Bệnh lý tim mạch ngày càng gia tăng và trẻ hóa

GS-TS-BS Huỳnh Văn Minh - Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam.

GS-TS-BS Huỳnh Văn Minh - Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam nhận định: “Hiện nay, những thách thức về nguy cơ tim mạch như: tăng huyết áp, bệnh mạch vành, rối loạn lipid... là những bệnh lý đang có xu hướng gia tăng tại nước ta”.

Bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu và ở Việt Nam. Tại Việt Nam, tình hình bệnh lý tim mạch ngày càng đáng báo động với tỷ lệ mắc các bệnh tăng huyết áp, bệnh mạch vành, suy tim... ngày càng gia tăng và trẻ hóa, mỗi năm Việt Nam có khoảng 200 ngàn ca tử vong do bệnh lý tim mạch.

Theo Hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), hàng năm, nước này có hơn 350.000 ca đột tử do tim ngoại viện và hơn 140.000 ca đột quỵ tử vong. Đáng lưu ý, tại Hoa Kỳ và châu Âu, tỷ lệ đột tử do tim ở nhóm từ 18 - 35 tuổi đang gia tăng 2 - 3% mỗi năm. Ở Việt Nam, chưa có số liệu cụ thể, song tỷ lệ bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim ở nhóm tuổi dưới 40 chiếm tỷ lệ đáng lo ngại.

Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam - Huỳnh Văn Minh cho biết cách phân biệt đột tử do tim và đột quỵ. Theo đó, đột tử do tim là trường hợp cấp cứu, xảy ra khi tim đột ngột ngừng đập do nguyên nhân bệnh lý tim mạch, khởi đầu bằng mất đột ngột tri giác, xảy ra trong vòng 1 giờ, từ lúc biến đổi đột ngột tình trạng tim mạch như: tụt huyết áp, mất mạch. Đột quỵ cũng là trường hợp cấp cứu, liên quan đến việc gián đoạn lưu lượng máu lên não và ngừng tim - tuần hoàn có thể diễn ra nhưng chậm. Đột quỵ có thể do nhồi máu não, tắc mạch máu não do cục máu đông, trường hợp này có thể diễn ra đột ngột, có thể từ từ. Trong trường hợp tắc những nhánh lớn hoặc xuất huyết não, tràn ngập não thất sẽ có nguy cơ cao tử vong ngay, còn thường gặp sẽ liệt tay, chân, méo miệng.

Có nhiều yếu tố nguy cơ đột tử do tim như: tăng huyết áp, suy tim nặng, rối loạn dẫn truyền trên điện tâm đồ (hội chứng Brugada), béo phì, rối loạn lipid máu… Bên cạnh đó, lối sống, chế độ ăn uống không phù hợp như: lạm dụng các chất kích thích, căng thẳng công việc, ít tập luyện thể dục, phụ thuộc máy tính cũng là nguy cơ cao cho người trẻ...

Đột tử do nhiều nguyên nhân, có thể xảy ra ở người có sẵn bệnh tim trước như: tăng huyết áp không kiểm soát, bệnh van tim nặng, bệnh cơ tim... nhưng cũng có thể gặp ở người bên ngoài có vẻ bình thường hoặc tiềm tàng nguy cơ tim mạch như: yếu tố di truyền, gia đình; trong đó, nguyên nhân hàng đầu là hội chứng mạch vành cấp như nhồi máu cơ tim cấp có thể gây đột tử ngay lập tức.

Như vậy, đột tử do tim có thể cấp cứu tại chỗ ngay, còn đột quỵ não phải chuyển ngay vào bệnh viện. Cả đột quỵ và đột tử đều cần thời gian vàng cấp cứu trong 3 phút. Hiện nay, trên thế giới việc trang bị những máy sốc điện xách tay tại các điểm công cộng trở nên phổ biến. Với Việt Nam, đây cũng là việc cần thiết để cấp cứu đột tử do tim. Mặt khác, hằng năm cần tăng cường đào tạo, hướng dẫn người dân và nhân viên y tế cách nhận biết và xử trí cấp cứu đột tử, đột quỵ.

Bên cạnh đó, người dân cần lưu ý việc dự phòng cho chính mình bằng việc đi kiểm tra sức khỏe định kỳ như: đo huyết áp, xét nghiệm đường máu, mỡ máu… đo điện tâm đồ, siêu âm tim, nếu có nguy cơ cao có thể làm thêm chụp cắt lớp mạch vành. Tuân thủ chế độ điều trị tim mạch nếu đang được điều trị kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối, ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc, các sản phẩm ít chất béo bão hòa...

An Nhiên