Bảo hiểm xã hội tự nguyện - 'Của để dành' cho lao động tự do

Linh hoạt mức đóng, phù hợp mọi đối tượng

Một trong những ưu điểm lớn nhất của BHXH tự nguyện chính là mức đóng linh hoạt, cho phép người tham gia chủ động lựa chọn tùy theo khả năng tài chính. Theo Luật BHXH năm 2024, tỉ lệ đóng BHXH tự nguyện bằng 22% thu nhập làm căn cứ đóng. Người tham gia được chọn mức thu nhập.

Cụ thể, đối với mức thấp nhất bằng chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (hiện là 1.500.000 đồng/tháng), tương ứng mức đóng 330.000 đồng/tháng. Mức cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng (hiện mức tham chiếu là 2.340.000 đồng/tháng), tương ứng mức đóng 10.296.000 đồng/tháng.

Phương thức đóng cũng đa dạng: Đóng hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, một lần cho nhiều năm về sau (tối đa 5 năm một lần), hoặc một lần cho thời gian còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu khi đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu không quá 5 năm. Chính sự linh hoạt này giúp nhiều người thu nhập không ổn định hoặc làm nghề tự do dễ dàng tiếp cận chính sách.

Nhân viên BHXH cơ sở Đông Hà bám sát cơ sở, đẩy mạnh tuyên truyền BHXH tự nguyện tới từng hộ gia đình - Ảnh: T.T

Hơn 6 năm nay, dù công việc nấu ăn dịch vụ có thu nhập bấp bênh, bà Nguyễn Thị Lý, ở tổ dân phố Đồng Môn, phường Ba Đồn chưa bao giờ quên dành ra 200.000 đồng mỗi tháng để đóng BHXH tự nguyện. “Sau khi được cán bộ BHXH tư vấn, tôi hiểu rằng đây là cách tốt nhất để có lương hưu và thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) khi về già. Không chỉ tham gia cho mình, tôi còn vận động chồng, con, người dân trong tổ dân phố cùng tham gia để sau này ai cũng có chỗ dựa, không phải phiền lụy con cháu”, bà Lý chia sẻ.

Chị Nguyễn Thị Thu Hiền, năm nay 46 tuổi, tiểu thương kinh doanh quần áo tại chợ Ba Đồn, phường Ba Đồn cũng đã tham gia đóng BHXH tự nguyện 2 năm nay. Nói về sự tiện lợi trong phương thức đóng BHXH tự nguyện, chị Hiền cho biết, người dân có thể đóng trực tiếp tại đại lý thu hoặc đóng online qua ứng dụng ngân hàng trên điện thoại, không mất thời gian đi lại.

Từng công tác tại UBND thị trấn Hồ Xá (nay thuộc xã Vĩnh Linh), đến khi nghỉ hưu, bà Nguyễn Thị Kiều đối mặt với nỗi lo chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu do còn thiếu 3 năm đóng BHXH. Qua rà soát, nắm bắt tâm tư của người dân, các cán bộ BHXH cơ sở Vĩnh Linh đã kịp thời tư vấn cho bà giải pháp đóng BHXH tự nguyện một lần cho số năm còn thiếu. Nhờ đó, từ tháng 10/2025, bà Kiều đã chính thức nhận khoản lương hưu đầu tiên, đồng thời được cấp thẻ BHYT miễn phí, giúp bà an tâm sống vui, sống khỏe.

Nhiều quyền lợi thiết thực, mở rộng thêm chế độ thai sản

Không chỉ linh hoạt trong mức đóng và phương thức đóng, BHXH tự nguyện còn mang lại nhiều quyền lợi thiết thực cho người dân. Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nguyễn Minh Tuấn thông tin, Luật BHXH 2024 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 với nhiều nhóm lợi ích mới, tăng quyền thụ hưởng cho người lao động.

Theo đó, bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng, bổ sung chế độ trợ cấp hàng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Luật mới cũng bổ sung chế độ thai sản (trước đây chỉ hưởng hai chế độ hưu trí và tử tuất) vào chính sách BHXH tự nguyện. Đồng thời gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu bằng việc giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống còn 15 năm.

Theo thống kê của BHXH tỉnh, ước tính đến hết tháng 12/2025, toàn tỉnh có khoảng 60.642 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 8,4% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động, cao gấp 3,4 lần so với mục tiêu được giao năm 2025 theo Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Để đạt được kết quả này, ngành BHXH đã chủ động đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện thông qua tổ chức các gian hàng, điểm tư vấn lưu động, ra quân truyền thông định kỳ, tổ chức hội thi tìm hiểu chính sách BHXH, BHYT tại các trường học.

Với mục tiêu phát triển bền vững người tham gia BHXH tự nguyện, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành, cơ quan truyền thông đa dạng hóa hình thức tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và mọi tầng lớp nhân dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của chính sách an sinh xã hội. Đồng thời, chú trọng nâng cao chất lượng phục vụ của các tổ chức dịch vụ thu, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin để tạo thuận lợi tối đa cho người dân từ khâu đăng ký đến thụ hưởng chế độ.

Thanh Trúc