Báu vật vua ban trong tráp gỗ hơn 100 năm ở Hà Tĩnh
Hai sắc phong vua Khải Định ban cho một vị quan trong dòng họ Nguyễn Xuân (Lộc Hà, Hà Tĩnh) được các thế hệ con cháu của dòng họ gìn giữ, bảo quản cẩn thận trong tráp gỗ suốt hơn 100 năm qua.
Ông Nguyễn Xuân Sử (57 tuổi) - tộc trưởng dòng họ Nguyễn Xuân (thôn Đồng Sơn, xã Mai Phụ, huyện Lộc Hà) cho hay, hơn 100 năm qua, các thế hệ con cháu dòng họ Nguyễn Xuân đều tuân thủ lời căn dặn của cha ông phải trông coi, giữ gìn, thờ phụng cẩn thận kỷ vật tổ tiên để lại - đó là một tráp gỗ hình chữ nhật được sơn son thếp vàng.
Video: 2 sắc phong vua Khải Định ban cho một vị quan trong dòng họ Nguyễn Xuân.
"Các con cháu trong dòng họ từ khi sinh ra đã được thế hệ trước căn dặn không được phép mở tráp gỗ ra xem. Có lẽ tổ tiên ra điều lệ như vậy là vì muốn con cháu gìn giữ vật quý được lâu hơn, bởi mở ra xem nhiều sẽ sớm hư hỏng, mai một", ông Sử kể.
Tộc trưởng dòng họ Nguyễn Xuân cho biết, mãi sau này, các con cháu trong dòng họ mới mở tráp gỗ ra xem thì phát hiện bên trong có 2 tấm giấy với kích thước khác nhau được bảo quản bằng cách cuộn tròn trong một ống gỗ có nắp đậy. Dù đã qua hàng trăm năm nhưng 2 tấm giấy cổ vẫn gần như nguyên vẹn.
Đạo sắc phong cho vị quan thời Hậu Lê được con cháu dòng họ Nguyễn Xuân cất giữ
“Trên các tấm giấy là những dòng chữ cùng hình vẽ, hoa văn trang trí, song, lúc đó không ai trong dòng họ hiểu nội dung được ghi trên đó là gì”, ông Sử nói.
Đầu năm 2023, trong một lần chuẩn bị cho rằm tháng Giêng, ông Nguyễn Xuân Hải (con cháu trong dòng họ hiện đang sinh sống ở Hà Nội) mở tráp gỗ ra xem. Vì muốn biết ý nghĩa của kỷ vật mà cha ông để lại, ông đã liên hệ với Hội Khoa học Lịch sử Hà Tĩnh thì được giới thiệu gửi ra Viện Sử học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) nghiên cứu.
Kết quả, 2 tấm giấy mà dòng họ Nguyễn Xuân đang lưu giữ là 2 sắc phong vua ban cho một vị quan trong dòng họ có công mở mang bờ cõi vào thời Hậu Lê.
Theo bản dịch của TS. Phan Đăng Thuận - Viện Sử học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), sắc phong thứ nhất do vua Khải Định ban ngày 18/3, niên hiệu Khải Định thứ 2 vào năm 1917 cho ngài Lê triều Quán La Đồn điền Phó sứ Nguyễn phủ quân chi thần.
Nội dung sắc phong thứ nhất có đoạn: "Nay ta thừa mệnh lớn, tưởng nhớ tới công lao tốt đẹp của thần. Đặc biệt phong là Dực bảo Trung hưng Linh phủ chi thần. Chuẩn cho dân địa phương thờ phụng thần. Thần hãy che chở và bảo vệ con dân của Trẫm. Kính thay!".
Sắc phong thứ nhất.
Sắc phong thứ hai do vua Khải Định ban ngày 25/7, niên hiệu Khải Định năm thứ 9 vào năm 1925. Trong bản dịch, vua Khải Định viết: “Sắc phong thôn Triều Sơn, tổng Vĩnh Luật, phủ Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Từ trước phụng thờ ngài, nguyên tặng Dực bảo Trung hưng Linh phù Lê triều Quán La Đồn điền Phó sứ Nguyễn phủ quân tôn thần. Thần đã bảo vệ nước, giúp dân rất nhiều lần linh ứng. Các tuần tiết lớn đã từng được ban cấp sắc phong cho phép dân làng thờ cúng. Nay đúng vào dịp mừng lễ lớn Trẫm tròn 40 tuổi, đã từng hạ chiếu báu ban ơn. Theo lễ có thăng thưởng, gia tặng Đoan Túc tôn thần, đặc biệt chuẩn cho dân địa phương thờ cúng theo điển lễ cũ. Ghi vào tiết quốc khánh và sách thờ tự của quốc gia. Kính thay!".
Đạo sắc phong thứ 2
Theo gia phả của dòng họ thì nhân vật lịch sử được vua Khải Định ban 2 sắc phong trên có tên thật là Nguyễn Xuân Toàn, giữ chức Đồn điền Phó sứ thời Lê (người có công khuyến nông, chiêu mộ dân để khẩn hoang, mở mang bờ cõi).
Dù đã trải qua hàng trăm năm nhưng con cháu dòng họ Nguyễn Xuân vẫn bảo quản, giữ gìn nguyên vẹn 2 đạo sắc phong quý.
Được biết, dòng họ Nguyễn Xuân có 3 chi với gần 100 đinh, con cháu thành đạt. Nhà thờ họ - nơi lưu giữ 2 sắc phong này cũng có tuổi đời hàng trăm năm, thường xuyên được sửa chữa, tu bổ từ năm 1910 đến nay.
Việc phát hiện 2 sắc phong vua ban cho nhân vật lịch sử của họ Nguyễn Xuân không chỉ là niềm phấn khởi, tự hào của dòng họ mà còn cho cả địa phương. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trong quá trình lập hồ sơ khoa học di tích, đồng thời lên kế hoạch bảo vệ, phát huy các giá trị di sản văn hóa mà ông cha để lại.
