Bất cập trong vận hành chung cư

Tòa chung cư Lũng Lô - Vinh để hơn 200 hộ dân vào sinh sống khi chưa được nghiệm thu. Ảnh: Đ.B.

Nhiều vi phạm

Theo báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An, toàn tỉnh hiện có khoảng 110 dự án đầu tư xây dựng nhà ở chung cư với hơn 140 tòa nhà đã và đang hình thành. Riêng TP Vinh có hơn 90 tòa chung cư đã đưa vào sử dụng, cung cấp gần 15.000 căn hộ cho người dân. Sự phát triển mạnh mẽ này phần nào đáp ứng nhu cầu về nhà ở, đóng góp tích cực vào chỉnh trang đô thị.

Tuy nhiên, thực tế vận hành các chung cư tại Nghệ An cho thấy nhiều tồn tại. Không ít công trình xuống cấp chỉ sau vài năm sử dụng, hệ thống kiến trúc và cảnh quan không được duy tu thường xuyên. Không gian sinh hoạt cộng đồng còn hạn chế, hệ thống xử lý rác thải và vệ sinh môi trường chưa đạt yêu cầu, ảnh hưởng đến đời sống cư dân.

Đáng lo ngại hơn là tình trạng vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy (PCCC), an toàn công trình và trách nhiệm bảo trì. Nhiều công trình chưa được nghiệm thu hoàn thành nhưng vẫn đưa vào sử dụng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Cá biệt có trường hợp cư dân tự ý cơi nới, cải tạo, bịt lối thoát nạn, tiềm ẩn rủi ro trong các tình huống khẩn cấp.

Đơn cử, tại TP Vinh, một số chung cư đã trở thành điểm nóng về sai phạm trong vận hành. Cụ thể, dự án PVNC2-CT02 tại phường Hưng Bình và chung cư Bảo Sơn tại số 72 đường Lê Lợi bị xử lý vì chưa được nghiệm thu nhưng đã đưa vào sử dụng. Mới đây, tòa nhà Lũng Lô, số 33 đường Phan Bội Châu cũng bị xử phạt 90 triệu đồng với lý do tương tự.

Tình trạng thiếu minh bạch trong quản lý quỹ bảo trì tiếp tục gây căng thẳng giữa cư dân và chủ đầu tư. Đầu tháng 5 vừa qua, cư dân chung cư Kim Thi (phường Quán Bàu) đã treo băng rôn phản đối vì chủ đầu tư chưa bàn giao đầy đủ quỹ bảo trì, ảnh hưởng đến việc sửa chữa các hạng mục xuống cấp như cầu thang thoát hiểm.

Trong khi đó, vấn đề thiếu chỗ đậu xe ô tô càng làm tăng áp lực cho hạ tầng đô thị. Các khu chung cư như: Arita Home (phường Quán Bàu) và Bảo Sơn (126 Nguyễn Sỹ Sách) thường xuyên bị phản ánh vì tình trạng cư dân chiếm dụng lòng, lề đường làm bãi đậu xe. Hệ quả là cảnh ùn tắc giao thông diễn ra phổ biến vào giờ cao điểm, ảnh hưởng đến mỹ quan và trật tự đô thị.

Tập trung chấn chỉnh

Trước tình trạng này, Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An có văn bản số 3252 yêu cầu các địa phương và chủ đầu tư tăng cường quản lý, vận hành nhà chung cư theo đúng quy định. Ông Nguyễn Văn Hải - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An cho biết: Tỉnh đang tập trung vào các công trình đã đưa vào sử dụng trên 10 năm, yêu cầu rà soát lại toàn bộ hiện trạng, từ vấn đề kết cấu công trình, diện tích đỗ xe, thu gom nước thải đến phòng cháy chữa cháy và không gian sinh hoạt chung.

Sở này cũng đặc biệt lưu ý đến những dự án chưa được nghiệm thu hoàn thành nhưng vẫn vận hành. “Chúng tôi yêu cầu chủ đầu tư sớm khắc phục, hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu theo đúng quy định. Trong trường hợp không đáp ứng, cơ quan chức năng sẽ kiên quyết đưa ra các biện pháp xử lý” - ông Hải nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Sơn Tùng - Phó Trưởng phòng Kinh tế Hạ tầng và Đô thị TP Vinh cho biết: Phòng đã tham mưu UBND thành phố thành lập tổ công tác để rà soát các chung cư đã đưa vào sử dụng từ 5 - 10 năm. Việc kiểm tra được thực hiện đồng bộ, có sự phối hợp của nhiều đơn vị chức năng nhằm xử lý nghiêm những sai phạm, buộc chủ đầu tư và ban quản trị chịu trách nhiệm. “Những chung cư có dấu hiệu xuống cấp hoặc có phản ánh từ cư dân, thành phố sẽ lập biên bản, yêu cầu khắc phục trong thời gian cụ thể. Việc này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, giữ gìn an toàn và trật tự đô thị” - ông Tùng nói.

Để vận hành chung cư hiệu quả, bền vững, theo các chuyên gia, cần có hệ thống giải pháp toàn diện. Trước hết, các quy định pháp lý liên quan đến quản lý, vận hành, bảo trì nhà chung cư phải được tuyên truyền rõ ràng đến cả cư dân lẫn chủ đầu tư. Cư dân cần chủ động giám sát, yêu cầu công khai tài chính, minh bạch trong thu chi và vận hành quỹ bảo trì. Bên cạnh đó, chính quyền cần tăng cường hậu kiểm sau khi cấp phép, không để tình trạng “phớt lờ nghiệm thu” tái diễn. Việc áp dụng công nghệ trong quản lý chung cư cũng nên được tính đến, giúp tăng tính minh bạch và thuận tiện trong phản ánh xử lý sự cố.

Ngoài ra, cũng cần rà soát lại quy chuẩn thiết kế chung cư, đặc biệt là các yêu cầu về diện tích đỗ xe, phòng sinh hoạt cộng đồng, hệ thống phòng cháy chữa cháy và kết nối hạ tầng xung quanh. Việc phê duyệt dự án cần đi kèm đánh giá kỹ về năng lực chủ đầu tư, tránh tình trạng làm nhanh, bàn giao sớm nhưng bỏ mặc cư dân về sau. Nếu không kịp thời chấn chỉnh những bất cập trong vận hành chung cư, nguy cơ hình thành “điểm nóng” về an toàn, trật tự xã hội sẽ là điều khó tránh khỏi. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cùng tiếng nói từ cư dân sẽ là chìa khóa để đưa các khu chung cư trở thành nơi “an cư lạc nghiệp” đúng nghĩa.

Điền Bắc