Bảo vệ 'dấu chân số'

Dấu chân số có thể được để lại một cách thụ động hoặc chủ động. Đối với dấu chân số thụ động, thường được hình thành từ thông tin mà các công ty công nghệ thu thập như dữ liệu duyệt web, địa chỉ IP và thói quen mua sắm. Các thông tin này được thu thập mà không được người dùng hay biết nhằm mục đích quảng cáo, xây dựng hồ sơ khách hàng và các mục đích. Tuy nhiên những dữ liệu này không thể tìm kiếm công khai vậy nên nó chỉ thực sự gây khó chịu khi người dùng không muốn thông tin cá nhân của mình bị các công ty công nghệ tư nhân thu thập và sử dụng cho mục đích riêng.

Dấu chân số chủ động là thông tin có thể truy xuất công khai mà người dùng chia sẻ trên Internet, bao gồm các bài đăng trên các trang mạng xã hội, nhận xét trên những trang web… Những thông tin được chia sẻ không chỉ là thông tin cá nhân thông thường mà đôi khi còn là địa điểm, sở thích, hoạt động… được cập nhật đầy đủ. Người dùng thường không nghĩ những thông tin kể trên sẽ trở thành dấu vết để lại cho những tội phạm công nghệ cao hay các đối tượng xấu lợi dụng để lừa đảo chiếm đoạt thông tin, tiền bạc và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Chị N.T.T.D (phường Gia Cẩm, TP Việt Trì) từng là nạn nhân bị lừa đảo do thông tin cá nhân bị lộ lọt trong quá trình sử dụng kết nối trên mạng Internet. Từ những thông tin cá nhân để lại trong một bình luận công khai khi xem livestream bán hàng online trên nền tảng mạng xã hội Facbook, chị D đã bị kẻ gian ăn cắp thông tin và giả mạo để đặt mua một loạt đơn hàng. Chị cho biết: Tôi đã nhận được nhiều đơn hàng giao về địa chỉ cá nhân của mình. Qua kiểm tra đúng số điện thoại và tên tuổi, tôi đã nhận hàng và trả tiền cho nhân viên giao hàng. Nhưng khi kiểm tra sau đó thì đều là những mặt hàng không có giá trị được chuyển cho tôi chỉ để lừa đảo.

Tình trạng người dùng bị giả mạo tài khoản cá nhân trên mạng xã hội Facebook đã không còn xa lạ. Kẻ gian thường lợi dụng những hình ảnh, thông tin cá nhân để mạo danh nhằm thực hiện hành vi lừa đảo, vu khống, trục lợi. Nhiều vụ việc đã gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Tháng 1/2021, Phòng Cảnh sát hình sự (PC02), Công an tỉnh tiếp nhận đơn tố giác của anh Lò Văn Khùn về việc thông qua Facebook, anh Khùn có quen biết với một tài khoản tên Hoàng Thị Ngân. Sau một vài lần trò chuyện, anh Khùn đã bị người này lừa đảo chiếm đoạt số tiền 5,5 triệu đồng và một điện thoại di động. Ngay sau đó, lực lượng chức năng đã tổ chức xác minh, làm rõ người đã lừa đảo, chiếm đoạt tiền, tài sản là Lò Văn Tuấn (SN 2000, hộ khẩu thường trú tại Bản Lạn, xã Mường Lạn, huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên), hiện đang ở đội 3, khu Thông Đậu, phường Minh Nông, TP.Việt Trì. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lò Văn Tuấn về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Nhiều trường hợp, các đối tượng giả mạo cố tình bôi nhọ người dùng bằng các bài đăng, bình luận về các mối quan hệ cá nhân của người dùng khiến danh tính của người dùng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Huy Lê