Bấp bênh nghề muối

Bà Nguyễn Thị Vân, tổ dân phố Long Thạnh 1 chia sẻ, mấy hôm nay thời tiết thất thường, mưa bất chợt nên ai cũng tranh thủ cào muối vào buổi trưa, để muối nhanh khô. Vất vả, nhọc nhằn là vậy nhưng hiện giờ, giá muối quá thấp, chỉ từ 1.000 - 1.200 đồng/kg. Điều này khiến tôi, cũng như 515 hộ (hơn 1.100 lao động) làm muối trên địa bàn phường Phổ Thạnh khá lo lắng.

Theo Sở NN&PTNT, với diện tích sản xuất muối khoảng 116ha, sản lượng từ 7.000 - 8.000 tấn/năm, trong khi công suất chế biến muối của 4 doanh nghiệp (DN) đạt khoảng 5.000 tấn sản phẩm/năm.

Phần lớn muối Sa Huỳnh được sử dụng làm muối ăn, chưa đáp ứng yêu cầu của các ngành công nghiệp nên đầu ra bấp bênh. Trong ảnh: Sơ chế muối Sa Huỳnh tại Công ty TNHH Một thành viên Muối Sahu (TX.Đức Phổ).

Tuy nhiên, muối Sa Huỳnh sản xuất chủ yếu dựa trên phương pháp thủ công, lấy nước biển phơi khô, nên chưa đảm bảo độ tinh khiết cũng như số lượng cần thiết để phục vụ công nghiệp hóa chất và y dược - 2 ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu sử dụng muối. Vì vậy, dù muối nội địa tồn đọng và giá thấp nhưng một số DN tại KKT Dung Quất vẫn phải nhập khẩu hàng nghìn tấn muối mỗi năm, để phục vụ hoạt động súc rửa thiết bị.

Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất muối 2 Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh) Nguyễn Hữu Chánh cho biết, để sản xuất muối tinh khiết, phải áp dụng phương pháp trải bạt ô kết tinh, với chi phí đầu tư từ 140 - 150 triệu đồng/1.000m2. Đây là số tiền quá lớn đối với diêm dân, trong khi giá muối luôn bấp bênh. Vì vậy, hiện chỉ có khoảng 10/116ha sản xuất muối trải bạt ô kết tinh.

Nghề sản xuất muối phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết, dẫn đến năng suất và chất lượng muối thấp; trong khi cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và chế biến chưa đáp ứng, nhất là hệ thống kho bãi để tích trữ. Điều này khiến diêm dân, hợp tác xã rơi vào tình trạng “chính vụ thì bán giá thấp, hết vụ giá cao thì hết muối”. Còn các DN thu mua và chế biến muối cũng bị động nguồn hàng và bấp bênh về giá. Như năm 2023, khi giá muối tăng cao từ 4.000 - 5.000 đồng/kg, thì diêm dân không còn muối để bán. Trong khi thời điểm muối đạt năng suất cao nhất (từ tháng 5 - 7), thì giá bán giảm, có lúc dưới 2.000 đồng/kg, thậm chí 1.000 đồng/kg.

Theo Chủ tịch UBND phường Phổ Thạnh Nguyễn Viết Thanh, thu nhập từ muối bấp bênh, nên diêm dân ngại vay vốn đầu tư trang thiết bị, vật tư để ứng dụng sản xuất muối tinh khiết. Dù đã hình thành một số chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ, nhưng quy mô nhỏ, chỉ số ít diêm dân tham gia. Vì vậy, chính quyền địa phương cũng như diêm dân trên địa bàn phường Phổ Thạnh mong dự án Cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng, kiên cố hóa hệ thống thủy lợi đồng muối Sa Huỳnh (với kinh phí 60 tỷ đồng) được triển khai sớm, để muối Sa Huỳnh có cơ hội phát triển, diêm dân yên tâm gắn bó với nghề hơn.

Bài, ảnh: THANH PHONG