Bầu cử Mỹ: Thắng - thua chờ phiếu bầu qua thư?

Trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử, Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh phiếu bầu trong một cuộc bầu cử công bằng không nên được kiểm đếm sau ngày bầu cử. "Cuộc bầu cử nên kết thúc ngay trong ngày 3-11, không phải nhiều tuần sau đó" - Tổng thống Trump tuyên bố trên mạng xã hội Twitter hôm 30-10.

Chuyện bất khả thi

Trên thực tế, theo báo The New York Times, kịch bản mà ông chủ Nhà Trắng đang nói đến - mọi lá phiếu trong một cuộc bầu cử hiện đại được "đếm, thống kê và hoàn tất" ngay trong ngày bầu cử, là bất khả thi và chưa bao giờ xảy ra.

Chưa từng có bang nào công bố kết quả cuối cùng ngay trong đêm bầu cử và các bang không có nghĩa vụ pháp lý phải thực hiện điều này. Người dân Mỹ quen với việc biết được ứng viên giành chiến thắng trong đêm bầu cử vì các hãng tin có thể dự đoán chính xác kết quả dựa trên lượng phiếu đã được đếm, không phải vì quá trình đếm phiếu hoàn thành nhanh như thế.

Sự khác biệt trong cuộc bầu cử năm nay không phải là thời điểm người dân Mỹ được biết kết quả cuối cùng mà là thời điểm các hãng tin nắm đủ số liệu để đưa ra dự đoán chính xác. Nếu tòa án can thiệp để buộc các bang ngừng đếm phiếu sau ngày 3-11 như Tổng thống Trump kêu gọi, đây sẽ là một nước đi bất thường phá vỡ tiến trình bầu cử và gây ảnh hưởng đến quyền lợi của hàng triệu cử tri bỏ phiếu hợp lệ, đúng giờ.

Theo thống kê của Dự án Bầu cử Mỹ của Trường ĐH Florida, lượng cử tri bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử 2020 đã đạt mức cao kỷ lục là ít nhất 100 triệu (cả về hình thức trực tiếp lẫn qua thư) tính đến ngày bầu cử chính thức 3-11. Phiếu bỏ qua thư thường mất nhiều thời gian hơn để xử lý so với phiếu bỏ trực tiếp và năm nay, thống kê cho thấy lượng cử tri bỏ phiếu qua thư cũng tăng lên mức cao chưa từng có (hơn 63 triệu người) do nỗi lo về đại dịch Covid-19.

Đồ họa: Thanh Long - Bảo Hạnh

Nguy cơ nổ ra cuộc chiến pháp lý

Khi nói đến kết quả bị chậm trễ, người ta dễ dàng liên tưởng đến một kịch bản "ác mộng" như cuộc bầu cử tổng thống 2000. Khi đó, những tranh chấp tại bang Florida buộc Tòa án Tối cao phải can dự để quyết định kết quả cuộc đua.

Nhưng trên thực tế, mọi việc thường diễn ra theo cách "êm đềm" hơn rất nhiều, với kết quả được công bố mà không bị nghi ngờ về tính hợp pháp. Vào năm 2012, 4 ngày sau ngày bầu cử, Florida mới công bố chiến thắng dành cho ông Barack Obama - một thắng lợi không mấy quan trọng bởi ông đã tái đắc cử mà không cần bang này. Vào thời điểm đó, mặc dù có nhiều cáo buộc xoay quanh thời gian đếm phiếu của Florida, không xuất hiện bất cứ tranh chấp nào liên quan đến kết quả.

Theo trang FiveThirtyEight, Pennsylvania là bang có khả năng tạo bước ngoặt cao nhất trong cuộc bầu cử 2020. Tuy nhiên, kết quả tại bang chiến trường này nhiều khả năng bị chậm trễ, đặc biệt là sau tuyên bố hôm 2-11 của giới chức Philadelphia rằng "sẽ mất vài ngày" để đếm hết lượng phiếu bỏ qua thư tại thành phố đông dân nhất bang này. Theo chính quyền địa phương, Philadelphia đã nhận được hơn 400.000 phiếu bỏ qua thư và chúng có thể "quyết định kết quả bầu cử tại Philadelphia và thậm chí là toàn Pennsylvania".

Thông tin trên khiến Tổng thống Trump tiếp tục phàn nàn về chuyện "các bang được phép đếm phiếu trong một quãng thời gian dài sau ngày bầu cử". Nhấn mạnh "nhiều chuyện tồi tệ xảy ra tại Philadelphia", ông chủ Nhà Trắng bày tỏ hoài nghi về "gian lận bầu cử quy mô lớn". Tổng thống Trump còn tuyên bố sẽ theo đuổi một cuộc chiến pháp lý để ngăn Pennsylvania đếm những lá phiếu gửi qua thư có dấu bưu điện ngày 3-11 trong vòng 3 ngày sau bầu cử. Theo AP, vụ việc có thể bị đưa lên Tòa án Tối cao, đặc biệt là nếu những lá phiếu này có thể thay đổi kết quả tại Pennsylvania.

Kết quả bầu cử có thể chậm trễ

Theo đài CNBC, ở phần lớn bang, quá trình xử lý phiếu được tiến hành trước quá trình đếm phiếu. Xử lý phiếu có thể bao gồm nhiều bước, trong đó có xác minh chữ ký. Ở một số bang, như Colorado - nơi đã tiến hành bỏ phiếu qua thư trong nhiều năm hoặc Florida - nơi cho phép giới chức xử lý phiếu bỏ qua thư trước ngày bầu cử, các hãng tin năm nay vẫn có thể dự đoán người chiến thắng trong đêm 3-11 nếu khoảng cách điểm số giữa 2 ứng viên không quá sít sao. Tuy nhiên, ở nhiều bang khác, kết quả bầu cử có thể chậm trễ vài ngày.

Thăm dò ý kiến Ai sẽ đắc cử tổng thống Mỹ 2020?

Bạn có thể chọn 1 mục. Bình chọn của bạn sẽ được công khai.

1. Donald Trump 2. Joe Biden

Cao Lực