Bên trong nhà tù lớn nhất Nhật Bản, nơi yakuza khét tiếng dần già đi

Với mặt tiền ốp kính và cổng vào bình thường, nhà tù Fuchū có thể bị nhầm là một văn phòng của chính quyền địa phương. Bên trong, những khách ghé thăm sẽ bước vào một sảnh lễ tân thoáng mát, nơi đặt biểu ngữ lớn ủng hộ đội bóng Tokyo FC.

Nhưng khi bước qua một cánh cửa nặng nề, được canh gác cẩn mật, người ta sẽ thấy đây rõ ràng là một nhà tù.

Phía sau những bức tường là nơi giam giữ 1.700 tù nhân, bao gồm một số lượng lớn đang thụ án dưới 10 năm nhưng theo tài liệu về nhà tù, họ có "khuynh hướng phạm tội nâng cao".

Nhà tù đang dần biến thành viện dưỡng lão

Bầu không khí bên trong nhà tù tĩnh lặng và trật tự: Những phòng giam có khăn trải giường được gấp gọn gàng, những chồng sách và bức tường xanh bạc hà sạch bong.

Sự im lặng bị phá vỡ bởi tiếng một lính canh chào người đứng đầu nhà tù, Hiroyuki Yashiro, khi ông đang giám sát một số ít tổ chức truyền thông được cấp quyền tiếp cận hiếm hoi đến tuyến đầu của hệ thống tư pháp hình sự Nhật Bản.

Khoảng 1/3 số tù nhân bị giam giữ tại Fuchū, nhà tù lớn nhất Nhật Bản, có liên quan đến yakuza - tổ chức xã hội đen khét tiếng. Họ rất dễ để nhận ra, với những hình xăm phức tạp, phủ kín cơ thể, chỉ được che một phần bằng áo vest trắng theo quy định.

Kenichi Shinoda (hiện 80 tuổi) là thủ lĩnh băng nhóm tội phạm khét tiếng Nhật Bản. Ảnh: Ashahi Shimbun.

Nhưng nhìn vào những cựu yakuza này ở hiện tại, thật khó để tưởng tượng nhiều trong số họ từng truy đuổi kẻ thù của mình trên đường phố Tokyo, tấn công các chủ doanh nghiệp để lấy tiền bảo kê hoặc đối đầu với các thành viên của băng đảng đối thủ.

Giống như nhiều tù nhân ở đây, họ đã bước vào giai đoạn "chiều tàn" của sự nghiệp tội phạm từ lâu.

Tỷ lệ tù nhân nước ngoài tại Fuchū, nằm ở vùng ngoại ô phía tây Tokyo, đã tăng nhẹ do quy mô nhà tù giảm nhưng theo Yashiro, thách thức lớn nhất đến từ nhóm nam giới lớn tuổi đang gia tăng - nhóm tội phạm phản ánh xu hướng nhân khẩu học rộng hơn ở Nhật Bản, nơi gần 1/3 trong số 125 triệu dân có độ tuổi từ 65 trở lên.

Ở Fuchū, 22% tù nhân nằm trong độ tuổi 65 trở lên, đang dần biến nhà tù thành viện dưỡng lão. Các tù nhân trẻ được đào tạo và cấp phép để chăm sóc những người bạn tù già, và có lẽ những kỹ năng đó sẽ giúp họ kiếm được việc làm sau khi được thả.

"Một số đàn ông lớn tuổi gặp khó khăn khi đi lại hoặc tắm rửa mà không có người hỗ trợ và phải dùng thuốc, đó là lý do chúng tôi nhờ những người đàn ông trẻ tuổi giúp họ", Yashiro cho biết, nói thêm rằng hơn 70% tù nhân lớn tuổi ở đây cần điều trị các bệnh mạn tính như tiểu đường, bệnh tim và các tình trạng sức khỏe tâm thần.

Khoảng cách tuổi tác có thể thấy rõ trong các xưởng của nhà tù. Ở một xưởng, những người đàn ông trẻ tuổi dành 8 tiếng/ngày để may túi và áo phông, học cách bảo dưỡng ôtô, in tờ rơi hoặc trông coi bếp và cơ sở giặt là. Tuy nhiên, ở một xưởng khác, những người đàn ông lớn tuổi chỉ được giao nhiệm vụ lắp ráp móc giặt bằng nhựa để cải thiện sức mạnh và sự khéo léo đôi tay của họ.

Những tù nhân nổi tiếng nhất ở Fuchū bao gồm Kenichi Shinoda, thủ lĩnh 80 tuổi của Yamaguchi-gumi, tổ chức tội phạm hùng mạnh nhất Nhật Bản, và Michael Taylor - cựu lính Mũ nồi xanh Mỹ đã giúp Carlos Ghosn chạy trốn khỏi Nhật Bản vào năm 2019.

Đối xử bình đẳng

Taylor, người đã thụ án hơn một năm tại Fuchū trước khi được chuyển đến nhà tù ở Mỹ, đã lên tiếng kể từ khi được thả về những điều kiện khắc nghiệt: Nhiệt độ khắc nghiệt, thiếu nước và một danh sách dài các quy tắc và quy định - áp dụng cho tất cả tù nhân bất kể tuổi tác - bao gồm không được nói chuyện với các tù nhân khác trong giờ làm việc hoặc bữa ăn, phải ngồi theo một cách nhất định trong thời gian dài trong phòng giam, quyền thăm viếng bị hạn chế và chỉ được tập thể dục 30 phút mỗi ngày.

Việc xem TV được giám sát và hạn chế, mặc dù 370 tù nhân nước ngoài của Fuchū có thể tiếp cận các chương trình phát thanh bằng tiếng Anh và tiếng Trung. Điểm danh lúc 6h45 phút sáng và tắt đèn lúc 21h. Tù nhân tắm 3 lần một tuần, mỗi lần 15 người tắm chung trong một bồn tắm công cộng lớn.

Bên trong nhà tù Fuchū. Ảnh: Ashahi Shimbun, Japan Times.

Quy định nhà tù Nhật Bản dựa trên bộ luật hình sự năm 1908, vẫn giữ nguyên nền tảng hà khắc của nó mặc dù đã có nhiều lần sửa đổi.

Trong một báo cáo lên án về trải nghiệm của các tù nhân nữ năm ngoái, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết: "Các nhà tù Nhật Bản áp đặt các điều kiện giam giữ khắc nghiệt. Những người bị giam giữ phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt do cai ngục thực thi với mối đe dọa bị giam giữ biệt lập vì vi phạm kỷ luật".

"Các quy định trong nhà tù Nhật Bản thường được thực thi một cách cứng nhắc theo cách có nguy cơ làm trầm trọng thêm sự cô lập xã hội và gây tổn hại về mặt tâm lý cho những người bị giam giữ. Ví dụ, những người bị giam giữ thường bị hạn chế tương tác với những người bị giam giữ khác mà không được phép, bao gồm cả việc nhìn về phía họ hoặc thậm chí là giao tiếp bằng mắt", báo cáo này nhận định.

Nhưng các quan chức chỉ ra rằng nhà tù ở đây không có tình trạng quá tải , lạm dụng ma túy và bạo lực vốn thường xảy ra ở các quốc gia tương tự - họ khẳng định rằng sự bình yên tương đối chỉ có thể đạt được nếu các quy tắc được tuân thủ nghiêm ngặt.

Theo giám đốc của Fuchū, Yuiichiro Kushibiki, việc duy trì trật tự là sự đánh đổi giữa an ninh và quyền tự do cá nhân.

"Nơi này hoạt động là vì mọi người đều được đối xử như nhau. Không có sự phân cấp giữa những tên tội phạm ở đây. Hãy nhìn xung quanh xem, có khoảng 60 người đàn ông trong xưởng này và chỉ có một vài lính canh. Điều đó chỉ có thể xảy ra nếu các tù nhân tuân thủ các quy tắc và ngược lại, xây dựng được sự tôn trọng với các nhân viên", ông nói.

Trong một khu vực của xưởng, một tù nhân lớn tuổi cố gắng ném những chiếc túi đậu lên mặt bàn, trong khi một tù nhân khác từ từ đạp xe đạp tập thể dục.

"Chúng tôi phải tìm một cách khác để điều trị cho những tù nhân yếu ớt và lớn tuổi", Masanori Hayashi, chuyên gia trị liệu nghề nghiệp của nhà tù cho biết. "Nhiều người trong số họ không thể xử lý công việc bình thường hoặc cuộc sống bình thường trong tù".

Đối với một số thành viên trong nhóm dân số già của Fuchū, cuộc sống sau khi được thả chưa chắc báo hiệu một khởi đầu mới. Theo Yashiro, khoảng 40% "không có nơi ở phù hợp" ở bên ngoài và sẽ cần trợ cấp phúc lợi.

Chuyến tham quan kết thúc bằng cảnh quan khu vực thăm viếng, nơi các tù nhân gặp gia đình và đại diện pháp lý tối thiểu hai lần một tháng - và tối đa 5 lần nếu họ được hưởng đặc quyền vì có hành vi tốt - trong các ô ngăn được ngăn cách bằng màn hình.

Tuy nhiên, một số tù nhân lớn tuổi sẽ không bao giờ đặt chân nơi thăm thân. "Họ không còn gia đình hoặc không muốn gặp người nhà nữa. Những tù nhân lớn tuổi khó thích nghi hơn nhiều sau khi được thả. Có những người đàn ông ở đây thấy cuộc sống dễ dàng hơn khi ở trong tù", Yashiro nói.

Đinh Phạm