Bầu cử Mỹ 2020: Cuộc đua tại 13 bang quyết định thế đa số tại Thượng viện Mỹ

Tổng thống Donald Trump tham dự một cuộc vận động ủng hộ thượng nghị sĩ Martha McSally, tại Prescott, Arizona đầu tháng này. Ảnh: AP

1. Ghế Thượng viện do phe Dân chủ đang nắm giữ

Kịch bản này liên quan đến việc phe Cộng hòa có thể giành thêm ghế tại Thượng viện từ đảng Dân chủ, nhiều khả năng chỉ là 1 ghế, tại bang Alabama. Thượng nghị sĩ Doug Jones là ứng viên Dân chủ duy nhất đối diện với cuộc đua căng thẳng để tái cử trong năm nay.

Ông Jones được dự báo nhiều khả năng thất bại trước ứng cử viên đảng Cộng hòa Tommy Tuberville, cựu huấn luyện viên đội bóng bầu dục tại Đại học Auburn. Đương kim Tổng thống Donald Trump vẫn có được sử ủng hộ rộng rãi ở Alabama và vì thế rất khó để Doug Jones vượt lên. Nếu xảy ra trường hợp này, đảng Dân chủ sẽ phải giành thêm 3 ghế từ tay đảng Cộng hòa kèm điều kiện ông Biden bước vào Nhà Trắng mới đủ sức kiểm soát Thượng viện.

2. Những bang mà ghế Thượng viện hiện do đảng Cộng hòa nắm giữ

Trong trường hợp này, kịch bản phù hợp đối với đảng Dân chủ là giành thêm từ 2-6 ghế thượng viện.
Bang Arizona: Thượng nghị sĩ Cộng hòa Martha McSally đối đầu với ứng cử viên Dân chủ Mark Kelly, một cựu phi hành gia tên tuổi, người sau đó chuyển sang nhà hoạt động xã hội ủng hộ kiểm soát súng đạn. Ông Kelly từng vượt trước đối thủ trong một cuộc thăm dò trong năm nay và cũng là người chiếm ưu thế trong gây quỹ vận động tranh cử so với ông McSally.

Bang Colorado: Thượng nghị sĩ Cộng hòa Cory Gardner sẽ đua tay đôi với cựu Thống đốc John Hickenlooper, người từng tham gia cuộc đua sơ bộ chọn ứng cử viên Tổng thống đảng Dân chủ năm 2020. Hickenlooper lúc đầu nói rằng không hào hứng tranh cử thượng nghị sĩ, nhưng sau đó nhảy vào cuộc đua sau khi nhận thất bại trong bầu cử sở. Ông chạy đua với một chiến dịch thiếu nhiệt, nhưng ưu thế tổng thể của đảng Dân chủ ở Colorado có thể sẽ đưa Hickenlooper tới chiến thắng.

Bang Iowa: Thượng nghị sĩ một nhiệm kỳ đảng Cộng hòa Joni Ernst đối diện với nhà kinh doanh bất động sản Theresa Greenfield. Cuộc đua này ngày càng gay cấn vào những tháng cuối cùng của chiến dịch vận động. Ông Ernst thời gian đầu được cho là dễ dàng tái đắc cử, nhưng mức độ ganh đua giữa hai ứng cử viên hiện sít sao.

Bang Maine: Thượng nghị sĩ đương nhiệm Susan Collins đối đầu với ứng cử viên Dân chủ Sara Gideon, Chủ tịch Hạ viên bang Maine. Có rất ít chính trị gia mà vốn liếng chính trị rơi rụng nhanh như Susan Collins. Từ chỗ là một nghị sĩ tên tuổi nhất tại Mỹ, bà giờ đây rớt xuống cuối danh sách.

Tính chất phân cực trong kỉ nguyên của ông Trump khiến người theo đường hướng ôn hòa, trung dung như bà Collins gặp bất lợi. Susan Collins là nhà vận động tranh cử lọc lõi, hiểu biết rõ bang mình và biết cách giành chiến thắng. Nhưng bà Gideon có đủ khả năng tận dụng đà chính trị đi xuống của đối thủ cũng như tâm lý bài ông Trump tại Maine để định đoạt cuộc đua hay không.

Bang Montana: Sẽ là cuộc đấu tay đôi giữa Thượng nghị sĩ đương nhiệm Steve Daines trước đối thủ đảng Dân chủ Steve Bullock, thống đốc bang Montana. Ông Bullock là người có uy tín, được cử tri đánh giá tích cực về xử lý đại dịch COVID-19 tại Montana. Ở chiều ngược lại, Montana là bang truyền thống của đảng Cộng hòa và đó là ưu thế đối với ông Daines.

Bang Bắc Carolina: Thượng nghị sĩ Cộng hòa Thom Tillis chạy đua trước ứng cử viên đảng Dân chủ Cal Cunningham – cựu thượng nghị sĩ bang. Đây được xem là cuộc đua gay cấn và quyết định nhất, bởi ứng cử viên đảng nào chiến thắng gần như chắc chắn sẽ kéo theo khả năng nắm quyền kiểm soát Thượng viên của đảng đó. Ông Cunningham có tất cả các ưu thế, nhưng bê bối không chung thủy trong hôn nhân bị khui ra gần đây sẽ là bài thuốc thử để chứng minh liệu ông vẫn còn đủ sức thu hút cử tri hay không.

3. Những bất ngờ tiềm ẩn trong đêm bầu cử
Bang Alaska: Ghi nhận cuộc đua giữa thượng nghị sĩ Cộng hòa Dan Sullivan và Al Gross, đối thủ đến từ đảng Dân chủ, một bác sĩ chuyên ngành chấn thương chỉnh hình. Về mặt kĩ thuật, Al Gross tranh cử dưới tư cách ứng cử viên độc lập, nhưng tên của ông trên phiếu bầu cử tri sẽ vẫn ghi tên đảng Dân chủ.

Ông Trump từng chiến thắng ở bang Alaska trong năm 2016, với tỉ lệ phiếu bầu phổ thông vượt trước đối thủ Hillary Clinton đến 16%. Đó là tiền đề thuận lợi để ông Sullivan tái đắc cử. Nhưng ông Gross cũng có một chiến dịch vận động mạnh mẽ bất ngờ, được hỗ trợ từ làn sóng gây quỹ của đảng Dân chủ ở cơ sở, nhất là sau cái chết của nữ thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg. Không có nhiều kết quả thăm dò dư luận về hai ứng cử viên này và nếu có cũng thiếu độ tin cậy.

Bang Georgia: Thượng nghị sĩ David Perdue sẽ phải nỗ lực giữ ghế trước cạnh tranh đến từ ứng cử viên đảng Dân chủ Jon Ossoff. Ông Perdue lâu nay là người trung thành với Tổng thống Trump, tại bang mà ưu thế truyền thống của đảng Cộng hòa đang mờ đi, chuyển dần sang dao động. Phe Cộng hòa tin tưởng Perdule có thể tái đắc cử, nhưng nguy cơ hiện hữu buộc phải bầu vòng 2 vào ngày 5/1/2021 luôn hiện hữu, nếu ứng cử viên không giành được ít nhất 50% phiếu bầu.

Bang Georgia: Sẽ là một cuộc bầu cử đặc biệt. Thượng nghị sĩ được chỉ định Kelly Loeffler sẽ chạy đua để đảm trách nhiệm kỳ còn lại của cựu thượng nghị sĩ cộng hòa Johnny Isakson, người phải về nghỉ vào cuối năm 2019 vì lý do sức khỏe. Thống đốc Brian Kemp là người thay thế tạm thời vị trí ông Isakson để lại.

Bà Kelly Loeffler được đảng Cộng hòa lựa chọn làm ứng viên tranh cử thượng nghị sĩ tại bang Georgia. Ảnh: AP

Bà Loeffler sẽ chạy đua với 19 ứng cử viên, trong đó có cả đối thủ đến từ đảng Cộng hòa là Hạ nghị sĩ Doug Collins và nhân vật hàng đầu của đảng Dân chủ Raphael Warnock. Nếu không có ứng cử viên nào đạt tối thiểu 50% phiếu - điều ít có khả năng xảy ra, hai người về đầu sẽ bước vào vòng bỏ phiếu thứ hai, được tổ chức ngày 5/1/2021.

Bang Kansas: Cuộc chạy đua tại bang này đang để ngỏ, bởi Thượng nghị sĩ Pat Roberts chuẩn bị nghỉ hưu. Hạ nghị sĩ Cộng hòa sẽ đối đầu với Barbara Bollier, bác sĩ và cũng là thượng nghị sĩ bang Kansas. Ông Marshall là người được đảng Cộng hòa đề cử và nhiều khả năng sẽ giành chiến thắng.

Bang South Carolina: Thượng nghị sĩ Lindsey Graham sẽ gặp đối thủ Jaime Harrison, cựu cố vấn đảng Dân chủ tại Quốc hội. Ông Trump từng thắng ở Nam Carolina hồi năm 2016, với 14% phiếu cách biệt so với đối thủ Hillary.

Kể từ sau thời điểm này, ông Graham đã chuyển từ người chỉ trích ông Trump sang ủng hộ đương kim Tổng thống Mỹ. Nền tảng bảo thủ vững chắc ở các đơn vị cơ sở tại Nam Carolina là tiền đề để Graham vượt lên trước Jaime Harrison. Nhưng một thất bại của cũng đồng nghĩa với chỉ dấu về làn sóng thắng thế của đảng Dân chủ.

Bang Texas: Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Cornyn đang trội hơn ứng cử viên đảng Dân chủ MJ Hegar và luôn dẫn trước trong thăm dò dư luận. Nếu MJ Hegar chiến thắng tại Texas, đó sẽ là một đòn đau với đảng Cộng hòa, đi cùng đó là khả năng cao Joe Biden sẽ thắng tại bang quan trọng này.

Hoài Thanh/Báo Tin tức (NPR)