói.

Đồng quan điểm, đại diện IAV cũng cho rằng, các doanh nghiệp bảo hiểm đang bước vào một thời điểm đặc biệt trong hành trình phát triển của ngành. Đó là, từ ngày 1/7/2025, các doanh nghiệp phải tiến hành tái cấu trúc sản phẩm để phù hợp với quy định mới.

“Dù còn nhiều khó khăn nhưng chúng tôi tin rằng, với tất cả những nỗ lực đó, thị trường sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, để ngày càng có thêm nhiều người dân được bảo vệ sức khỏe cũng như tài chính, đóng góp ngày càng lớn vào nền kinh tế và hệ thống an sinh xã hội”, ông Dũng nói.

Nhiều thách thức lớn đang hiện hữu, song cũng không thể phủ nhận thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam còn tiềm năng phát triển và đó cũng là lý do khiến nhiều doanh nghiệp mới muốn tham gia vào thị trường. Sự gia nhập của các “tân binh” bảo hiểm nhân thọ xuất phát từ những ngân hàng lớn với tham vọng rõ ràng được cho là sẽ tạo ra một làn sóng cạnh tranh mới khốc liệt hơn trên toàn thị trường, chứ không chỉ ở mảng bancassurance.

Theo ông Khánh, dù có thể tăng trưởng doanh thu nhanh bằng cách tận dụng lợi thế từ ngân hàng mẹ, nhưng với tỷ lệ K2 trung bình của kênh bancassurance chưa đến 50% như hiện tại, các công ty bảo hiểm nhân thọ mới này bắt buộc phải có những chiến lược rất khác biệt để có thể đạt trên 60% là mức an toàn để có lãi.

Gia Linh