Bệnh viện Xanh Pôn hơn 100 tuổi giữa lòng Hà Nội

Giữa lòng Hà Nội, hơn một thế kỷ trước, một bệnh viện nhỏ 50 giường ra đời, khởi đầu hành trình đặc biệt của y học Việt Nam. Từ chỗ phục vụ giới thượng lưu và kiều dân Pháp đầu thế kỷ XX, nơi đây thành "ngôi nhà chung" của hàng triệu người dân, chứng kiến bao biến động lịch sử. Đó chính là Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội), tiền thân là Saint Paul de Chartres, được người Pháp xây dựng năm 1896.

Năm 1911, bệnh viện chính thức tiếp nhận bệnh nhân người Việt. Sau năm 1956, nơi đây trở thành bệnh viện quốc tế đầu tiên tại Việt Nam, do Chính phủ Việt Nam và Pháp cùng quản lý, rồi bàn giao hoàn toàn cho nước ta. Năm 1965, bệnh viện thuộc quản lý của Hà Nội, nhanh chóng trở thành trung tâm cấp cứu ngoại khoa trọng yếu và đào tạo cán bộ y tế cho miền Bắc trong chiến tranh. Ảnh: Tư liệu bệnh viện.

Ngày 26/8/1970, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn được thành lập từ 4 cơ sở: Saint Paul, B Nhi khoa, Khu phố Ba Đình và Phòng khám Phụ khoa. Giữa chiến tranh, bệnh viện nhanh chóng củng cố nhân lực, mở rộng cơ sở, lập phân viện Minh Khai, tổ chức đội phẫu thuật cơ động, tiếp nhận trên 50% ca cấp cứu và kịp thời phẫu thuật cho hơn 60% bệnh nhân Thủ đô lúc bấy giờ.

Trải qua hơn 100 năm, từ cơ sở nhỏ bé, Xanh Pôn đã phát triển thành một trong những bệnh viện quy mô và hiện đại tại Hà Nội. Đến nay, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn là bệnh viện hạng I với 7 chuyên khoa đầu ngành, quy mô 870 giường, tiếp đón 2.000-3.000 bệnh nhân mỗi ngày.

Hàng năm, đơn vị cũng tiếp nhận 600.000 lượt khám bệnh ngoại trú, gần 80.000 bệnh nhân nội trú, phẫu thuật cho gần 15.000 bệnh nhân với kỹ thuật cao tương đương các nước tiên tiến. Không chỉ là nơi khám chữa bệnh, bệnh viện còn là trung tâm đào tạo y khoa lớn. Hàng nghìn bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên đã được đào tạo, trưởng thành từ mái trường Xanh Pôn, góp phần bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành y tế.

Khác với nhiều bệnh viện xây dựng nhanh chóng về sau, Xanh Pôn được thiết kế và mở rộng qua nhiều giai đoạn, với quy hoạch hài hòa giữa công năng và cảnh quan.

Trung tâm bệnh viện là ba tòa nhà hai tầng hình chữ U, bao quanh khoảng sân cây xanh, giữa sân đặt tượng thánh Paul hướng ra đại lộ Avenue Van Vollenhoveh (nay là phố Chu Văn An). Kiến trúc Pháp đặc trưng với hàng cửa cuốn vòm, mái ngói đỡ bằng công son gỗ xen lẫn các chi tiết gần gũi Á Đông.

Các tòa nhà nối với nhau bằng hành lang cầu có mái che, thuận tiện cho việc di chuyển và vận chuyển bệnh nhân trong điều kiện khí hậu nhiệt đới.

Trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 105 năm hình thành và 55 năm sáp nhập, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn đã khánh thành Phòng Truyền thống. Không chỉ đơn thuần là nơi trưng bày, đây còn là “cuốn biên niên sử” sống động, ghi dấu hơn một thế kỷ phát triển. Những hiện vật, tư liệu, hình ảnh được gìn giữ trang trọng, kể lại hành trình nhiều gian khó nhưng cũng đầy tự hào của các thế hệ thầy thuốc Xanh Pôn.

Ngoài khối chính, bệnh viện còn có các dãy nhà phụ trợ một tầng, kết nối bằng lối đi ngoài trời và cây xanh. Toàn bộ công trình tạo nên một không gian kiến trúc đặc sắc, xanh mát, nằm trọn trong khu vực trung tâm Hà Nội.

Nền gạch cũ, những hàng cửa cuốn vòm mang dấu ấn kiến trúc Pháp vẫn được lưu giữ, như một nét chấm phá đặc trưng còn hiện hữu đến hôm nay.

Bên cạnh các thành tựu chuyên môn, bệnh viện đã đẩy mạnh chuyển đổi số với nhiều ứng dụng nổi bật như AI trong chẩn đoán hình ảnh, nội soi tiêu hóa, nhận diện khuôn mặt, số hóa khám sức khỏe hợp đồng, hệ thống hỗ trợ quyết định lâm sàng (CDSS), bệnh án điện tử mạn tính... và đang đầu tư mạnh mẽ để trở thành Bệnh viện thông minh vào năm 2026.

Một trong những bước tiến quan trọng của bệnh viện là sự ra đời của Trung tâm Kỹ thuật cao và Tiêu hóa Hà Nội - "giấc mơ nhiều năm" của đội ngũ y tế Thủ đô. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại, cùng đội ngũ bác sĩ được đào tạo tại các quốc gia phát triển, trung tâm đủ khả năng triển khai các kỹ thuật y tế ngang tầm châu Âu, giúp người bệnh tiếp cận dịch vụ chất lượng quốc tế ngay tại Hà Nội.

TS.BS Nguyễn Đức Long, Giám đốc Bệnh viện Xanh Pôn, cho biết trong chiến tranh, dù thiếu thốn, đội ngũ Saint Paul vẫn thực hiện hàng nghìn ca mổ an toàn với tỷ lệ tử vong thấp. Hiện bệnh viện được trang bị hiện đại, đồng bộ, triển khai thành công nhiều kỹ thuật cao về chấn thương chỉnh hình, tiêu hóa, cột sống, nhi khoa. Đây cũng là nơi đầu tiên tại Hà Nội ghép tạng, lấy ghép từ người cho sống, chết não và phẫu thuật nội soi một lỗ nang ống mật chủ.

Trong thời chiến, các y bác sĩ của Bệnh viện Xanh Pôn đã tham gia cứu chữa thương bệnh binh, nhiều người chịu nhiều mất mát, hy sinh. Khi đất nước hòa bình, họ tiếp tục học tập, rèn luyện trong và ngoài nước, đóng góp cho công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Duy Hiệu - Phương Anh