Báo Mỹ: Cuộc phản công của Ukraine có dấu hiệu chững lại

Sau hai tháng phát động, cuộc phản công giờ đây có dấu hiệu chững lại. Các bước tiến của Kyiv vẫn bị cô lập ở một số ngôi làng, quân đội Nga đang tiến công ở phía bắc và kế hoạch huấn luyện phi công Ukraine sử dụng máy bay F-16 do Mỹ sản xuất bị trì hoãn.

Khó khăn bủa vây

Việc Ukraine không có khả năng thể hiện thành công quyết định trên chiến trường đang làm dấy lên lo ngại rằng cuộc xung đột sẽ đi vào bế tắc và sự hỗ trợ quốc tế có thể bị xói mòn. Một báo cáo tình báo mới, được phân loại của Mỹ đã dự đoán rằng cuộc phản công sẽ không tiến xa và đến được thành phố Melitopol trọng điểm ở phía đông nam trong năm nay.

Trong khi đó, công chúng Ukraine hiện mệt mỏi vì chiến tranh và mong muốn các nhà lãnh đạo ở Kyiv giành được chiến thắng nhanh chóng và ở Washington, những lời kêu gọi cắt giảm viện trợ cho Ukraine dự kiến sẽ được khuếch đại trong thời gian sắp diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024.

Một lính Ukraine ở vùng Zaporizhzhia - Ảnh: AP

Theo các nhà phân tích, nếu không có các loại vũ khí tiên tiến hơn dự kiến để củng cố tiền tuyến hoặc các lực lượng dự bị được triển khai đầy đủ, thì Ukraine khó có thể đảm bảo một bước đột phá trong cuộc phản công.

Franz-Stefan Gady, thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) và Trung tâm An ninh Mỹ nhận định: “Câu hỏi được đặt ra ở đây là bên nào sẽ bị tổn thất sớm hơn. Chúng ta không nên mong đợi Ukraine đạt được bất kỳ mục tiêu quân sự lớn nào chỉ sau một đêm”.

Gady cho rằng Nga và Ukraine hiện trong giai đoạn “tiêu hao”, cố gắng làm hao mòn tài nguyên của nhau hơn là giành được những bước tiến đáng kể về lãnh thổ. Với lực lượng bộ binh phần lớn bị cản trở, Ukraine đã tiến hành một loạt các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái mới trên đất Nga, bao gồm cả các mục tiêu ở Moscow, song các cuộc tấn công chỉ gây ra thiệt hại tối thiểu.

Khi được hỏi về tiến độ của cuộc phản công, các quan chức phương Tây và Ukraine kêu gọi hãy kiên nhẫn, mô tả cuộc chiến diễn ra chậm hơn dự kiến, nhưng nhấn mạnh rằng Kyiv đang dần đạt được những thành tựu.

Tuy nhiên, khoảng thời gian để Ukraine tiến hành các chiến dịch tấn công là có hạn. Năm ngoái, các lực lượng Ukraine đã đạt được rất ít tiến bộ sau khi tái chiếm thành phố Kherson ở miền nam vào đầu tháng 11 do thời tiết khắc nghiệt.

Yuriy Sak, cố vấn của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, cho biết với lực lượng mặt đất đang tiến công chậm, Ukraine sử dụng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) để mở rộng phạm vi hoạt động của quân đội trong khi chờ đợi các loại vũ khí và huấn luyện tiên tiến hơn - bao gồm cả sức mạnh không quân lớn hơn.

“Chúng tôi chưa có F-16 nên chúng tôi phải tìm cách bù đắp cho sự vắng mặt của chúng và UAV phần nào được sử dụng để bù đắp cho sự thiếu hụt hàng không”, ông Sak nói.

Cơ quan tình báo nội bộ chính của Ukraine đứng sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây đã tấn công một cảng lớn và một tàu chở dầu của Nga gần Crimea, theo một quan chức tình báo Ukraine giấu tên nói với Washington Post.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng mặc dù các cuộc tấn công bằng UAV dù có thể chuyển sự chú ý khỏi cuộc phản công trên bộ của Ukraine, song chúng khó có khả năng làm thay đổi cán cân cuộc chiến theo hướng có lợi cho Kyiv.

Bob Hamilton, một đại tá quân đội Mỹ đã nghỉ hưu và là chuyên gia tại Viện nghiên cứu Chính sách Quốc tế (FPRI) cho biết: “Ukraine không có đủ năng lực để chế tạo đủ máy bay không người lái và tấn công sâu lãnh thổ Nga vào đủ mục tiêu để làm xói mòn ý chí chiến đấu của Nga”.

Nga cũng có các phương pháp tinh vi để chống lại máy bay không người lái của Ukraine bằng thiết bị gây nhiễu. Điện Kremlin trước đó cũng đã tuyên bố ngăn chặn phần lớn làn sóng tấn công bằng UAV của Ukraine trong tuần qua. Bộ Quốc phòng Nga hôm 19.8 khẳng định đã bắn hạ 20 máy bay không người lái của Ukraine nhắm tới Crimea.

Chuyên gia Gady, người gần đây đã đến thăm Ukraine, cho biết Kyiv cũng đã tấn công các mục tiêu hậu cần của Nga bằng đạn dược tầm xa ở tiền tuyến trong nhiều tháng, song cho đến nay tác động của các cuộc tấn công như vậy vẫn chưa được phản ánh trên tiền tuyến của Moscow.

“Chúng tôi biết rằng vị thế của Nga đang xấu đi, nhưng nó không xấu đi đến mức mà bạn có thể mong đợi là một sự sụp đổ sắp xảy ra”, ông nói.

Các lực lượng Nga đang kháng cự quyết liệt và thậm chí còn tiến công. Ở đông bắc Ukraine, chính quyền ở Kupyansk đã ra lệnh sơ tán hàng loạt dân thường. Thành phố này là một phần của vùng lãnh thổ rộng lớn mà Ukraine đã tái chiếm vào tháng 9 và 10 năm ngoái.

Ở mặt trận phía nam, các quân Ukraine tiếp tục áp dụng cách tiếp cận chậm rãi để đảm bảo tiến công một cách an toàn, thay vì ưu tiên tốc độ như các đồng minh phương Tây như Mỹ khuyến nghị.

Tháng trước, các lực lượng Ukraine đã thành công giành lại ngôi làng Staromaiorske sau nhiều tuần, làm dấy lên hy vọng rằng bước tiến này có thể là một bước đột phá thay đổi nhịp độ liên quan đến quân dự bị do phương Tây đào tạo. Phải mất thêm ba tuần trước khi các lực lượng Ukraine giải phóng thêm ngôi làng Urozhaine liền kề, và họ được cho là đã chịu tổn thất nặng nề.

Tiếp cận biển Azov và chiếm lấy cây cầu trên đất liền của Nga tới Crimea là một trong những mục tiêu được thừa nhận công khai của cuộc phản công. Nhưng những tiến bộ của Staromaiorske không liên quan đến chiến thuật mới. Serhiy Kuzmin, phát ngôn viên quân sự của khu vực cho biết, các đơn vị trinh sát đã khảo sát hệ thống phòng thủ của Nga để tấn công vào các điểm yếu và cho phép các đơn vị nhỏ hơn - thường là bộ binh - di chuyển cùng với một đội rà phá bom mìn.

Cố vấn của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, ông Yuriy Sak, cho biết tiến độ chậm trong việc rà phá các bãi mìn rộng lớn dọc theo mặt trận đang ngăn cản Kyiv giao chiến với phần lớn lực lượng dự bị do phương Tây đào tạo. “Để triển khai lực lượng dự bị của mình, chúng tôi cần đảm bảo rằng các lộ trình đều rõ ràng. Chúng tôi thà đi chậm hơn và đảm bảo rằng chúng tôi bảo vệ mạng sống của quân đội mình", ông nói.

Các lực lượng Ukraine đã chiếm lại khoảng 130km2 lãnh thổ kể từ khi cuộc phản công bắt đầu vào tháng 6, với những thắng lợi lớn nhất diễn ra gần Bakhmut ở phía đông và ở khu vực Zaporizhzhia phía nam thành phố Orikhiv.

Ukraine đã gia tăng các cuộc tấn công bên trong nước Nga. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng nỗ lực mở rộng không gian chiến đấu đó phải dựa vào UAV của chính Ukraine chứ không phải vũ khí do phương Tây cung cấp do những hạn chế trong việc sử dụng vũ khí của NATO để tấn công Nga trên lãnh thổ của chính họ - và chiến lược này cũng đi kèm với rủi ro.

Kelly Grieco, người nghiên cứu các hoạt động không quân với tư cách là thành viên cấp cao tại Trung tâm Stimson, nhận định chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quản lý “rất thành công” nguy cơ xung đột trực tiếp với Nga bằng cách dần dần cấp cho Kyiv các hệ thống vũ khí tiên tiến hơn và đạn dược tầm xa.

“Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến này, một trong những điều mà các đồng minh của Ukraine lo ngại là sẽ vô tình leo thang cuộc chiến và đối đầu trực tiếp với Nga”, bà nói.

Kyiv đã yêu cầu các tên lửa tầm xa ATACMS từ Mỹ trong nhiều tháng, nhưng Washington cho đến nay vẫn từ chối chuyển giao chúng, với lý do nguồn cung hạn chế và lo ngại về một cuộc đối đầu leo thang với Nga.

Các quan chức chính quyền Biden đã nhiều lần nói rằng Mỹ không khuyến khích hoặc cho phép các cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Nga. Bà Grieco cho biết việc tăng phạm vi của các hệ thống vũ khí do Mỹ và các nước khác cung cấp “đi kèm với rất nhiều đảm bảo từ Kyiv rằng sẽ không sử dụng thiết bị đó để nhắm mục tiêu vào lãnh thổ Nga”.

Ukraine bác bỏ những hoài nghi về cuộc phản công

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba hôm 19.8 đã bác bỏ những nghi ngờ ngày càng tăng về triển vọng của cuộc phản công mà Kyiv đang tiến hành chống lại Nga. Đồng thời, ông Kuleba kêu gọi các đồng minh tiếp tục mang lại hỗ trợ cần thiết để nỗ lực quân sự của họ thành công.

“Chúng tôi tiếp nhận những bình luận như vậy một cách dễ dàng. Theo các quan chức, tướng lĩnh và nhà phân tích giấu tên, Ukraine lẽ ra đã không còn tồn tại trong vòng 3 đến 10 ngày vào tháng 2.2022 khi Nga tấn công. Bây giờ họ cho rằng Ukraine sẽ không thể thu hồi toàn bộ lãnh thổ của mình một cách nhanh chóng. Điều này chứng tỏ rằng ngay cả những người hoài nghi cũng trở nên hy vọng hơn theo thời gian”, ông Kuleba nói.

Ngoại trưởng Kuleba cảnh báo các nhà phân tích nên thận trọng hơn trong các dự đoán và dự báo sâu rộng của họ. “Chúng tôi không cần phải chứng minh bất cứ điều gì. Thành công của chúng tôi sẽ là phần thưởng cho những người lạc quan trong khi hủy hoại danh tiếng của những người nghi ngờ", ông nói.

Hoàng Vũ (theo Washington Post)