Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trung tâm Văn hóa và Xúc tiến Du lịch tỉnh Bắc Kạn đặc biệt chú trọng việc bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số. Những làn điệu hát Then, đàn tính, hay điệu múa bát của người Tày, các nghi lễ truyền thống như lễ Cấp sắc của người Dao, lễ hội Lồng tồng... đều được phục dựng và giữ gìn qua nhiều chương trình, hoạt động thường xuyên.

Truyền dạy múa bát tại thị trấn Yến Lạc, huyện Na Rì. (ảnh: Mộc Lan)

Trung tâm đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể như: Mở các lớp truyền dạy dân ca và bí quyết thực hành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ cấp sắc của người Tày” tại xã Nam Mẫu (huyện Ba Bể), thị trấn Yến Lạc (huyện Na Rì) và thành phố Bắc Kạn; 02 lớp tập huấn truyền dạy và thực hành di sản “Nghệ thuật Múa khèn của người Mông” tại xã Lương Thượng (huyện Na Rì) và xã Nam Mẫu (huyện Ba Bể); tổ chức lớp tập huấn, truyền dạy hát Then - đàn Tính cho các nghệ nhân, các Câu lạc bộ hát Then thuộc 07 huyện.

Trong năm 2024, Trung tâm đã hỗ trợ hoạt động cho đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại thôn Nà Pái, xã Vi Hương và đội văn nghệ hát Páo Dung tại thôn Bản Chiêng, xã Đôn Phong, huyện Bạch Thông. Hỗ trợ đội văn nghệ hát Lượn - dân tộc Sán Chỉ tại thôn Khâu Đấng, xã Bộc Bố; đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại thôn Phai Khỉm, xã Nhạn Môn; đội văn nghệ múa Khèn - dân tộc Mông tại thôn Khuổi Ún, xã Nghiên Loan, huyện Pác Nặm. Hỗ trợ đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại thôn Tẩn Lượt, xã Đồng Phúc; đội văn nghệ hát Páo Dung tại thôn Nà Hai, xã Quảng Khê; đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại thôn Pác Ngòi, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể. Hỗ trợ các đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại thôn Khu Chợ, xã Thuần Mang, huyện Ngân Sơn; đội văn nghệ hát Páo Dung tại thôn Nà Pài, thị trấn Bằng Lũng, huyện Chợ Đồn; đội văn nghệ hát Then - đàn Tính tại tổ 4, phường Xuất Hóa; đội văn nghệ hát Páo Dung tại thôn Bản Bung xã Dương Quang, thành phố Bắc Kạn...

Đồng thời, Trung tâm còn triển khai các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể như: Hoạt động sưu tầm, bảo tồn không gian kiến trúc truyền thống của người Tày; trưng bày, giới thiệu chuyên đề về “trò chơi truyền thống của trẻ em các dân tộc tỉnh Bắc Kạn” tại Trường Phổ thông dân tộc Nội trú huyện Na Rì; sưu tầm, bảo tồn làn điệu dân ca “Hát Loàn” của người Tày; sưu tầm, bảo tồn tri thức bản địa để chế biến men lá nấu rượu của người Tày; lập hồ sơ di sản “Hát ru” của người Tày để đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Công tác bảo tồn, tổ chức các lễ hội truyền thống tiêu biểu tại các địa phương được chú trọng. Nhiều lễ hội truyền thống đã thu hút được du khách thập phương, góp phần tích cực vào việc quảng bá hình ảnh, tiềm năng du lịch của tỉnh

Nghệ nhân là những "báu vật sống" trong việc bảo tồn văn hóa. Trung tâm Văn hóa và Xúc tiến Du lịch tỉnh Bắc Kạn luôn chú trọng việc tôn vinh và hỗ trợ các nghệ nhân. Toàn tỉnh hiện có 02 Nghệ nhân nhân dân, 06 Nghệ nhân ưu tú, những hạt nhân này giữ vai trò quan trọng trong việc trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống, năng động và sáng tạo trong thực hành di sản, hướng tới phục vụ cộng đồng. Các chương trình giao lưu, hội diễn văn nghệ quần chúng và các sự kiện văn hóa lớn đều dành không gian để nghệ nhân biểu diễn và truyền dạy.

Ông Lâm Ngọc Du, Giám đốc Trung tâm Văn hóa và Xúc tiến Du lịch tỉnh cho biết: "Chúng tôi đặt mục tiêu nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch văn hóa. Đặc biệt, thông qua việc xây dựng các tour du lịch trải nghiệm tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhằm mang đến cho du khách những hành trình đậm đà bản sắc và ý nghĩa, qua đó gìn giữ và phát huy được bản sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng các dân tộc tỉnh Bắc Kạn"./.

Mộc Lan