Béo phì là nguyên nhân gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm

Thăm khám bệnh nhân thừa cân béo phì tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Ảnh: BVCC.

Trong một nghiên cứu do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thực hiện, các nhà khoa học đã đưa ra số liệu ước tính có khoảng 1,038 tỷ người lớn, thanh thiếu niên và trẻ em béo phì trên toàn cầu - tương đương cứ 8 người thì có 1 người béo phì.

Tại Việt Nam, tỷ lệ thừa cân, béo phì không cao như một số quốc gia nhưng tốc độ gia tăng béo phì nhanh nhất Đông Nam Á. Cụ thể, tỷ lệ gia tăng béo phì hàng năm ở nước ta là 38%, so với mức 10-20% của các nước Đông Nam Á. Kết quả tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc năm 2020 cho thấy, chỉ trong 10 năm, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em đã tăng gấp đôi.

Theo TS.BS Bùi Thanh Phúc - Phó trưởng khoa Cấp cứu Tiêu hóa (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức), thừa cân, béo phì là một căn bệnh thời hiện đại ngày đang càng gia tăng với tốc độ báo động. Béo phì không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều nguy cơ mắc các bệnh lý. Béo phì và thừa cân cũng làm tăng nguy cơ tử vong hơn so với những bệnh nhân có cân nặng bình thường.

“Béo phì có tác động bất lợi lên tất cả các vấn đề sức khỏe, làm giảm tuổi thọ, gây nhiều bệnh lý mạn tính không lây như tim mạch, tiểu đường, đột quỵ, trầm cảm, ung thư, nhồi máu cơ tim. Ước tính khoảng 13 loại ung thư liên quan béo phì. Ở phụ nữ, béo phì khiến tỷ lệ đậu thai thấp, tăng huyết áp thai kỳ, tăng nguy cơ tiền sản giật, tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ, dễ sinh non, thai lưu, thai to, trẻ sinh ra có thể chất kém” - BS Phúc cho hay.

GS.TS Phạm Mạnh Hùng - Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam thông tin: Các báo cáo tổng kết về bệnh lý tim mạch trong những qua cho thấy các yếu tố tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch có xu hướng gia tăng, đặc biệt là vấn đề trẻ hóa của nhóm các bệnh lý này. Có những ca bệnh chúng tôi tiếp nhận chỉ hơn 20 tuổi. Đa số trường hợp đột tử ở người trẻ là do nhồi máu cơ tim nằm trong nhóm nam giới hút thuốc lá, béo phì…

Một ca bệnh cụ thể, bệnh nhân L.V.C. (42 tuổi) nhập viện trong tình trạng suy tim cấp. Kết quả X-quang lồng ngực cho thấy phù phổi cấp, siêu âm tim tại giường xác định các buồng tim giãn lớn, co bóp tim trái giảm nhiều. Điện tâm đồ có dấu nhồi máu cơ tim cấp vùng trước mỏm - bên kèm men tim tăng cao, suy chức năng thận và tăng cao men gan.

Bác sĩ chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp biến chứng tổn thương đa cơ quan, bệnh cơ tim giãn, béo phì độ 3. Tình trạng lâm sàng của bệnh nhân rất nặng, nguy cơ tử vong cao do chức năng tim suy giảm nặng, các buồng tim giãn lớn, kèm suy đa cơ quan, cần gấp rút nong mạch đặt stent tại đoạn mạch vành tắc nghẽn. Tình trạng của bệnh nhân là hệ quả của việc béo phì lâu dài không được điều trị. Người bệnh có lối sống ít vận động nên các triệu chứng của suy tim không biểu hiện rõ.

“Bệnh lý tim mạch đang ngày càng trẻ hóa và các nghiên cứu cũng cho thấy, ngoài các yếu tố nguy cơ truyền thống như huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá… thì hiện nay ở người trẻ có thêm các yếu tố nguy cơ là thức khuya, béo phì” - BS Nguyễn Văn Hải - Trưởng Khoa Tim mạch - Tim mạch can thiệp (Bệnh viện đa khoa Hồng Ngọc) đánh giá.

BS Nguyễn Quỳnh Tú - Khoa Ung thư tổng hợp (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết: Theo nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, thừa cân, béo phì được cho là nguyên nhân gây ra khoảng 11% ca ung thư ở phụ nữ và khoảng 5% ca ung thư ở nam giới ở Hoa Kỳ, cũng như khoảng 7% tổng số ca tử vong do ung thư. Cụ thể, thừa cân hoặc béo phì có liên quan chặt chẽ đến việc tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư vú (ở phụ nữ đã mãn kinh), ung thư đại tràng và trực tràng, ung thư nội mạc tử cung, ung thư thực quản, ung thư túi mật, ung thư thận, ung thư gan, ung thư buồng trứng, ung thư tuyến tụy, ung thư dạ dày, ung thư tuyến giáp. Đặc biệt, thời điểm tăng cân cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư. Thừa cân trong thời thơ ấu và tuổi trưởng thành trẻ có thể là một yếu tố nguy cơ nhiều hơn là tăng cân sau này đối với một số bệnh ung thư.

Đức Trân