Bạo loạn chưa từng có tại dinh tổng thống, Quốc hội, Tòa án tối cao Brazil

Theo hãng tin AFP, hàng nghìn người ủng hộ cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đã xông vào tòa nhà Quốc hội, dinh Tổng thống và trụ sở Tòa án tối cao Brazil vào hôm 8-1 để phản đối kết quả bầu cử tổng thống hồi tháng 10-2022.

Người biểu tình phá vỡ các hàng rào an ninh do lực lượng vũ trang thiết lập và xông vào tòa nhà Quốc hội, xâm nhập Phòng Xanh nằm bên ngoài Hạ viện.

Hỗn loạn khắp thủ đô Brasilia

Những đoạn video được đăng trên mạng xã hội cho thấy những người biểu tình phá cửa ra vào và cửa sổ của tòa nhà Quốc hội, sau đó ồ ạt tràn vào bên trong, đập phá các văn phòng và sử dụng bục phát biểu làm cầu trượt trong khi hét lên những lời lăng mạ nhắm vào chính quyền hiện tại.

Những người ủng hộ ông Bolsonaro còn xâm nhập cả trụ sở Tòa án Tối cao và dinh Tổng thống, dựng rào chắn bằng đồ nội thất để ngăn cảnh sát chống bạo động và lực lượng vũ trang Brazil tiến vào.

Theo các phóng viên AFP, sau nhiều giờ hỗn loạn tột độ tại trung tâm quyền lực ở thủ đô Brasilia, lực lượng an ninh đã giành lại được tòa nhà Quốc hội vào tối cùng ngày. Lực lượng an ninh đã phải dùng vòi rồng và bom hơi cay bắn từ trực thăng để kiểm soát dòng người biểu tình.

Những người ủng hộ cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro tràn vào tòa nhà Quốc hội ở thủ đô Brasilia hôm 8-1. Ảnh: AFP

Truyền thông Brazil cho biết cảnh sát đã bắt giữ ít nhất 170 người. Lực lượng an ninh tại tòa nhà Quốc hội Brazil cho biết họ cũng đã bắt giữ 30 người. Một nhóm nhà báo cho biết ít nhất 5 phóng viên đã bị tấn công, trong đó có một nhiếp ảnh gia của AFP bị người biểu tình đánh đập và lấy cắp thiết bị.

Thống đốc Brasilia Ibaneis Rocha cho biết ông đã sa thải quan chức an ninh hàng đầu Anderson Torres, người từng giữ chức bộ trưởng tư pháp dưới thời cựu tổng thống Bolsonaro.

Văn phòng tổng chưởng lý cho biết họ đã đệ đơn yêu cầu bắt giữ ông Torres "và tất cả quan chức nhà nước khác chịu trách nhiệm về các hành vi và thiếu sót" dẫn đến tình trạng bất ổn.

Họ cũng yêu cầu Tòa án tối cao cho phép sử dụng "tất cả lực lượng an ninh công cộng" để giành lại quyền kiểm soát các tòa nhà và giải tán mọi cuộc biểu tình chống chính phủ trên toàn quốc.

Người biểu tình ủng hộ cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro xông vào Dinh Tổng thống ở thủ đô Brasilia, ngày 8-1. Ảnh: AP

Vụ bạo động diễn ra chỉ một tuần sau khi chính trị gia cánh tả Luiz Inácio Lula da Silva tuyên thệ nhậm chức tổng thống mới của Brazil vào hôm 1-1 trong sự kiện có sự tham dự của hàng trăm nghìn người Brazil.

Tuy nhiên, hàng nghìn người dân ủng hộ ông Bolsonaro không chấp nhận chiến thắng sít sao của ông Lula nên đã cắm trại bên ngoài các căn cứ quân sự trên khắp đất nước trong những tuần gần đây và kêu gọi một cuộc đảo chính quân sự.

Mỹ, Pháp, EU ủng hộ Tổng thống Lula de Silva

Đương kim Tổng thống Lula đã ban bố lệnh tăng cường an ninh tại thủ đô Brasilia kéo dài đến ngày 31-1 sau khi lực lượng an ninh bị nhóm người biểu tình áp đảo.

Trong một cuộc họp báo cùng ngày, ông Lula đổ lỗi cho người tiền nhiệm Bolsonaro và phàn nàn về tình trạng thiếu an ninh ở thủ đô, nói rằng chính quyền đã cho phép "những kẻ phát xít" và "những kẻ cuồng tín" gây náo loạn.

"Những kẻ phá hoại này đã làm điều chưa từng có trong lịch sử đất nước. Tất cả những người đã làm điều này sẽ bị lôi ra ánh sáng và bị trừng phạt" - ông Lula tuyên bố.

Lực lượng an ninh Brazil có mặt tại dinh Tổng thống ở thủ đô Brasilia, ngày 8-1. Ảnh: REUTERS

Nhiều nhà lãnh đạo toàn cầu cũng đã lên án hành động của những người ủng hộ ông Bolsonaro.

Vụ việc trên gợi nhớ đến vụ bạo động tại tòa nhà Quốc hội Mỹ vào ngày 6-1-2021 do những người ủng hộ tổng thống lúc bấy giờ là ông Donald Trump thực hiện, một đồng minh của ông Bolsonaro.

Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi tình hình ở Brazil là rất “đáng quan ngại”, trong khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington "lên án các cuộc tấn công vào dinh Tổng thống, tòa nhà Quốc hội và Tòa án Tối cao Brazil” và kêu gọi chấm dứt ngay những hành động này.

"Âm mưu đảo chính của những người dân Brazil là những hành động rất đáng trách và phi dân chủ. Tổng thống Lula không đơn độc, ông có sự hỗ trợ của các lực lượng tiến bộ Brazil, của Mexico và thế giới" - Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador tuyên bố.

Những người biểu tình ủng hộ cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro tập trung bên ngoài tòa nhà Quốc hội ở thủ đô Brasilia vào ngày 8-1. Ảnh: REUTERS

Người đứng đầu chính sách đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell cho biết ông “kinh hoàng trước các hành vi bạo lực và chiếm đóng bất hợp pháp các tòa nhà chính phủ ở Brasilia”. Ông khẳng định EU hoàn toàn ủng hộ Tổng thống Lula và chính phủ của ông và nhấn mạnh “nền dân chủ Brazil sẽ giành chiến thắng trước các hành vi bạo lực và chủ nghĩa cực đoan”.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho hay Tổng thống Lula “có thể tin tưởng hoàn toàn vào sự ủng hộ vững chắc của Pháp” và kêu gọi các bên tôn trọng “ý chí của người dân Brazil và các thể chế dân chủ”.

"Chúng tôi dứt khoát phản đối các hành vi bạo lực do những người ủng hộ ông Bolsonaro gây ra, những người đã tấn công các thể chế dân chủ ở Brazil. Chúng tôi luôn ủng hộ Tổng thống Lula và người dân Brazil, những người chắc chắn sẽ tìm cách để bảo vệ hòa bình và tổng thống của họ” - Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro nhấn mạnh.

KHÔI CHƯƠNG