Bí ẩn bao trùm tàu ngầm hạt nhân đầu tiên của Triều Tiên
Việc Triều Tiên công bố tàu ngầm hạt nhân đầu tiên đánh dấu bước tiến táo bạo trong tham vọng quân sự của nước này.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang kiểm tra tàu ngầm hạt nhân chiến thuật của Triều Tiên. Ảnh: KCNA
Tuy nhiên, tính năng thực tế của tàu vẫn còn là dấu hỏi lớn.
Ngày 8/3, theo Yonhap, Triều Tiên đã ra mắt tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN) đầu tiên, được cho là một bước tiến đáng kể trong năng lực quân sự của nước này giữa những đồn đoán về sự hỗ trợ kỹ thuật từ Nga.
Theo thời báo châu Á (Asiatimes), hình ảnh do truyền thông nhà nước Triều Tiên công bố cho thấy nhà lãnh đạo Kim Jong Un đang thị sát con tàu, được ước tính có lượng giãn nước từ 6.000 đến 8.000 tấn và có thể mang theo tới 10 tên lửa mang đầu đạn hạt nhân.
Nếu hoạt động hiệu quả, tàu SSBN này sẽ nâng cao năng lực răn đe hạt nhân của Triều Tiên, cho phép phóng tên lửa từ các vị trí bí mật dưới nước, củng cố khả năng tấn công thứ hai. Trước đó, Triều Tiên đã thử nghiệm tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) từ năm 2016 nhưng chỉ từ một tàu ngầm thử nghiệm 2.000 tấn với một ống phóng duy nhất. Việc sở hữu một tàu ngầm hạt nhân thực sự có thể làm thay đổi cán cân chiến lược, đặc biệt nếu Bình Nhưỡng hoàn thiện được công nghệ động cơ hạt nhân.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng phải mất nhiều năm để tàu đạt khả năng vận hành đầy đủ, với khả năng thử nghiệm phóng đầu tiên trong vòng hai năm tới. Việc công bố tàu cũng diễn ra trong bối cảnh Triều Tiên tăng cường phản đối các cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Hàn Quốc, phù hợp với mục tiêu lâu dài của nhà lãnh đạo Kim Jong-un nhằm hiện đại hóa hải quân nước này.
Những hạn chế về kỹ thuật và chiến lược
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đến thăm một xưởng đóng tàu lớn để kiểm tra tiến độ đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Ảnh: Yonhap.
Mỹ vẫn kiên định với mục tiêu phi hạt nhân hóa Triều Tiên, trong khi Hàn Quốc theo dõi sát sao khả năng Nga chuyển giao công nghệ giúp Bình Nhưỡng đẩy nhanh chương trình tàu ngầm hạt nhân. Tuy nhiên, như nhiều tiến bộ quân sự khác của Triều Tiên, tuyên bố về tàu SSBN cần được xem xét một cách thận trọng, do thiếu thông tin cụ thể.
Theo chuyên gia Hong Min thuộc Viện thống nhất Quốc gia Hàn Quốc (KINU), Triều Tiên có thể đang theo đuổi hai hướng phát triển lực lượng răn đe hạt nhân trên biển. Một là chế tạo tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân và hai là phát triển tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Phù hợp với hướng đi đầu tiên, vào tháng 9/2023, Triều Tiên đã công bố tàu ngầm chiến thuật hạt nhân “Hero Kim Kun Ok”, được cho là tàu ngầm lớp Romeo của Liên Xô được cải tiến. Theo báo cáo của trang Beyond Parallel, loại tàu này có kích thước phù hợp với chương trình SLBM của Triều Tiên, đặc biệt là các dòng Pukguksong-3, Pukguksong-4, Pukguksong-5 và một mẫu SLBM chưa được đặt tên ra mắt vào tháng 4/2022.
Tuy nhiên, theo Sáng kiến đe dọa hạt nhân (NTI), tính đến tháng 8/2024, Triều Tiên chỉ có một tàu ngầm lớp Gorae mang SLBM, nhưng loại tàu này bị hạn chế do sử dụng động cơ diesel và thiếu hệ thống đẩy độc lập với không khí (AIP), khiến tầm hoạt động chỉ đạt 2.778 km, đủ để đe dọa Hàn Quốc và Nhật Bản, nhưng chưa đủ để tấn công lãnh thổ Mỹ.
Chuyên gia Min cho rằng việc cải tiến tàu ngầm Liên Xô cũ có thể dẫn đến các vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng, đòi hỏi nguồn lực lớn để khắc phục, khiến nỗ lực này trở nên không thực tế đối với Triều Tiên. Ngoài ra, theo học giả Oh Soon-Kun, tàu ngầm lớp Gorae có độ ồn cao, dễ bị phát hiện và bị tiêu diệt trong các chiến dịch chống ngầm của Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Triển vọng tàu ngầm hạt nhân và vai trò của Nga
Theo chuyên gia Thomas Newdick của The War Zone (TWZ), nếu Triều Tiên có thể phát triển động cơ hạt nhân cho tàu ngầm, nước này sẽ đạt được khả năng tấn công đáng tin cậy, với thời gian hoạt động không giới hạn dưới nước và khả năng giảm tiếng ồn. Tuy nhiên, xây dựng lò phản ứng hạt nhân trên tàu ngầm là một thách thức lớn về kỹ thuật.
Chuyên gia Alex Luck của TWZ cho rằng việc Triều Tiên theo đuổi tàu ngầm hạt nhân không phải điều bất ngờ, nhưng thách thức kỹ thuật là rất lớn. Ông nhận định Bình Nhưỡng có thể hướng đến một giải pháp "lai" giữa động cơ hạt nhân và thông thường, giống như tàu ngầm lớp Juliett của Liên Xô những năm 1980. Tuy nhiên, cách tiếp cận này trước đây không hiệu quả và bị loại bỏ vào năm 2005.
Theo chuyên gia Sukjoon Yoon thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam (RSIS) ở Singapore, Triều Tiên có thể dựa vào số lượng hơn là chất lượng để đối đầu với Mỹ và Hàn Quốc. Theo báo cáo của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) năm 2021, Triều Tiên có khoảng 70 tàu ngầm thông thường, nhưng đều thuộc thiết kế cũ với khả năng hoạt động hạn chế.
Ông Yoon cho rằng chương trình tàu ngầm hạt nhân của Triều Tiên vẫn còn nhiều khiếm khuyết, do đó, Hàn Quốc có thể tập trung vào gây áp lực ngoại giao lên Bình Nhưỡng và Moskva. Tuy nhiên, truyền thông Hàn Quốc lại nghiêng về các phương án quân sự, đặc biệt là chương trình tàu ngầm KSS-III của nước này, vốn có thể được trang bị động cơ hạt nhân.
Chuyên gia Yoon nhấn mạnh rằng Hàn Quốc có thể áp dụng chiến lược "chống tiếp cận" để ngăn chặn tàu ngầm Triều Tiên rời khỏi căn cứ. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng dù chương trình tàu ngầm hạt nhân của Triều Tiên còn nhiều thiếu sót, quyết tâm của Bình Nhưỡng trong việc phát triển vũ khí đe dọa Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản là không thể xem nhẹ.
