Bầu cử Tổng thống Mỹ: Liệu đảng Dân chủ có lựa chọn một ứng cử viên khác?

Nhầm lẫn gây sửng sốt

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhầm lẫn nhà lãnh đạo Ukraine Vladimir Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin khi ông chủ trì lễ ra mắt Hiệp ước Ukraine vào tối 11.7 trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024, một sáng kiến nhằm mục đích ký kết các thỏa thuận an ninh song phương với Kiev.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky tại lễ ra mắt Hiệp ước Ukraine vào tối 11.7.2024. Ảnh: Getty Images

Được các nhà lãnh đạo NATO và EU tháp tùng, Tổng thống Mỹ đã có bài phát biểu ngắn và chuẩn bị trao lại bục phát biểu cho ông Zelensky. "Và bây giờ tôi muốn trao lại cho Tổng thống Ukraine, người có lòng dũng cảm cũng như quyết tâm", ông Biden nói trong khi mời ông Zelensky phát biểu. Nhưng thay vì giới thiệu tên ông Zelensky, ông Biden bất ngờ giới thiệu tên Tổng thống Putin.

Mặc dù sau đó cả ông Biden và Tổng thống Zelensky cùng cố gắng giúp ông “chữa cháy” bằng những câu nói đùa, song sự kiện này một lần nữa làm dấy lên những nghi ngại về sức khỏe tinh thần của vị ứng cử viên Dân chủ 81 tuổi.

Sau cuộc tranh luận không thành công với ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa Donald Trump vào tháng trước, nhiều chính trị gia và nhà tài trợ lớn của Đảng Dân chủ, cũng như các hãng tin hàng đầu, đã thúc giục Biden hoãn chiến dịch tái tranh cử của mình để đảng có thể chọn một ứng cử viên khác. Tuy nhiên, cho tới nay ông Biden vẫn bác bỏ những lo ngại ngày càng tăng về tuổi tác và sức khỏe tinh thần của mình, khẳng định rằng ông là người giỏi nhất để có thể đánh bại ông Trump vào tháng 11.

Thủ tục thay đổi ứng cử viên sẽ như thế nào?

Các chuyên gia cho rằng, những ngày tới là giai đoạn khó đoán và có nhiều kịch bản có thể diễn ra, nhưng có hai cách chính để đảng Dân chủ thay đổi ứng cử viên: Thứ nhất là ông Biden tự nguyện rút lui; thứ hai là đảng Dân chủ sẽ có quyết định về ứng cử viên của mình bất chấp ông Biden có rút lui hay không.

Theo quy định về bầu cử Tổng thống Mỹ, các cuộc bầu cử sơ bộ vừa được tiến hành trên toàn quốc vừa qua chính là để chọn ra những đại biểu của đảng Dân chủ sẽ tham gia Đại hội chính thức của đảng này tại Chicago vào tháng 8. Do hầu hết những đại biểu này đã cam kết bỏ phiếu cho ông Biden, nên về cơ bản, cuộc bỏ phiếu tại Đại hội đảng vào tháng 8 tới chỉ mang tính thủ tục. Tuy nhiên, nếu ông Biden tự nguyện rút lui, các đại biểu này sẽ được phép bỏ phiếu cho một ứng cử viên khác. Bất kỳ ai có thể giành được đa số đại biểu tại đại hội sẽ trở thành ứng cử viên mới.

Tuy nhiên, trong trường hợp ông Biden không tự nguyện rút lui, các nhà phân tích không loại trừ khả năng, đảng Dân chủ có thể thay đổi luật lệ và biến Đại hội đảng vào tháng 8 tới thành một cuộc bỏ phiếu thực sự để tìm ra ứng cử viên mới.

Câu hỏi mà dư luận quan tâm là trong trường hợp ông Biden thực sự rút lui, ai có thể thay thế ông trở thành ứng cử viên của đảng Dân chủ trong bối cảnh chỉ còn 4 tháng nữa là diễn ra cuộc bầu cử?

Phó Tổng thống Kamala Harris

Phó Tổng thống Kamala Harris, người đã có tên trong danh sách ứng cử, là sự lựa chọn rõ ràng và ngày càng nhận được sự ủng hộ trong đảng để thay thế ông Biden. Tuy nhiên, cho đến nay, bà vẫn chưa thể hiện ý định đối với vị trí thay thế. Với tư cách là phó của ông Biden, bà chứng tỏ mình là đồng minh trung thành của tổng thống và bảo vệ quyết liệt màn trình diễn tranh luận của ông.

Phó Tổng thống Kamala Harris. Ảnh: BBC

Vài ngày sau cuộc tranh luận, khi mối lo ngại khả năng giành chiến thắng của tổng thống ngày càng tăng, bà Harris đã tái khẳng định sự ủng hộ của mình đối với ông Biden. "Hãy nhìn xem, Joe Biden là người được chúng tôi đề cử. Chúng tôi đã đánh bại Trump một lần và chúng tôi sẽ đánh bại ông ấy lần nữa, chấm hết", bà nói hôm thứ Ba. “Tôi tự hào khi được là người đồng hành tranh cử của Joe Biden”.

Bà Harris có uy tín cao nhờ chức vụ phó tổng thống, nhưng đã phải vật lộn với tỷ lệ ủng hộ thấp trong suốt nhiệm kỳ của mình. Theo số liệu thăm dò trung bình do FiveThirtyEight theo dõi, 51% người Mỹ không ủng hộ bà Harris, trong khi chỉ có 37% tán thành.

Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer

Nhân vật có được sự chú ý thứ hai là bà Gretchen Whitmer, vị Thống đốc hai nhiệm kỳ của Michigan. Bà là một gương mặt của đảng Dân chủ ngày càng được ưa chuộng ở vùng Trung Tây mà nhiều chuyên gia suy đoán sẽ ra tranh cử tổng thống vào năm 2028.

Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer. Ảnh: BBC

Từng vận động tranh cử cho ông Biden và không hề ngại ngùng chia sẻ về tham vọng chính trị của mình, bà nói với tờ New York Times rằng bà muốn thấy một vị tổng thống thuộc Thế hệ X vào năm 2028, nhưng không đề cập đến việc bà có thể đảm nhiệm vai trò đó hay không.

Năm 2022, bà đã lãnh đạo một chiến dịch giúp đảng Dân chủ Michigan nắm quyền kiểm soát cơ quan lập pháp của tiểu bang và dinh thống đốc. Quyền kiểm soát chính trị đó đã cho phép bà ban hành một số chính sách tiến bộ bao gồm bảo vệ quyền phá thai ở Michigan và thông qua các biện pháp an toàn về súng.

Thống đốc California Gavin Newsom

Thống đốc California Gavin Newsom là một trong những người đại diện mạnh mẽ nhất của chính quyền Biden. Ông thường xuyên xuất hiện trên các kênh tin tức để ca ngợi ông Biden. Nhưng ông Newsom cũng có tham vọng chính trị của riêng mình.

Thống đốc California Gavin Newsom. Ảnh: BBC

Ông thường được nhắc đến như là ứng cử viên tiềm năng cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2028, nhưng nhiều chuyên gia của đảng Dân chủ hiện cho rằng ông có thể là người thay thế ông Biden.

Trong những năm gần đây, ông Newsom đã củng cố vị thế chính trị của mình nhờ trở thành sứ giả quan trọng của đảng trên các phương tiện truyền thông bảo thủ và thông qua cuộc tranh luận với Thống đốc Florida Ron DeSantis vào năm ngoái.

Hiện tại, ông công khai ủng hộ tổng thống. Ông đã đến Washington để tham dự cuộc họp vào ngày 10.7 với ông Biden và các thống đốc Dân chủ hàng đầu khác, và là người đứng đầu một sự kiện vận động tranh cử của Biden tại Michigan vào ngày lễ Quốc khánh 4.7.

Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg

Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg hoàn toàn không giấu giếm tham vọng trở thành tổng thống của mình. Ông đã tranh cử tổng thống vào năm 2020 và thường được coi là một trong những người truyền thông giỏi nhất của Chính quyền Biden.

Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg. Ảnh: BBC

Ông Buttigieg đã giải quyết một số cuộc khủng hoảng trong thời gian làm Bộ trưởng Giao thông. Ông đã giúp giám sát phản ứng của chính phủ đối với vụ tàu hỏa East Palestine trật bánh ở Ohio, vụ sập cầu Baltimore và cuộc khủng hoảng lịch trình của Southwest Airlines năm 2022.

Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro

Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro đã chứng kiến tỷ lệ ủng hộ cao kể từ khi ông được bầu vào năm 2022 tại một tiểu bang dao động mà ông Trump đã giành chiến thắng sít sao vào năm 2016.

Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro. Ảnh: BBC

Thống đốc, người trước đây từng giữ chức tổng chưởng lý của tiểu bang, đã làm việc ở nhiều đảng phái khác nhau trong nhiệm kỳ của mình.

Ông đã trở thành tiêu điểm trên toàn quốc vào năm ngoái sau khi nhanh chóng xây dựng lại một cây cầu bị sập trên một xa lộ quan trọng ở Philadelphia - một chiến thắng chính trị lớn đối với một thống đốc nhiệm kỳ đầu tiên. Quá trình khắc phục hậu quả nhanh chóng được nhiều người ca ngợi đã trở thành cơ sở hoàn hảo cho ứng cử viên tổng thống tiềm năng năm 2028.

Thống đốc Illinois JB Pritzker

JB Pritzker, thống đốc bang Illinois, doanh nhân tỷ phú - người thừa kế chuỗi khách sạn Hyatt – đã gây được sự chú ý và nâng cao vị thế thời gian gần đây bằng những lời lẽ công kích mạnh mẽ đối thủ Cộng hòa Donald Trump; đồng thời bảo vệ ông Biden.

Thống đốc Illinois JB Pritzker. Ảnh: BBC

Giống như bà Whitmer, ông Pritzker có thành tích hoàn thành các mục trong chương trình nghị sự về danh sách việc cần làm của đảng Dân chủ cấp tiến về các vấn đề như quyền phá thai và kiểm soát súng.

Những gương mặt tiềm năng khác

Danh sách những người được đề cử tiềm năng không chỉ giới hạn trong số những gương mặt trên, vì đảng Dân chủ đã xây dựng được một danh sách dài các ứng cử viên tổng thống trong tương lai.

Nhưng cái tên khác có thể bất ngờ xuất hiện như Thống đốc Kentucky Andy Beshear, một đảng viên Dân chủ đã phục vụ hai nhiệm kỳ tại một tiểu bang rất bảo thủ, đã thu hút sự chú ý ngày càng tăng của quốc gia kể từ khi tái đắc cử vào năm ngoái.

Ngoài ra, Thống đốc Maryland Wes Moore đã trở thành tâm điểm chú ý trong những tháng gần đây sau khi ông có những thành tích trong xử lý vụ sập cầu Francis Scott Key ở Baltimore.

Các thượng nghị sĩ Amy Klobuchar và Cory Booker đã từng tranh cử tổng thống và được một số đảng viên Dân chủ biết đến.

Thượng nghị sĩ Georgia Raphael Warnock, người đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Thượng viện đầy cạnh tranh ở một tiểu bang dao động, cũng được nhắc đến như một ứng cử viên tiềm năng thay thế ông Biden.

Trong khi đó, một cuộc thăm dò của Reuters/IPSOS công bố hôm 10.7 cho thấy người duy nhất có thể đánh bại Trump vào tháng 11 là bà Michelle Obama. Nhưng cựu đệ nhất phu nhân đã nhiều lần nói rằng bà không có tham vọng trở thành tổng thống.

Quỳnh Vũ (Theo CNA, BBC)