'Bắt bệnh' chậm trễ giải ngân vốn đầu tư công

Thứ trưởng Thường trực Bộ Tài chính Trần Xuân Hà yêu cầu khẩn trương gỡ vướng, đẩy nhanh tiến độ giải ngân - Ảnh: VGP

Ngày 11/6, Bộ Tài chính tổ chức hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành đánh giá tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài 5 tháng đầu năm 2021 và các biện pháp tăng cường giải ngân năm 2021.

Giải ngân đạt 7,53% so với dự toán được giao

Báo cáo tại hội nghị, ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, tổng dự toán vốn nước ngoài được giao từ nguồn ngân sách Trung ương theo Quyết định số 2185/QĐ-TTg ngày 21/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2021 cho các bộ, ngành là 16.636,75 tỷ đồng.

Tính đến hết ngày 10/6/2021, số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 nguồn nước ngoài của các bộ, ngành là 1.253 tỷ đồng, đạt 7,53% so với dự toán được giao (mới có 5/13 bộ, ngành giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2021).

Đáng chú ý, các bộ, ngành chủ yếu vẫn đang giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài theo kế hoạch vốn 2020. Từ 1/1-10/6, tổng số giải ngân theo kế hoạch vốn 2020 của các bộ, ngành là 2.187,7 tỷ đồng (gần gấp đôi số giải ngân theo kế hoạch vốn 2021).

Tính đến hết 10/6, Bộ Tài chính mới chỉ nhận được 129 công văn đề nghị rút vốn, đã xử lý 129 đơn rút vốn với thời gian xử lý đơn rút vốn bình quân là 1,5 ngày.

Ông Trương Hùng Long cũng đề cập đến các vấn đề vướng mắc ảnh hưởng đến giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, trong đó có một số nguyên nhân như: Dự án chưa hoàn thành thủ tục đầu tư, thậm chí chưa hoàn thành thủ tục đàm phán hoặc chưa ký hiệp định vay nhưng đã được bố trí vốn; dự án đã đề xuất dừng triển khai nhưng vẫn được bố trí dự toán, phải hủy dự toán.

“Dự án đã được bố trí vốn, đã hoàn thành thủ tục đầu tư nhưng chậm triển khai giải phóng mặt bằng, tái định cư; chưa hoàn tất thiết kế cơ sở (chủ yếu là các dự án giao thông)”, ông Trương Hùng Long nói.

Trao đổi với các đơn vị liên quan, Thứ trưởng Thường trực Bộ Tài chính Trần Xuân Hà thẳng thắn nhận định: Năm tháng đầu năm 2021, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư nước ngoài rất thấp.

Thực hiện chủ trương của Chính phủ, Quốc hội, ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính và Bộ KH&ĐT đã có nhiều văn bản gửi các bộ, ngành, địa phương đề nghị đẩy nhanh phân bổ vốn đầu tư cho các chương trình dự án, khẩn trương nhập phân bổ vào hệ thống Thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis) để kiểm soát chi.

Bộ Tài chính cũng đề nghị các chủ dự án, ban quản lý dự án phải có khối lượng đầu tư xây dựng hoàn thành điều kiện thanh toán để gửi đơn rút vốn cho nhà tài trợ thực hiện giải ngân theo chế độ quy định… nhưng tình hình giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn nước ngoài vẫn chậm.

Giải pháp quan trọng nhất vẫn là vai trò của chủ đầu tư, ban quản lý dự án

Đại diện Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành và các chủ dự án thuộc khối Trung ương quản lý được giao vốn đầu tư công từ nguồn vốn nước ngoài tăng cường, trao đổi nguyên nhân của vấn đề giải ngân chậm trễ, ì ạch.

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành đã đã thông tin về tình hình giải ngân các dự án, nguyên nhân chậm trễ, những khó khăn, vướng mắc, bất cập.

Cụ thể, đại diện Bộ Quốc phòng lí giải: Bộ có 2 dự án đã phân bổ nhưng chưa thực hiện giải ngân do vướng mắc chung, trong đó khó khăn lớn nhất là thủ tục giải ngân. Phía nhà thầu chưa xác nhận hồ sơ khối lượng các công việc đã thực hiện, nguyên nhân là do việc trao đổi, xác nhận hồ sơ bị vướng mắc do dịch COVID-19 đang phức tạp.

Còn Bộ Công Thương cho biết, đơn vị có 2 dự án sử dụng vốn đầu tư nguồn nước ngoài, trong đó một dự án liên quan đến ĐH Công nghệ TPHCM và đang trong quá trình xin dừng, không thực hiện nhưng chưa được phê duyêt lại chủ trương đầu tư.

Một số bộ phàn nàn về việc chờ đợi sự phối hợp của các nhà tài trợ quá lâu, hoặc việc điều chỉnh chủ trương vốn ODA không thuận lợi…

Toàn cảnh hội nghị - Ảnh: VGP

Nêu các giải pháp nhằm đẩy nhanh giải ngân vốn ODA, theo Thứ trưởng Trần Xuân Hà, việc chậm trễ có thể do các nguyên nhân khách quan (như dịch COVID-19) hay chủ quan, nhưng từ nay đến cuối năm, giải pháp quan trọng nhất vẫn là nâng cao vai trò của các chủ đầu tư, các ban quản lý dự án.

Các ban quản lý phải tích cực, quyết liệt triển khai các dự án của mình, trong đó có việc hoàn tất thủ tục đầu tư, triển khai giải phóng mặt bằng, tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng, thẩm tra khối lượng …phải hết sức nhanh chóng.

Đồng thời, các cơ quan chủ quản dự án phải chỉ đạo các ban quản lý dự án trong việc triển khai dự án, kể cả việc trình duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt các hồ sơ quyết định đầu tư, thực hiện vai trò quản lý nhà nước khác liên quan đến vấn đề đầu tư và xây dựng, sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi.

Các đơn vị cần chủ động trong việc điều chỉnh các dự toán trong phạm vi bộ, ngành. Nếu thấy thiếu nguồn lực để giải quyết trong 6 tháng cuối năm thì báo cáo Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính báo cáo với Thủ tướng Chính phủ phân bổ lại.

Thứ trưởng Trần Xuân Hà khẳng định, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Kho bạc Nhà nước và Cục Quản lý nợ thực hiện theo đúng chế độ quy định và khẩn trương.

Cụ thể, các hồ sơ thanh toán trước, kiểm soát sau thì thực hiện trong một ngày làm việc, còn đối với những hồ sơ kiểm soát chi thì thực hiện theo đúng chế độ quy định tối đa không quá 3 ngày.

Về cơ chế chính sách trong hoạt động đầu tư, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cho biết, Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính sẽ phối hợp báo cáo Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 56/NĐ-CP về quản lý vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài cho phù hợp, chủ yếu ở nội dung điều chỉnh dự án, sao cho thuận lợi hơn và Nghị định 97 về cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ.

Dự thảo sửa đổi 2 Nghị định này đã được soạn thảo, chỉ chờ thống nhất một số quan điểm, ví dụ: Tỉ lệ cho vay lại của các địa phương sao cho phù hợp, các quy định về dùng vốn vay, về tài sản bảo đảm…

Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, các thông tin trao đổi trong hội nghị cũng sẽ được tổng hợp lại để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ về tình hình giải ngân cũng như giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn trong thời gian tới.

“Nếu giải ngân tốt vốn ODA và vốn ưu đãi nước ngoài thì sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước, đồng thời chúng ta thực hiện được tốt nhiệm về tài chính, ngân sách dự toán đã được Quốc hội giao. Ngược lại, việc giải ngân nguồn vốn này đạt thấp kéo dài là đáng quan ngại. Do đó, cần có các giải pháp đồng bộ và quyết liệt của toàn thể hệ thống chính trị, theo dõi sát sao và chỉ đạo kịp thời các chủ dự án giải quyết các vướng mắc nhằm hoàn thành mục tiêu giải ngân năm 2021”, lãnh đạo Bộ Tài chính lưu ý.

Huy Thắng