Bến Tre định hình 'vùng lõi' nông nghiệp chủ lực

Ảnh tư liệu: Hộ nông dân Nguyễn Thị Nga ở ấp Bình Tây, xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách sản xuất các loại cây cảnh. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Theo UBND tỉnh Bến Tre, sau 4 năm thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 29/01/2021 của Tỉnh ủy Bến Tre về xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn phát triển chuỗi giá trị nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực tỉnh Bến Tre giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030, nền nông nghiệp của tỉnh đang phát triển theo hướng tập trung vào sản xuất hàng hóa chất lượng, năng suất cao và tăng cường khả năng cạnh tranh. Đến nay, tỉnh đã có sự hình thành các vùng sản xuất liên kết với chuỗi giá trị của các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, cung cấp nguồn nguyên liệu ổn định cho ngành chế biến xuất khẩu.

Hình thành các chuỗi giá trị nông sản
Thời gian qua, xác định nông nghiệp là “trụ đỡ” của nền kinh tế, tỉnh Bến Tre đã quyết liệt tập trung triển khai việc cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng hoàn chỉnh chuỗi giá trị nông sản chủ lực gắn với chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng. Đặc biệt nhận thức của cộng đồng nông dân về việc tham gia vào kinh tế hợp tác và xây dựng chuỗi giá trị cho nông sản đang dần được nâng cao, bước đầu hình thành các vùng nguyên liệu và liên kết trong sản xuất và tiêu thụ.
Ông Nguyễn Chí Thanh, xã Phong Nẫm, huyện Giồng Trôm (Bến Tre) cho hay, gần 2 ha đất trồng dừa khô nguyên liệu của gia đình mỗi lần thu hoạch được gần 2.000 trái dừa. Các năm trước vườn dừa khô nguyên liệu của gia đình tiêu thụ bán cho các thương lái ngoài thị trường, do đó giá cả đầu ra bấp bênh, thường xuyên bị ép giá. Tuy nhiên, từ khi trực tiếp ký bán dừa cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn chế biến dừa Lương Quới thông qua hợp tác xã tại địa phương, ông Thanh an tâm hơn về đầu ra cho trái dừa, với giá luôn cao hơn thị trường 15%; trường hợp giá thị trường dưới 50.000 đồng/chục (12 trái), công ty hỗ trợ thêm 20.000 đồng/chục, nên lợi nhuận cao hơn trước. Bên cạnh đó, ông còn được công ty hướng dẫn trồng dừa theo tiêu chuẩn hữu cơ nên giảm được vật tư phân bón, thuốc trừ sâu…, lợi nhuận tăng hơn so với trồng dừa theo cách truyền thống.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bến Tre, đến nay tỉnh có 94 tổ hợp tác, 85 hợp tác xã, 4 tổ liên kết tham gia vào chuỗi giá trị các sản phẩm nông nghiệp chủ lực. Đặc biệt, các loại cây trồng như dừa, cây giống- hoa kiểng, cây ăn trái đặc sản được cơ cấu lại theo hướng tập trung, liên kết theo chuỗi, sản xuất hữu cơ, bước đầu đạt được nhiều kết quả tích cực.
Cụ thể, đến nay, chuỗi dừa có 36 tổ hợp tác, 36 hợp tác xã tham gia vùng sản xuất gắn với chuỗi giá trị, với tổng diện tích đạt hơn 21.463 ha và 19.045 thành viên; chuỗi chôm chôm có 22 tổ hợp tác và 3 hợp tác xã tham gia liên kết chuỗi giá trị, tổng diện tích vùng sản xuất đạt hơn 232 ha, sản lượng tiêu thụ khoảng 800 tấn/năm. Riêng chuỗi bưởi da xanh, có 21 hợp tác xã, 8 tổ hợp tác và 4 tổ liên kết sản xuất bưởi da xanh hình thành 30 liên kết với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm với tổng diện tích vùng sản xuất tập trung hơn 706 ha, tổng sản lượng tiêu thụ khoảng 8.000 tấn/năm.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Bến Tre Huỳnh Quang Đức cho biết, việc xây dựng và triển khai nghị quyết 07 rất kịp thời và hết sức đúng đắn, mang lại những hiệu quả tốt nếu xét theo xu hướng phát triển của thế giới hiện nay. Đặc biệt, nghị quyết đã đáp ứng được hai việc, đó là xây dựng được vùng nguyên liệu đạt chuẩn và chuỗi sản xuất hàng hóa. Qua thực hiện nghị quyết, tỉnh xây dựng được những quy chuẩn quan trọng theo tiêu chuẩn thế giới. Ví dụ, như xây dựng tiêu chuẩn hữu cơ Hàn Quốc, tiêu chuẩn hữu cơ Trung Quốc, Nhật, Mỹ .

Ảnh tư liệu: HTX nông nghiệp Thắng Lợi, xã Long Huê, huyện Chợ Lách sản xuất cây giống đảm bảo chất lượng cho các tỉnh trong cả nước Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Đáng chú ý, trong các chuỗi giá trị thì chuỗi giá trị dừa có quy mô, chất lượng và hình thành ngành hàng tạo giá trị tăng thêm khá rõ ràng. Hiện tỉnh có 3 vùng trồng dừa nội địa với diện tích gần 120 ha trên địa bàn các huyện Thạnh Phú và thành phố Bến Tre; có 133 vùng trồng dừa xuất khẩu (133 mã số) với diện tích hơn 8.391,36 ha. Mỗi năm, xuất khẩu dừa mang về cho tỉnh Bến Tre gần 500 triệu USD.

Bên cạnh đó, chuỗi giá trị cây ăn trái cũng phát huy được hiệu quả, nhờ đó tỉnh mới xuất khẩu cây ăn trái được. Riêng các chuỗi khác sở dĩ chưa phát triển mạnh là do không có doanh nghiệp dẫn đầu nên chỉ dừng lại ở việc cung ứng nguyên liệu, chưa thực hiện chế biến, xuất khẩu. Theo ông Huỳnh Quang Đức, mặc dù đã có sự hình thành của một số liên kết trong chuỗi cung ứng, nhưng chúng thường chỉ tập trung vào các phân khúc ngắn và chưa đạt được tính bền vững, ngoại trừ chuỗi dừa. Ngoài ra, nhận thức của một bộ phận người dân về vai trò của hợp tác xã kiểu mới chưa đầy đủ. Hoạt động hợp tác xã thiếu tính liên doanh, liên kết với thành viên và doanh nghiệp… Xây dựng vùng xuất tập trung Theo UBND tỉnh Bến Tre, việc xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn với phát triển chuỗi giá trị nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực đang được tỉnh tập trung triển khai thực hiện, bước đầu mang lại hiệu quả khả quan, diện tích vùng sản xuất có thực hiện liên kết tăng qua các năm. Hiện nay, các ngành tỉnh tiếp tục phối hợp với các địa phương thực hiện mở rộng vùng sản xuất phù hợp với định hướng và quy hoạch. UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với các địa phương rà soát, xây dựng 7 kế hoạch về vùng sản xuất tập trung đối với các đối tượng chủ lực gồm: dừa, bưởi da xanh, cây ăn trái khác, lúa, cây giống, hoa kiểng, bò, heo và tôm; kế hoạch về xây dựng mô hình thí điểm và kế hoạch về hỗ trợ phát triển mã số vùng trồng, chỉ dẫn địa lý đảm bảo truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm làm cơ sở cho các đơn vị, địa phương triển khai thực hiện. Đến nay, tỉnh đã xây dựng được vùng sản xuất tập trung dừa hữu cơ đạt 25.000 ha, cây ăn trái đặc sản đạt 1.630 ha, cây giống- hoa kiểng đạt 420 ha, nuôi tôm công nghệ cao đạt 4.000 ha. Tỉnh triển khai xây dựng thí điểm 6 vùng sản xuất dừa tập trung với diện tích hơn 2.202 ha. Các doanh nghiệp liên kết đang tổ chức thu mua đối với các mô hình thí điểm. Ngành nông nghiệp đã tập trung hỗ trợ tư vấn kỹ thuật canh tác, kỹ thuật ủ phân hữu cơ; hỗ trợ liên kết đầu vào, đầu ra; triển khai xây dựng các mô hình nuôi thiên địch trên vườn dừa (ong ký sinh, bọ đuôi kìm) góp phần xây dựng thành công mô hình điểm, nhằm tuyên truyền, khuyến khích cộng đồng về lợi ích việc xây dựng vùng sản xuất tập trung. Hiện nay, Ngành Nông nghiệp đang tập trung hỗ trợ xây dựng và hoàn thiện hồ sơ về vùng trồng dừa xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Ảnh tư liệu: Hộ nông dân Nguyễn Thị Nga ở ấp Bình Tây, xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách sản xuất các loại cây cảnh để bàn và treo dàn. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Theo kế hoạch, giai đoạn 2024-2025, tỉnh Bến Tre phát triển ổn định diện tích dừa khoảng 79.000 ha. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Bến Tre, trong thời gian qua, thực hiện chủ trương của tỉnh về việc xây dựng vùng sản xuất tập trung, gắn phát triển chuỗi giá trị sản phẩm trên dừa, nhiều doanh nghiệp đã tích cực tham gia xây dựng vùng nguyên liệu, tổ chức liên kết sản xuất.

Qua đó đã phối hợp với người trồng dừa các địa phương hình thành các vùng sản xuất chứng nhận chất lượng cao, đảm bảo các tiêu chuẩn quốc tế. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp dừa bảo đảm nguồn nguyên liệu mà còn giúp người trồng dừa có thu nhập ổn định, thị trường ngày mở rộng, uy tín và thương hiệu dừa Bến Tre ngày càng được nâng cao. Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Dừa Bến Tre (Beinco) chia sẻ, những tháng gần đây, tác động của giá dừa khô nguyên liệu tăng cao ảnh hưởng đến nguyên liệu không đủ cho các nhà máy sản xuất, lượng đầu vào của các nhà máy hiện thiếu rất nhiều. Từ đó, chuỗi cung ứng của các nhà máy bị đứt gãy, đặc biệt là các nhà máy đi sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu càng khó khăn nhiều hơn do nguyên liệu không ổn định, giá cả tăng cao. Ông Trần Văn Đức cho rằng thời gian tới cần kết hợp giữa tài nguyên bản địa cùng với công nghệ chế biến cao để nâng cao giá trị gia tăng cho cây dừa, cho ngành dừa và gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Bến Tre Huỳnh Quang Đức khẳng định, thời gian tới, tỉnh tiếp tục tuyên truyền, quán triệt sâu rộng về ý nghĩa, tầm quan trọng của Nghị quyết số 07-NQ/TU, gắn với các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể của các ngành, các cấp, các địa phương.Tỉnh củng cố, phát triển và nhân rộng các mô hình sản xuất có hiệu quả. Cùng với đó, địa phương đẩy nhanh xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản, chú trọng nâng cao hiệu quả, lợi ích giữa các tác nhân, các khâu trong chuỗi; tạo ra sự khác biệt về lợi ích của nông hộ, doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị.

Công Trí/vnanet.vn