Bên trong nhà máy sản xuất chiến đấu cơ tàng hình F-35 của Mỹ
Tại một nhà máy khổng lồ ở Texas, hàng nghìn công nhân làm việc suốt ngày đêm để lắp ráp chiến đấu cơ tiên tiến nhất của quân đội Mỹ: F-35 Lightning II.
Air Force Plant 4, nơi sản xuất F-35, do tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin điều hành, trải dài hơn một dặm và mỗi năm cho ra đời hơn 150 chiếc máy bay. Diện tích nhà máy rộng lớn đến mức nhân viên phải di chuyển bằng xe golf hoặc xe đạp từ đầu này sang đầu kia.
Dây chuyền sản xuất F-35. (Nguồn: Lockheed Martin)
Từ trên cao, quy mô của dây chuyền sản xuất trở nên rõ ràng: từ những bộ khung kim loại trần trụi, máy bay dần được lắp ráp thành chiến đấu cơ tàng hình siêu thanh một động cơ, sẵn sàng cho các nhiệm vụ chiến đấu.
F-35 là chương trình vũ khí đắt đỏ nhất thế giới, với chi phí trọn đời ước tính vượt 2 nghìn tỷ USD. Dù vấp phải nhiều chỉ trích, bao gồm từ Elon Musk, về chi phí cao và các thách thức kỹ thuật, F-35 vẫn được nâng cấp liên tục và được đánh giá là chiến đấu cơ thế hệ thứ năm hàng đầu.
Lockheed Martin cho biết việc sản xuất F-35 đóng góp khoảng 72 tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế Mỹ, tạo việc làm cho hàng trăm nghìn lao động thông qua mạng lưới nhà cung cấp trên khắp cả nước.
Quá trình sản xuất một chiến đấu cơ F-35
Air Force Plant 4 có lịch sử lâu đời, từng sản xuất máy bay ném bom trong Chiến tranh Thế giới thứ II, F-111 Aardvark vào những năm 1960, rồi F-16. Đến năm 2006, chiếc F-35 đầu tiên ra đời. Từ đó đến nay, hơn 1.110 chiếc đã được bàn giao cho Mỹ và các đồng minh.
Sau nhiều lần trì hoãn, chương trình F-35 đạt sản lượng tối đa vào năm 2024. Mỗi chiếc mất khoảng 18 tháng để chế tạo. Nhà máy hoạt động 24/7 với hàng nghìn công nhân vận hành dây chuyền, nơi sản xuất cả ba biến thể: F-35A (cất/hạ cánh thông thường), F-35B (cất cánh ngắn/hạ cánh thẳng đứng) và F-35C (triển khai từ tàu sân bay).
Quá trình sản xuất bắt đầu bằng việc lắp ráp phần cánh, sau đó các bộ phận chính như thân trước, thân giữa, cánh và đuôi được ghép lại với nhau. Đây là giai đoạn quan trọng khi chiếc máy bay bắt đầu có hình dạng hoàn chỉnh.
Thách thức trong chuỗi cung ứng
F-35 là một dự án đa quốc gia với hàng nghìn linh kiện đến từ khắp nơi trên thế giới. Một trong những thách thức lớn nhất là đảm bảo nguồn cung cấp linh kiện ổn định cho nhà máy Air Force Plant 4. Trên dây chuyền sản xuất, màn hình hiển thị tên quốc gia cung cấp linh kiện, từ Mỹ, Anh, Ba Lan, Israel đến Nhật Bản.
F-35 Mỹ trong một buổi trình diễn hàng không, tháng 2/2023.
Khi máy bay hoàn thiện, nó được sơn lớp màu xám đặc trưng giúp hấp thụ sóng radar, tăng khả năng tàng hình. Việc sơn diễn ra trong một khu vực riêng biệt với móc treo chuyên dụng. Một số quy trình, như chế tạo cấu trúc cánh và sơn phủ, đã được tự động hóa.
Sau khi sơn, mỗi máy bay trải qua nhiều chuyến bay thử nghiệm trước khi bàn giao cho khách hàng.
Dù nhà máy Air Force Plant 4 là cơ sở lắp ráp chính, còn có hai nhà máy nhỏ hơn tại Italia và Nhật Bản, nhấn mạnh tính chất toàn cầu của chương trình F-35. Những chiếc máy bay này phục vụ quân đội khắp Bắc Mỹ, châu Âu, Trung Đông và châu Á.
Từ khi cất cánh lần đầu gần 20 năm trước, F-35 đã tham gia nhiều nhiệm vụ chiến đấu. Mỹ đã triển khai cả ba biến thể trong các chiến dịch chống khủng bố tại Iraq, Afghanistan và Yemen. Đặc biệt, Israel từng sử dụng F-35 để thực hiện các cuộc không kích quy mô lớn vào Iran vào mùa thu 2024.
