Belarus - Mỹ hướng tới bình thường hóa quan hệ và tác động với Nga
Mỹ bất ngờ nối lại quan hệ với Belarus, đàm phán dỡ trừng phạt. Nga sẽ phản ứng thế nào?
Quang cảnh cuộc gặp giữa Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko và Đặc phái viên Mỹ Keith Kellogg. Ảnh: BelTA
Việc Belarus và Mỹ đang tiến tới bình thường hóa quan hệ đã trở thành tâm điểm chú ý của dư luận quốc tế, đặc biệt là Nga. Hãng thông tấn BelTA (Belarus) ngày 22/6 đưa tin, đại diện thường trực của Belarus tại Liên hợp quốc Valentin Rybakov xác nhận hai bên đang thảo luận về khả năng khôi phục hoàn toàn hoạt động của đại sứ quán, trao đổi các chuyến thăm và nhiều nội dung khác. Động thái này diễn ra sau chuyến thăm Minsk của ông Keith Kellogg, Đại diện đặc biệt của Tổng thống Mỹ Donald Trump, một dấu hiệu cho thấy Washington đang thay đổi cách tiếp cận đối với Belarus.
Bước đột phá trong quan hệ Mỹ - Belarus
Theo báo Vedomosti (Nga), chuyến thăm của ông Keith Kellogg tới Minsk vào ngày 21/6 được xem là một sự kiện mang tính bước ngoặt. Ông Kellogg là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Belarus trong nhiều năm trở lại đây, thể hiện sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền Tổng thống Trump. Tại Cung điện Độc lập, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko và ông Kellogg đã thảo luận về tình hình chính trị toàn cầu, bao gồm cả vấn đề Ukraine, và quan hệ song phương giữa Minsk và Washington.
Đi kèm với chuyến thăm, Belarus đã có một động thái thiện chí đáng kể khi phóng thích một số tù nhân chính trị, trong đó có blogger Sergei Tikhanovskiy, một nhân vật nổi bật trong các cuộc biểu tình năm 2020. Theo các nguồn tin, việc thả tù nhân và khả năng nới lỏng các lệnh trừng phạt là những nội dung chính được thảo luận giữa ông Kellogg và Tổng thống Lukashenko.
Ông Rybakov, cũng tiết lộ thêm rằng Mỹ và Belarus đang đàm phán về việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt mà ông mô tả là "hoàn toàn bất hợp pháp". Ông Rybakov nhấn mạnh, chính quyền của Tổng thống Trump công nhận "vị trí và vai trò của Belarus trong tình hình khu vực", cũng như "ảnh hưởng và kinh nghiệm chính trị" của Tổng thống Lukashenko. Điều này cho thấy Washington đang có một cái nhìn thực tế và ít đối đầu hơn với Minsk.
Tác động đến Nga và cục diện khu vực
Sự xích lại gần hơn giữa Belarus và Mỹ chắc chắn sẽ tác động đến Nga. Phó Giáo sư Vyacheslav Sutyrin từ Đại học Quan hệ Quốc tế Moskva (MGIMO) nhận định với báo Vedomosti rằng cuộc gặp giữa ông Kellogg và Tổng thống Lukashenko không mở ra kênh đàm phán mới về lộ trình cho cuộc xung đột Nga - Ukraine, bởi các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Moskva và Kiev đã được tổ chức. Tuy nhiên, tầm quan trọng của chuyến thăm nên được xem xét trong bối cảnh khôi phục quan hệ song phương giữa Mỹ và Belarus.
Giáo sư Sutyrin lưu ý: Tổng thống Trump không bị ràng buộc bởi các bước đi của chính quyền tiền nhiệm thời Biden hoặc EU nhằm thay đổi chế độ hiện tại ở Belarus. Washington đang theo đuổi mục tiêu chiến lược là cố gắng gây chia rẽ giữa Minsk và Moskva, đồng thời xem xét lại chính sách của mình, đưa ra động cơ bình thường hóa quan hệ để đổi lấy một số nhượng bộ nhất định từ Belarus. Đối với Belarus, việc khôi phục quan hệ với Mỹ sẽ giúp củng cố vị thế đàm phán của chính nước này trên trường quốc tế.
Về phần mình, Alexander Nosovich, Tổng biên tập của RuBaltic.Ru và Eurasia.Expert, chia sẻ với Vedomosti rằng thái độ của Mỹ đối với châu Âu, vốn đã thay đổi liên tục với sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống, ngụ ý một nỗ lực bình thường hóa quan hệ Belarus - Mỹ sau những động thái cố gắng khôi phục mối quan hệ giữa Nga và Mỹ. Ông Nosovich nêu quan điểm: Với việc Tổng thống Trump thực sự muốn thay đổi quan hệ từ đối đầu sang kiềm chế trong quan hệ với Nga, thì những mối quan hệ mang tính xây dựng trong tam giác Mỹ - Belarus - Nga là hoàn toàn có thể về mặt lý thuyết.
Trong khi đó, chuyên gia an ninh quốc gia Aleksandr Tishchenko nhận định với hãng thông tấn Belta rằng Belarus là con đường ngắn nhất để Mỹ hàn gắn mối quan hệ với Nga và Trung Quốc, giải thích rằng Washington đang bắt đầu thấy những xu hướng mới nổi lên trong chính trị thế giới. Chuyên gia Tishchenko nêu rõ: “Do đó, rất có thể, Belarus được Mỹ coi là con đường ngắn nhất để bình thường hóa quan hệ với các bên ở phía Đông - Nga, Trung Quốc và Iran”.
