Bệnh viêm gan bí ẩn: Việt Nam ứng phó thế nào?

Nguy cơ bệnh xâm nhập lớn

Tại Việt Nam hiện chưa ghi nhận trường hợp nào mắc viêm gan bí ẩn nhưng nguy cơ bệnh xâm nhập là rất lớn. Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Nguyên Huyền, Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cập nhật từ WHO cho biết, đã có 278 trường hợp viêm gan bí ẩn ở trên 20 quốc gia, 5 trường hợp trẻ đã tử vong. Ước tính 10% trẻ em mắc viêm gan này phải ghép gan.

Xét nghiệm máu tìm bệnh viêm gan do Adenovirus

Bác sĩ Nguyễn Nguyên Huyền cho hay, dù chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn nhưng đã có nghi ngờ cho rằng căn bệnh này do Adenovirus gây ra.

“Adenovirus không phải là virus mới và ở Việt Nam có rất nhiều đơn vị có thể xét nghiệm được loại virus này.

Tuy nhiên, căn bệnh viêm gan bí ẩn chưa hoàn toàn chắc chắn do Adenovirus thông thường gây ra mà có thể do chủng đột biến, cho nên dựa vào các kĩ thuật thông thường thì khó có thể “bắt” được đây là Adenovirus.

Chính vì vậy cần chờ đợi thêm thông tin từ các chuyên gia trên thế giới tìm hiểu để xem viêm gan bí ẩn do căn nguyên virus gì, tác nhân gì, có xuất hiện tình trạng đột biến hay không... Từ đó mới có đoạn gen đặc hiệu để xét nghiệm truy tìm nguyên nhân chính xác của viêm gan bí ẩn”, bác sĩ Huyền phân tích.

Một chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định, phải tốn thêm rất nhiều thời gian và tiền bạc để có thể tìm được nguyên nhân.

Tuy nhiên, hiện có một số giả thuyết đang được đặt ra như bệnh liên quan đến chó, mèo hoặc do thủ phạm là Adenovirus.

Về việc bệnh có liên quan đến chó mèo hay không, TS. Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan mật (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho hay, các nghiên cứu trên thế giới chỉ ra có 70% trẻ bị tổn thương gan có nuôi chó cảnh. Tuy nhiên, đây chỉ là ghi nhận, chứ chưa phải kết luận.

Về giả thuyết cho rằng, Adenovirus là thủ phạm, bác sĩ Hoa thông tin, theo số liệu đã công bố, Adenovirus phát hiện ở 30% số ca bệnh viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Riêng ở Mỹ, đến ngày 6/5 có tới 50% ca bệnh dương tính với Adenovirus chủng 41.

“Còn quá sớm để kết luận điều này. Bởi, Adenovirus là một loại virus quen thuộc, được phát hiện từ năm 1953. Trong quá khứ, virus này chỉ gây viêm gan ở một số ca bệnh tản phát, ở trẻ có miễn dịch yếu, còn lại virus chỉ hay gặp ở những bệnh nhân có tổn thương phổi, phế quản. Dịch đau mắt đỏ của Việt Nam thường xuất hiện trong mùa hè cũng là do Adenovirus”, bác sĩ Hoa nói.

Theo một nghiên cứu, ở trẻ 0-4 tuổi, đa phần khi kiểm tra kháng thể Adeno trong máu thì đã cho kết quả dương tính. Như vậy, trẻ em thường va vấp một lần với virus này. “Đây chỉ là một lưu ý về hướng tiếp cận chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh, còn để có kết luận chính xác cần nghiên cứu thêm của các nhà khoa học trên thế giới”, TS. Hoa cho biết thêm.

Về lo ngại viêm gan bí ẩn là một trong những di chứng của hậu COVID-19 hay vắc xin COVID-19, TS. Hoa cho rằng “khó để khẳng định có mối liên quan”. Bởi theo thống kê, chỉ có 10 - 20% số trẻ mắc bệnh viêm gan này đã từng mắc COVID-19.

Ngoài ra, đa phần trẻ bị bệnh dưới 5 tuổi đều chưa tiêm vắc xin phòng COVID-19. Tại Mỹ, một số bệnh nhân mắc bệnh trên 12 tuổi song tỉ lệ tiêm vắc xin rất ít.

Phòng tránh viêm gan bí ẩn

TS. Nguyễn Phạm Anh Hoa cho rằng, với tốc độ lây lan, đặc biệt đã xuất hiện tại Đông Nam Á, bệnh có khả năng xâm nhập vào Việt Nam.

Do đó, với trẻ từ 0 -16 tuổi, khi có đồng thời các triệu chứng sau, cần đưa tới bệnh viện thăm khám sớm để phát hiện, can thiệp kịp thời: sốt nhẹ; buồn nôn; tiêu chảy; mệt mỏi; dấu hiệu vàng da. Ban đầu, vàng da có thể xuất hiện ở củng mạc mắt (phần lòng trắng của mắt). Sự thay đổi màu sắc này dễ dàng nhận biết dưới ánh sáng mặt trời.

Dù vậy, các phụ huynh cũng không nên quá hoang mang, lo lắng và tìm kiếm các phương pháp xét nghiệm, điều trị… truyền miệng. Với các trường hợp nghi ngờ, nguy cơ cao, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm phù hợp.

Do chưa biết rõ căn nguyên lây bệnh, đường lây truyền, nên cách duy nhất là bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này ngay từ các tác nhân đã ghi nhận.

Các tổn thương do đường virus như Adeno có thể lây qua giọt bắn, phân, bề mặt tiếp xúc, do đó việc vệ sinh cá nhân, đảm bảo nguồn nước sạch, xử lí chất thải rất quan trọng. Adenovirus có thể lây qua bề mặt tiếp xúc mà người bệnh để lại, nên cần sử dụng đồ dùng cá nhân (như ca, cốc, thìa, khăn mặt...) riêng.

Ngoài ra, cần đảm bảo ăn chín, uống sôi, sử dụng nước sạch để dự phòng các nguồn lây nhiễm.

Hà Minh