Bệnh thủy đậu tăng cao bất thường, người dân cần làm gì để phòng chống?

Tránh sai lầm điều trị

Trong tuần qua (từ ngày 24 đến 31/3), TP. ghi nhận 166 ca mắc thủy đậu (tăng gần gấp đôi so với tuần trước).

Cộng dồn từ đầu năm 2023 cho đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 800 ca mắc thủy đậu (cùng kỳ năm 2022 chỉ có 11 ca).

Cơ quan CDC Hà Nội dự báo, thời tiết giao mùa như hiện nay, bệnh thủy đậu thường có xu hướng gia tăng.

Theo CDC Hà Nội, từ đầu năm cho đến ngày 28/3, thành phố đã có 634 ca mắc thủy đậu (trong khi cùng kỳ năm 2022 chỉ có 6 ca).

Số mắc ghi nhận cao ở nhóm tuổi mầm non (37,5%) và tiểu học (36,5%). Bệnh nhân phân bố tại 17/30 quận, huyện, dẫn đầu là Chương Mỹ với 241 ca, tiếp đến là Mê Linh với 96 ca, Ba Vì (83 ca), Nam Từ Liêm (58 ca), Mỹ Đức (51 ca).

Nếu như những năm trước, bệnh thường lây lan mạnh trong nhóm trẻ nhỏ, nhóm lớp mầm non thì năm nay thủy đậu còn bùng phát ở người lớn.

Ảnh minh họa

Nhiều bệnh viện trên địa bàn Thủ đô không chỉ tiếp nhận bệnh nhân thủy đậu vào điều trị tăng đột biến mà còn xuất hiện các chùm ca bệnh người lớn sống chung trong một nhà trọ.

Không chỉ Hà Nội, tại một số tỉnh miền Bắc như Lào Cai hay Bắc Kạn, ca bệnh thủy đậu cũng có xu hướng gia tăng.

Theo bác sĩ của Bệnh viện Da liễu Trung ương, trong điều trị thủy đậu người dân thường tự mua các thuốc Castellani (màu đỏ) hoặc xanh Methylene (có màu xanh) về bôi lên các nốt thủy đậu.

Castellani bao gồm các thành phần: Basic fuchsin (có đặc tính diệt khuẩn và diệt nấm); Ethyl alcohol (làm lạnh); Acetone (làm mát và làm sạch); Resorcinol (chống ngứa, bạt sừng, chống nấm).

Castellani được chỉ định ưu tiên với nấm bẹn và viêm kẽ do Candida, đặc biệt trên đối tượng sử dụng corticoid lâu dài.

Tuy nhiên, chỉ định này chủ yếu bôi ở diện nhỏ. Xanh Methylene chỉ có một thành phần duy nhất, tương đối an toàn.

Theo bác sĩ, chưa có bằng chứng rõ ràng về tác dụng diệt khuẩn của các thuốc này trên da.

Castellani khi sử dụng diện rộng có thể hấp thu toàn thân và gây độc, nhất là đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Vì vậy, chuyên gia khuyên mọi người chỉ cần dùng các thuốc bôi mỡ hoặc cream kháng sinh tại chỗ nếu có bội nhiễm. Khi bội nhiễm toàn thân, cần dùng kháng sinh đường uống.

Với thủy đậu, bệnh nhân cần tắm, vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm trùng trên da, giảm ngứa;

Hạn chế gãi, chà xát để tránh lây lan và để lại sẹo; bôi thuốc kháng sinh ngày 2 lần để tránh bội nhiễm.

Khi tổn thương lên vẩy, tránh cậy vảy sớm dễ để lại sẹo lõm, có thể bôi thêm dưỡng ẩm, các kem làm lành sẹo để hồi phục nhanh hơn.

Cần tiêm phòng vắc-xin

Về biến chứng của thủy đậu, các chuyên gia đã từng cảnh báo về trường hợp bệnh nhân tử vong do thủy đậu, đều liên quan đến việc tự mua thuốc điều trị có corticoid. Nhiều trường hợp khác suy nội tạng, rối loạn đông máu trầm trọng, rất khó để qua khỏi cũng do lạm dụng coricoid.

Các bác sĩ của Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cảnh báo, các thuốc corticoid làm giảm viêm, nhưng có thể gây giảm miễn dịch khiến vi rút bùng phát mạnh mẽ hơn, là yếu tố tăng bệnh nặng cho bệnh nhân.

Chuyên gia khuyến cáo người dân khi nổi mụn nước nghi thủy đậu nên đi khám để được chẩn đoán, hướng dẫn điều trị, không tự ý mua thuốc uống.

"Thủy đậu vốn lành tính, nhưng năm nay thủy đậu diễn biến nhiều ca nặng, người dân cần hết sức thận trọng, không tự ý mua thuốc, đặc biệt các thuốc chứa corticoid uống khi bệnh đang diễn biến cấp tính", bác sỹ Điển nói.

Được biết, theo phân loại của Bộ Y tế thủy đậu nằm trong nhóm 9 loại bệnh truyền nhiễm nhóm B cùng với bạch hầu, ho gà, sởi, rubella, than, viêm màng não do mô cầu, chân tay miệng, quai bị.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế mùa Đông và đầu Xuân là thời điểm thuận lợi để virus gây bệnh thủy đậu phát triển. Bệnh không chỉ phổ biến ở trẻ nhỏ, cả người lớn cũng có nguy cơ mắc cao.

Thủy đậu lây truyền từ người sang người bằng tiếp xúc trực tiếp, lây qua đường không khí từ các giọt nhỏ dịch tiết đường hô hấp hoặc chất dịch của nốt phỏng.

Bệnh có thể lây gián tiếp qua các đồ vật vừa bị nhiễm chất dịch của nốt phỏng hoặc niêm mạc.

Do đó, thủy đậu được xem là một trong những bệnh dễ lây lan nhất.

Bệnh có tính chất lành tính, bệnh nhân thường được theo dõi và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp thủy đậu ở trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch hay mắc các bệnh mạn tính có thể gây biến chứng viêm màng não, viêm phổi hoặc để lại các di chứng sau này, thậm chí có thể mất mạng.

Tùy vào mức độ mắc bệnh, đã được tiêm phòng hay chưa và sức đề kháng của trẻ, các biến chứng có thể xảy ra nhiều hay ít. Nếu phát hiện trẻ phơi nhiễm với bệnh thủy đậu, trường hợp đã mắc bệnh thủy đậu trước đây hoặc đã tiêm phòng, người dân không cần phải lo lắng.

Trong khi đó, người nhạy cảm (chưa từng mắc thủy đậu) được khuyến cáo nên chủng ngừa thủy đậu càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc với virus.

Có bằng chứng cho thấy vắc-xin giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu được tiêm trong vòng 3-5 ngày sau khi phơi nhiễm.

Đặc biệt, mức độ hiệu quả của vaccine có thể đạt được 70-100% nếu tiêm trong vòng 72 giờ.

Khi trẻ mắc bệnh thủy đậu, phụ huynh cần lưu ý ngoài việc hạ sốt và uống thuốc theo đơn bác sĩ, chăm sóc các nốt tổn thương da rất quan trọng. Nếu tổn thương da không chăm sóc cẩn thận, bị nhiễm trùng, vết sẹo sau này sẽ rất xấu và có thể bội nhiễm, gây nhiễm trùng các cơ quan khác.

Người bệnh cần giữ sạch sẽ các tổn thương da bóng nước, có thể sử dụng thuốc sát trùng nếu bội nhiễm; tuyệt đối không bôi loại thuốc không rõ nguồn gốc lên các vết bóng nước. Bệnh thủy đậu không hạn chế tắm rửa, ngược lại, càng vệ sinh cơ thể sạch sẽ càng tốt.

Về dinh dưỡng, người bị thủy đậu cần ăn uống hợp lý, đầy đủ các chất dinh dưỡng phù hợp với lứa tuổi, uống nhiều nước.

Trong quá trình chăm sóc, nếu có sốt cao liên tục không hạ được kèm theo các dấu hiệu thần kinh như li bì, khó đánh thức, nôn, co giật, khó thở… người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế kịp thời.

Trẻ nên được tiêm phòng để tạo sự miễn dịch chủ động đối với bệnh thủy đậu. Để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn không nên tiếp xúc gần với người chăm sóc hoặc người đang mắc bệnh thủy đậu.

Nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh này, tốt nhất nên đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán sớm.

D.Ngân