Béo phì và thừa cân tăng mạnh - Thách thức đối với sức khỏe toàn cầu

Người béo phì tại Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet, hơn một nửa số người trưởng thành, gần 1/3 số trẻ em và thanh thiếu niên trên toàn cầu có nguy cơ béo phì và thừa cân vào năm 2050. Con số này tương đương hơn 3,8 tỷ người trưởng thành và 746 triệu trẻ em và thanh thiếu niên.

Béo phì kéo theo nguy cơ cao mắc các bệnh nghiêm trọng như tiểu đường, ung thư và bệnh tim. Giáo sư Emmanuela Gakidou từ Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) thuộc Đại học Washington, tác giả chính của nghiên cứu, khẳng định: "Đại dịch thừa cân và béo phì toàn cầu chưa từng có này là một bi kịch sâu sắc và là một thất bại lớn của xã hội".

Để có kết quả thống kê và dự báo trên, nhóm nghiên cứu thuộc Nhóm Cộng tác BMI đã phân tích dữ liệu từ 204 quốc gia và vùng lãnh thổ. Kết quả cho thấy tỷ lệ thừa cân và béo phì đã tăng hơn gấp đôi trong 30 năm qua.

Tính đến năm 2021, có hơn 2,1 tỷ người trưởng thành và 493 triệu thanh thiếu niên từ 5 - 24 tuổi bị ảnh hưởng. Nghiên cứu cũng cho biết hơn một nửa số người lớn thừa cân hoặc béo phì trên thế giới đang sống ở 8 quốc gia, gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Brazil, Nga, Mexico, Indonesia và Ai Cập.

Đặc biệt đáng lo ngại là sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ béo phì ở thanh niên và tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Hệ thống y tế tại các quốc gia này khó có thể đối phó với gánh nặng bệnh tật đang ngày càng nặng nề. Dự báo cho thấy tỷ lệ thừa cân và béo phì ở khu vực châu Phi cận Sahara có thể tăng tới 250%, tương đương 522 triệu người trưởng thành và 200 triệu trẻ em, thanh thiếu niên, một phần do gia tăng dân số.

Nguyên nhân gây béo phì rất phức tạp, bao gồm chế độ ăn uống không lành mạnh, lối sống ít vận động và những yếu tố kinh tế - xã hội khác. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng chính phủ các quốc gia nên tập trung vào việc hỗ trợ những nhóm dân cư có nguy cơ cao nhất, đặc biệt trong việc cải thiện khả năng tiếp cận thực phẩm lành mạnh.

Nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế như khoảng trống dữ liệu và việc sử dụng Chỉ số khối cơ thể (BMI) để đánh giá. Ngoài ra, nghiên cứu chưa tính đến tác động của các loại thuốc trị béo phì, hiện rất phổ biến ở các quốc gia giàu có.

Một nghiên cứu riêng biệt - Bản đồ Béo phì thế giới của Liên đoàn Béo phì thế giới - cũng đã làm rõ quy mô của cuộc khủng hoảng này. Theo đó, sẽ có 79% người trưởng thành và 88% trẻ em bị béo phì và thừa cân sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình vào năm 2035. Trong khi đó, chỉ có 7% quốc gia trên thế giới có hệ thống y tế đủ mạnh để đối phó với thực trạng này.

Ông Simon Barquera, Chủ tịch Liên đoàn Béo phì thế giới, cảnh báo đây thực sự là một trong những thách thức sức khỏe cộng đồng chính trên toàn thế giới. Nó đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ và phối hợp của chính phủ các nước cũng như các tổ chức quốc tế và cộng đồng để kiểm soát và đẩy lùi cuộc khủng hoảng béo phì đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe toàn cầu.

Lan Phương (TTXVN)