Bầu cử Algeria: Tổng thống mới không xoa dịu được 'cơn thịnh nộ' của người dân

Tổng thống đắc cử Algeria Abdelmadjid Tebboune. (Nguồn: AP)

Ngày 13/12, Cơ quan Bầu cử độc lập quốc gia Algeria (ANIE) đã tổ chức họp báo công bố kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử Tổng thống. Ứng cử viên độc lập - cựu Thủ tướng Abdelmadjid Tebboune đã giành chiến thắng ngay tại vòng 1 với tổng số phiếu bầu đạt gần 5 triệu phiếu, chiếm tỷ lệ 58,15%.

4 ứng viên còn lại, gồm ông Abdelkader Bengrina - phong trào El Bina - giành được 17,38% số phiếu ủng hộ, tiếp đến là đại diện đảng Talaie el houriyate - ông Ali Benflis nhận được 10,55%. Hai ứng cử viên của Phong trào Tập hợp quốc gia vì dân chủ quốc gia (RND) và đảng Mặt trận El Moustakbel lần lượt nhận được 7,26% và 6,66% phiếu bầu. Kết quả chính thức của cuộc bầu cử dự kiến sẽ được Hội đồng Hiến pháp Algeria công bố trong khoảng thời gian từ ngày 16 - 25/12 tới.

Nghịch lý bầu cử

Điều đáng chú ý là người dân Algeria lại chào đón vị tân Tổng thống bằng một cuộc biểu tình rầm rộ trên khắp thủ đô Algiers và nhiều thành phố lớn khác. Cuộc biểu tình ngày 13/12 là cuộc biểu tình chống chính phủ lần thứ 43, diễn ra liên tiếp vào ngày thứ 6 hàng tuần.

Theo báo cáo của ông Mohammed Charfi, người đứng đầu ANIE, tỷ lệ cử tri đi bầu là 40%, con số thấp nhất trong lịch sử tại quốc gia Bắc Phi này. Tỷ lệ cử tri đi bầu Tổng thống năm 2014 là 52%.

Tuy nhiên, truyền thông quốc gia này biện hộ rằng lượng phiếu bầu như thế là đã đủ cao để duy trì cuộc bỏ phiếu mặc cho phản ứng tẩy chay của người dân. Không những vậy, không nhà quan sát độc lập nào được mời để theo dõi cuộc bầu cử, rất ít nhà báo quốc tế được cấp thị thực để đưa tin và ở một số tỉnh, tỷ lệ cử tri thậm chí dừng lại ở con số 1%.

Ngoài ra, các video đăng tải trên mạng cho thấy các điểm bầu cử gần như là trống không, người biểu tình kêu gọi tẩy chay cuộc bỏ phiếu tràn ngập đường phố trong ngày bầu cử. Một số còn đột nhập vào các điểm bầu cử và phá hủy các hòm phiếu, ném các phiếu bầu đi.

Kể từ khi cựu Tổng thống Bouteflika từ chức, các cuộc biểu tình Hirak liên tục nổ ra từ ngày 22/2 tại quốc gia này nhằm phản đối một nhóm người bao gồm quân đội và giới thượng lưu nắm quyền lực kể từ khi Algeria giành được độc lập từ tay Pháp suốt 60 năm qua, trong đó có Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Algeria, Tướng Ahmed Gaid Salah và những người ủng hộ cựu Tổng thống Abdelaziz Boutefika.

Người dân Algeria biểu tình vì cả 5 ứng cử viên trong cuộc bầu cử tổng thống đều có liên quan tới chính quyền của cựu Tổng thống Abdelaziz Bouteflika. (Nguồn: AFP)

Trong rối ngoài êm

Tổng thống đắc cử Abdelmadjid Tebboune được biết đến là một trong những thân cận của ông Boutefika và từng giữ chức Bộ trưởng Nhà ở trong bộ máy chính phủ của ông. Tuy là ứng viên độc lập, nhưng ông Tebboune lại là một trong những thành viên chủ chốt của đảng Mặt trận Giải phóng Dân tộc (FLN), đảng chính trị số 1 đất nước.

Vị chính trị gia 74 tuổi này còn từng giữ chức Thủ tướng từ tháng 5/2017 và nhanh chóng kết thúc chỉ 4 tháng sau đó. Theo Al Jazeera, lý do bởi vì ông tự nhận mình là người kế nhiệm của ông Bouteflika trong một cuộc gặp mặt với người đồng cấp Pháp Edouard Phillipe.

Tuy chưa chính thức nhậm chức, ông Tebboune đã vấp phải sự phản đối từ đông đảo bộ phận người dân Algeria. Họ cho rằng vị tổng thống mới chả khác nào một “tấm bình phong” cho quân đội, đứng đầu là Tướng Salah, được coi là nhà lãnh đạo thực tế của quốc gia đang chìm trong tình trạng hỗn loạn chính trị này. Không chỉ riêng ông Tebboune, mà tất cả 4 ứng cử viên còn lại đều có liên quan tới chính quyền của ông Bouteflika.

Người dân Algeria đã chán ngấy với hệ thống chính trị do quân đội hậu thuẫn, được cho là thế lực quản lý đất nước thực sự và cực kỳ độc đoán, nguyên nhân khiến nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ của đất nước trì trệ trong nhiều năm qua. Các cuộc biểu tình dường như sẽ không dừng lại cho đến khi có một chính phủ thoát ly khỏi quân đội và một tổng thống không nằm trong bộ máy chính phủ cũ. Và đương nhiên, ông Tebboune không phải là sự lựa chọn đúng đắn.

Vị Tổng thống đắc cử Abdelmadjid Tebboune cho biết, ông sẽ bắt đầu các cuộc tham vấn để xây dựng một hiến pháp mới và khi hoàn thành, sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý. Ngoài ra, ông đề nghị có một cuộc “đối thoại nghiêm túc” với phe biểu tình đối lập Hirak và sẽ tiến hành cải cách để giảm chi tiêu cho nhập khẩu. Ông cũng hứa sẽ mở một trang mới cho Algeria.

Chưa dừng lại ở đó, ông Tebboune đang vướng vào những lùm xùm khi con trai ông, Khaled Tebboune bị nghi ngờ có liên quan đến nhóm tội phạm bị cáo buộc buôn lậu 700kg cocaine vào Algeria hồi năm ngoái. Ngoài ra, con trai ông còn bị buộc tội sử dụng quyền lực của cha mình để giành được các giao dịch bất động sản cho các đối tác kinh doanh.

Cho tới thời điểm này, việc ông Tebboune lên nắm quyền chưa gặp phải bất cứ sự phản đối nào đến từ lãnh đạo các nước. Ngày 15/12, ông đã nhận được lời chúc mừng của nhiều nhà lãnh đạo, nguyên thủ quốc gia và quốc vương của nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Trong số các nhà lãnh đạo gửi lời chúc mừng có Tổng thống Mauritania Mohamed Ould Cheikh El-Ghazouani, Tổng thống Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Sheikh Khalifa Bin Zayed Al-Nahyan, Quốc vương Kuwait Sheikh Sabah Al-Ahmed Al-Djabir Al-Sabah, Quốc vương Morocco Mohammed VI… Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Iran và Nga cũng gửi thông điệp chúc mừng Tổng thống đắc cử Tebboune. Ngày 14/12, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gọi điện trực tiếp tới ông Tebboune để chúc mừng nhà tân lãnh đạo này.

Quang Đào

Quang Đào