Bảo hiểm tiền gửi: Sẽ không có chuyện 'vừa đá bóng vừa thổi còi'?

Chú trọng lợi ích người gửi tiền

Tại dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), NHNN đưa ra một số thay đổi đáng chú ý theo hướng có lợi hơn cho người gửi tiền.

Ảnh minh họa.

Cụ thể, dự thảo Luật điều chỉnh rút ngắn thời hạn chi trả bảo hiểm cho người gửi tiền từ 60 ngày xuống 30 ngày. Việc kéo dài hơn 30 ngày chỉ áp dụng đối với hồ sơ đề nghị trả tiền bảo hiểm phức tạp, cần thêm thời gian kiểm tra, nhưng tối đa không vượt quá 60 ngày kể từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm.

Bên cạnh đó, về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm được đề xuất kể từ một trong các thời điểm sau: Phương án phá sản tổ chức tín dụng được phê duyệt hoặc NHNN có văn bản xác nhận chi nhánh ngân hàng nước ngoài là tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền; hoặc NHNN có văn bản đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt để tổ chức Bảo hiểm tiền gửi chi trả cho người gửi tiền khi tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 100% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ; hoặc Thuộc trường hợp chi trả trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 40 Luật này.

Đặc biệt, Dự thảo Luật bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt Thủ tướng Chính phủ quyết định chi trả toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo đề nghị của NHNN. Đối với các trường hợp còn lại, số tiền gửi của người được bảo hiểm tiền gửi, bao gồm tiền gốc và tiền lãi vượt quá hạn mức trả tiền bảo hiểm, sẽ được giải quyết trong quá trình xử lý tài sản của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật.

Theo NHNN, việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi, trong đó hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm cần được quy định phù hợp và đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

4 trường hợp không được bảo hiểm

Điều 20 của dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi quy định 4 trường hợp không được bảo hiểm tiền gửi, đó là tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân và người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó; tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát của chính tổ chức tín dụng đó, tiền gửi tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài của cá nhân là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó; tiền gửi tiết kiệm bắt buộc theo quy định của tổ chức tài chính vi mô; tiền mua các giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phát hành.

Góp ý về quy định này, PVcomBank đề xuất bỏ một số khoản trong quy định nêu trên. Theo đó, đối với 2 trường hợp đầu, Luật Các tổ chức tín dụng không có quy định hạn chế giao dịch gửi tiền của các chủ thể này tại tổ chức tín dụng, vì vậy, về nguyên tắc, các chủ thể này cũng phải được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp như các khách hàng thông thường.

Ngân hàng OCB cũng đề nghị quy định, giải thích rõ các đối tượng không được bảo hiểm trong khoản 1 và khoản 2 Điều 20. Đơn cử, "tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân và người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ” ở đây được hiểu là trường hợp cá nhân sở hữu trên 5% vốn điều lệ và người có liên quan là cá nhân không sở hữu hoặc sở hữu vốn điều lệ nhưng dưới 5% thì cả hai đều không được bảo hiểm tiền gửi; hay trường hợp cá nhân sở hữu 4% vốn điều lệ cùng 2 người liên quan mỗi người sở hữu 2% vốn điều lệ, tổng cộng 6% thì cả 3 cá nhân này có tiền gửi đều không được bảo hiểm tiền gửi. Cùng với đó, làm rõ định nghĩa người quản lý, thế nào là người điều hành và cần quy định cụ thể các vị trí, chức danh nào, việc quy định chung chung “người quản lý, người điều hành”, khiến tổ chức tín dụng khó xác định chính xác đối tượng theo luật và có thể dẫn đến tính và nộp phí bảo hiểm tiền gửi thiếu hoặc thừa…

Phản hồi ý kiến đóng góp của các ngân hàng, NHNN cho biết, các chủ thể trương 2 trường hợp đầu bao gồm người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát, cá nhân là cổ đông sở hữu trên 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng và người có liên quan. Đây là những chủ thể tham gia vào việc quản lý, điều hành hoạt động của tổ chức tín dụng và có trách nhiệm đối với kết quả, tình trạng hoạt động của tổ chức tín dụng.

"Pháp luật không cấm các cá nhân này gửi tiền tại tổ chức tín dụng do mình quản lý, điều hành, sở hữu cổ phần, nhưng khi tổ chức tín dụng có vấn đề, các cá nhân này phải có trách nhiệm và không được chi trả bảo hiểm tiền gửi" - NHNN nhấn mạnh. Với phản hồi này, NHNN cho thấy quan điểm rõ ràng sẽ không để xảy ra tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi” của một số cá nhân khi tham gia bảo hiểm tiền gửi.

Hà An