Bảo tồn, phát huy giá trị Khu danh thắng quốc gia hồ Ba Bể để phát triển du lịch
Hồ Ba Bể có diện tích khoảng 500ha, là 1 trong 20 hồ nước ngọt tự nhiên lớn và đẹp nhất của Việt Nam và thế giới. Hồ cũng là phần quan trọng nhất của Vườn quốc gia Ba Bể. Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định xếp hạng Danh lam thắng cảnh Hồ Ba Bể là Di tích quốc gia đặc biệt.
Hồ Ba Bể và Vườn quốc gia Ba Bể sở hữu hệ sinh thái đa dạng với hơn 1.000 loài thực vật cùng 80 loài thú quý hiếm. Bên cạnh sự đa dạng về mặt sinh học, khu vườn Quốc gia này còn thu hút du khách bằng vẻ đẹp thơ mộng và không gian xanh mát mẻ hiếm nơi nào có được.

Đảo Bà Góa là điểm đến check-in hấp dẫn du khách khi đến thăm hồ Ba Bể.
Đến hồ Ba Bể trong một ngày thu đầy nắng. Sau khi tản bộ vãn cảnh hồ và tham quan một vòng bằng thuyền máy qua các điểm đến tuyệt đẹp, nghe hướng dẫn viên của đoàn kể về sự tích hồ Ba Bể, đảo Bà Góa, đền An Mã… trong không khí mát mẻ giữa không gian xanh thẳm của núi rừng. Anh Cường, hướng dẫn viên của đoàn cho biết thêm: Người dân địa phương gọi Ba Bể là Slam Pé, nghĩa là ba hồ. Tên gọi này xuất phát từ việc hồ là nơi tụ lưu của 3 hồ nước ngọt từ ba nhánh sông là Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng, tạo nên cảnh sắc hồ Ba Bể với những hang động, thác nước tuyệt đẹp như thác Đầu Đẳng, động Puông, động Hua Mạ… góp phần tạo nên cảnh sắc thiên nhiên tuyệt mỹ của khu danh thắng quốc gia đặc biệt - Vườn quốc gia Ba Bể.

Du khách tham quan hồ Ba Bể.
Sau chuyến tham quan, ông Nguyễn Chu Thu, Phó giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Du lịch (VHTTDL) Thái Nguyên cho biết, đến thời điểm hiện tại, du lịch Hồ Ba Bể đang phát triển rất nhiều loại hình du lịch, mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên và khẳng định vị trí của danh thắng quốc gia trên bản đồ du lịch. Tuy nhiên, du lịch Ba Bể vẫn còn nhiều tiềm năng, dự địa để phát triển, đặc biệt là sau khi sáp nhập tỉnh. Khu du lịch Ba Bể đã được quy hoạch, định hướng phát triển thành Khu du lịch quốc gia. Hồ Ba Bể là một điểm đến đặc biệt, mang giá trị nổi bật về cảnh quan thiên nhiên, sinh thái và văn hóa cộng đồng. Mặc dù vậy, từ thực tiễn phát triển du lịch trong nhiều năm qua cho thấy “Ba Bể phát triển chưa xứng với tiềm năng” của một danh thắng quốc gia.

Ông Nguyễn Chu Thu, Phó giám đốc Sở VHTTDL Thái Nguyên cho biết, Khu du lịch Ba Bể đã được quy hoạch, định hướng phát triển thành Khu du lịch quốc gia.
“Sau sáp nhập, du lịch hồ Ba Bể đang có thêm nhiều cơ hội để phát huy giá trị xứng tầm. Định hướng của tỉnh Thái Nguyên tập trung vào việc phát triển du lịch bền vững, lấy du lịch trải nghiệm, du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái làm điểm nhấn để hồ Ba Bể trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút khách tham quan, góp phần phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Bởi vậy trong thời gian tới, việc bảo vệ thiên nhiên, bảo tồn giá trị danh thắng quốc gia Khu du lịch Vườn quốc gia Ba Bể là nhiệm vụ tiên quyết du lịch Thái Nguyên”, ông Nguyễn Chu Thu cho biết.

Du khách trải nghiệm văn hóa bản địa tại Homestay Quỳnh Mai, hồ Ba Bể.
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản, danh thắng. Sau sáp nhập, tỉnh Thái Nguyên đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trước hết là tăng cường công tác kiểm kê, số hóa, nghiên cứu và tư liệu hóa di sản văn hóa trên toàn tỉnh; xây dựng các chương trình truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt trong giới trẻ về giá trị và trách nhiệm bảo vệ di sản, danh thắng; chú trọng đầu tư hạ tầng du lịch tại các điểm có tiềm năng; đẩy mạnh hợp tác trong phát triển sản phẩm du lịch; mời gọi các nhà đầu tư vào các dự án du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với văn hóa bản địa.

Hội đua thuyền độc mộc là hoạt động quan trọng, hấp dẫn trong Hội xuân Ba Bể được tổ chức vào ngày 9-10 âm lịch hằng năm.
Cũng theo ông Nguyễn Chu Thu, Thái Nguyên đang đẩy mạnh công tác xúc tiến, quảng bá và chuyển đổi số, truyền thông số trong lĩnh vực du lịch. Các giải pháp phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm 2025 chú trọng phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh để giảm thiểu tác động tới môi trường thiên nhiên, tăng trải nghiệm cho du khách.

Du khách thích thú chụp ảnh check-in trên thuyền tại hồ Ba Bể.
“Nếu du lịch hồ Ba Bể chỉ dựa vào cảnh quan thiên nhiên thì khó bền vững. Song hành với việc bảo vệ môi trường thiên nhiên, cảnh quan, môi trường du lịch. Ba Bể cần chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa bản địa, phát triển thêm các sản phẩm du lịch văn hóa, du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng theo hướng xanh, bền vững. Kết hợp với đầu tư hạ tầng giao thông, dịch vụ, nhân lực và các sản phẩm đặc thù. Để phát triển tương xứng với tiềm năng, Ba Bể cần xây dựng đa dạng sản phẩm du lịch gắn với văn hóa và cảnh quan. Song song với đó cần đa dạng, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và tăng cường liên kết với các điểm đến lân cận như: ATK Định Hóa, ATK Chợ Đồn, hồ Núi Cốc, hồ thủy điện Na Hang (Tuyên Quang) thác Bản Giốc (Cao Bằng), Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang)… Đồng thời kêu gọi đầu tư vào hạ tầng, dịch vụ phục vụ du lịch chất lượng cao”, ông Nguyễn Chu Thu, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Thái Nguyên khẳng định.
Với những giá trị cảnh quan thiên nhiên, lịch sử, văn hóa, khoa học đặc biệt của khu vực hồ Ba Bể, cùng với đa dạng sắc màu văn hóa của cộng đồng các dân tộc bản địa. Đây là nguồn tài nguyên giá trị để du lịch Thái Nguyên bứt phá trong thời gian tới.