Bền bỉ giữ nghề truyền thống

Trước nguy cơ mai một nghề đan lát truyền thống, anh Phạm Văn Thái (43 tuổi) đã kiên trì, bền bỉ giữ nghề. Anh Thái là một trong những nghệ nhân giỏi đan lát của xã. Ở mỗi góc nhà của mình, anh Thái đặt nhiều sản phẩm mây, tre đan như giỏ đựng cơm, nước uống khi đi rẫy, gùi dùng cõng nông sản, giỏ xách tay đựng sản vật thu hái từ rừng, giỏ đeo bên hông để đựng khi bắt cá... Bên cạnh đó, còn có nhiều vật dụng quen thuộc gắn bó với cuộc sống hằng ngày của người dân địa phương như nong, nia, sàn, thúng, mủng... Anh Thái cho hay, dù hiện nay có nhiều vật dụng bằng nhựa, kim loại đã hiện diện trong đời sống. Thế nhưng, nhiều gia đình đồng bào Hrê ở huyện miền núi Ba Tơ vẫn rất ưa chuộng các vật dụng đan lát truyền thống từ mây, tre.

Ngay từ nhỏ, được sự chỉ dạy của cha, anh Thái đã biết đan những dụng cụ đơn giản. Năm 20 tuổi, anh Thái đã đan thành thạo các loại sản phẩm. Bên cạnh đó, anh còn chịu khó học hỏi kinh nghiệm từ những nghệ nhân lớn tuổi để tạo ra những sản phẩm bền đẹp hơn. “Sau khi lập gia đình, tôi không phải mua rổ, rá, gùi... mà tự đan để sử dụng. Tôi còn đan để tặng bố mẹ, người thân và theo các đơn đặt hàng”, anh Thái chia sẻ.

Anh Phạm Văn Thái, ở thôn Mang Lùng 2, xã Ba Tô (Ba Tơ), với các sản phẩm mây tre đan truyền thống do mình làm ra.

Với bàn tay khéo léo, các sản phẩm mây tre đan của anh Thái luôn đạt độ tinh xảo và đa dạng về mẫu mã. Không chỉ làm các sản phẩm truyền thống theo đơn đặt hàng, nhiều sản phẩm của anh Thái còn được trưng bày tại các sự kiện văn hóa, du lịch do địa phương tổ chức. Anh cũng thường xuyên được mời tham gia biểu diễn nghề đan lát truyền thống và truyền dạy cho lớp trẻ địa phương hiểu về các phương thức, kỹ thuật của nghề. Theo anh Thái, để đan được các sản phẩm bền đẹp phải chọn những cây tre, nứa không già quá hoặc non quá. Nguyên liệu sau khi lấy về được cắt thành từng đoạn, rồi chẻ thành nan, vót chuốt cho trơn tru, có kích thước khác nhau, tùy thuộc vào từng loại sản phẩm. Để các vật dụng đẹp, tinh xảo, người thợ cần phải khéo léo chẻ nan, chuốt nan làm sao cho mềm, nhẵn, đều. Quá trình đan cần tỉ mỉ, kiên nhẫn.

Trong khi đó, chị Phạm Thị Găm (42 tuổi) đã có 26 năm gắn bó với nghề dệt thổ cẩm. "Nghề dệt thổ cẩm như một biểu tượng văn hóa của người Hrê, nên lớp con cháu luôn quyết tâm không để nghề mai một. Tôi được học nghề này từ mẹ, khi con tôi lớn, tôi cũng truyền dạy lại cho con để tiếp nối nghề. Để làm được một tấm thổ cẩm với nhiều hoa văn đẹp thường phải mất gần 7 ngày, nhưng với mình thì chỉ cần 4 ngày là hoàn thành", chị Găm chia sẻ.

Chị Phạm Thị Găm, ở thôn Làng Teng, xã Ba Thành (Ba Tơ), biểu diễn nghề dệt thổ cẩm truyền thống.

Với tay nghề lâu năm, những hoa văn trên sản phẩm dệt do chị Găm thực hiện được đánh giá cao. Những sản phẩm của chị được giới thiệu rộng rãi thông qua các sự kiện, hội chợ triển lãm làng nghề truyền thống tại các tỉnh, thành phố. Chị Găm còn tham gia các lớp truyền dạy nghề dệt thổ cẩm do huyện tổ chức. Tháng 4 vừa qua, tại “Không gian trưng bày Hơi thở đại ngàn - Dấu ấn Ba Tơ” tổ chức ở huyện Ba Tơ thuộc khuôn khổ Tuần lễ Du lịch năm 2025, chị Găm được địa phương mời biểu diễn nghề dệt truyền thống để phục vụ nhân dân và du khách tham quan. Nhiều du khách không chỉ xem mà còn chọn mua các sản phẩm tinh xảo được chị Găm dệt nên. Với những người theo đuổi nghề dệt thổ cẩm như chị Găm, thì đó là niềm hạnh phúc lớn lao bởi những tâm huyết, sáng tạo sản phẩm của họ luôn được đón nhận và lan tỏa.

Bài, ảnh: KIM NGÂN