'Báu vật' của làng

Bia Chiến thắng ghi nhớ ngày lịch sử khẩu đội 12 li của xã Vĩnh Lâm bắn cháy một máy bay địch

Trong khi dấu tích hòn đá không còn nguyên vẹn thì giếng Đô vẫn tồn tại qua bao thăng trầm của thời gian và chiến tranh khốc liệt. Năm 2012, làng Tiên Mỹ chia tách thành 3 thôn và giếng Đô hiện thuộc địa bàn thôn Tiên Mỹ 2. Miệng giếng rộng lớn khiến người ta dễ liên tưởng đến cú giẫm chân của vị thần khổng lồ xưa kia. Đáy giếng có một hố sâu nằm giữa 3 tầng đá, hướng lên dãy Trường Sơn, bốn mạch nước lớn và mạnh. Điều đặc biệt là nước giếng Đô 4 mùa trong xanh như ngọc, ngọt mát khác hẳn nhiều giếng khơi khác. Và mặc cho hạn nặng bao nhiêu, giếng Đô chưa bao giờ cạn nước, được xem như “báu vật” của làng. Người dân nhiều nơi khi nhắc đến “báu vật” này còn liên tưởng các cô gái làng Tiên Mỹ nổi tiếng xinh đẹp, da trắng mịn màng vì cho rằng một phần nhờ uống nước giếng thần ấy.

Chúng tôi đến Tiên Mỹ 2 khi không khí mừng vui về sự kiện khánh thành công trình vẫn chưa “hạ nhiệt”. Giếng Đô nằm ở đầu thôn, trên cánh đồng lúa mênh mông. Tiên Mỹ 2 là địa bàn được đánh giá đảm bảo an ninh trật tự, có phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc với nhiều mô hình hiệu quả như quản lí tài sản ngoài trời, phòng chống tội phạm...Hơn 100 năm trước, cả Tiên Mỹ nằm trong Tổng Thủy Ba. Cả vùng rộng lớn này đều dùng chung giếng nước Đô ngọt lành. Ngày ngày, người dân đến gánh nước đông đúc, vui nhộn như trẩy hội. Giai đoạn Pháp đô hộ, lập đồn Mỹ Tá, bắt dân phu gánh nước giếng Đô ra đó phục vụ cho binh lính, sĩ quan ăn uống, sinh hoạt, tắm giặt, mà không dùng bất kì nước ở nơi nào khác. Đến giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, Vĩnh Lâm cũng như nhiều địa bàn lân cận chịu bom đạn ác liệt. Và sự kiện ngày 19/8/1967 vẫn còn nguyên trong kí ức nhiều người cao niên trong làng. Hôm đó, B52 dội xuống Tiên Mỹ, đánh trúng giếng Đô, nhiều người bị thương, giếng cũng hư hại nặng. Cũng trong ngày đó, khẩu đội 12 li của xã Vĩnh Lâm đã bắn cháy 1 máy bay địch, chiến công vang dội khắp vùng.

Qua thời gian, giếng Đô xuống cấp nghiêm trọng, người dân Tiên Mỹ 2 đau đáu tâm nguyện muốn xây dựng, khôi phục lại giếng. Chị Nguyễn Thị Xuân, Trưởng thôn Tiên Mỹ 2 cho hay sau khi ý tưởng phục dựng lại công trình giếng Đô nhằm giữ gìn nét đẹp văn hóa làng quê được Đảng ủy, chính quyền xã Vĩnh Lâm đồng ý, bà con nhân dân thôn Tiên Mỹ 2 cùng với con em xa quê đã hướng về quê hương đóng góp xây dựng. Với kinh phí gần 350 triệu đồng, sau 3 tháng thi công, giếng Đô đã được xây dựng trên cánh đồng làng, quy mô và vững chãi. Chị Xuân cũng cho hay thôn đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận giếng Đô di tích lịch sử văn hóa.

Bảo Hà