Bảy năm cho Quy hoạch điện VIII

Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cùng với đó, thực hiện thành công chuyển đổi năng lượng công bằng gắn với hiện đại hóa sản xuất, xây dựng lưới điện thông minh, quản trị hệ thống điện tiên tiến, phù hợp với xu thế chuyển đổi xanh, giảm phát thải, phát triển khoa học công nghệ của thế giới. Đồng thời, hình thành hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tổng thể dựa trên năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

Cụ thể là cung cấp đủ nhu cầu điện trong nước, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 7%/năm trong giai đoạn 2021 - 2030; 6,5 - 7,5%/năm trong giai đoạn 2031 - 2050. Đến năm 2030, độ tin cậy cung cấp điện năng thuộc nhóm 4 nước dẫn đầu ASEAN, chỉ số tiếp cận điện năng thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN; phấn đấu 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu (không bán điện vào hệ thống điện quốc gia). Đến năm 2030, tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm 31 - 39%; năm 2050 67,5 - 71,5%. Kiểm soát mức phát thải khí nhà kính từ sản xuất điện đạt 204 - 254 triệu tấn năm 2030 và còn 27 - 31 triệu tấn vào năm 2050. Dự kiến đến năm 2030 sẽ hình thành 2 trung tâm công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng.

Để đạt các mục tiêu trên, Quy hoạch điện VIII đã xác định các phương án phát triển nguồn điện, lưới điện, liên kết lưới điện với các nước trong khu vực, định hướng phát triển điện nông thôn, định hướng phát triển sinh thái công nghiệp và dịch vụ về năng lượng tái tạo, và nhu cầu vốn đầu tư. Theo đó, giai đoạn 2021 - 2030 ước tính tổng vốn đầu tư phát triển nguồn và lưới điện truyền tải khoảng 134,7 tỷ USD; định hướng giai đoạn 2031 - 2050 khoảng 399,2 - 523,1 tỷ USD.

Theo nhận xét của các chuyên gia, Quy hoạch điện VIII được thiết kế mang đậm chất chuyển dịch năng lượng. Hướng đi này là tất yếu trong bối cảnh Việt Nam sẽ chịu nhiều tác động xấu của biến đổi khí hậu, thiên tai, nước biển dâng, cần tham gia với cộng đồng quốc tế chống biến đổi khí hậu, không thể đứng ngoài cuộc. Tương lai gần, các sản phẩm Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu, sang Mỹ sẽ phải chịu giám sát về “dấu chân carbon”, bổ sung thuế carbon nếu không chuyển dịch sang hướng “xanh”. Nhiều nhà đầu tư cũng chia sẻ rằng sẽ không đầu tư vào Việt Nam nếu không bảo đảm ít nhất 50% năng lượng tiêu thụ là năng lượng xanh.

Bên cạnh đó, dự báo nhu cầu điện trong Quy hoạch điện VIII được đánh giá là bám sát thực tế hơn bởi đã xem xét các yếu tố tăng trưởng chung cùng với sự chuyển dịch về cơ cấu ngành và cơ cấu tăng trưởng vùng, miền; và có dự phòng khi nhu cầu điện tăng cao. Đồng thời, đề ra những cơ chế cần thiết và quan trọng để đạt được các mục tiêu đề ra. Ví dụ hoàn thiện công cụ tài chính đối với các loại phát thải trong ngành điện (thuế CO2) nhằm khuyến khích nghiên cứu, áp dụng vào thực tế các loại công nghệ, nhiên liệu sạch hay không phát thải khí nhà kính. Hoặc cơ chế đấu thầu để các nguồn năng lượng tái tạo được tiếp tục phát triển, tránh đứt gãy quá trình. Hoặc hoàn thiện khung pháp lý cho phép các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào hạ tầng truyền tải…

Quy hoạch điện VIII được phê duyệt mở ra giai đoạn triển khai thực hiện với nhiều nhiệm vụ nặng nề - từ việc lập và thông qua kế hoạch triển khai, chuẩn bị đầu tư, đàm phán hợp đồng mua bán điện, chọn nhà thầu, triển khai xây lắp - trong khi thời gian chỉ vỏn vẹn có 7 năm. Vào lúc này, điều các nhà đầu tư và cả xã hội chờ đợi nhất là kế hoạch triển khai Quy hoạch điện VIII sớm được ban hành, chi tiết nhất có thể và bảo đảm tính khả thi cao. Đây sẽ là tiền đề quan trọng để bảo đảm tiến độ và hiệu quả triển khai Quy hoạch, từ đó giữ vững an ninh năng lượng quốc gia, cung ứng đủ điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Cẩm Phô