Bị buộc đóng BHXH trái quy định, hàng ngàn tiểu thương bức xúc

Tại phiên họp 23 Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào sáng 10/5, báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, nhiều thông tin, vụ việc liên quan đến bảo hiểm xã hội (BHXH) được người dân quan tâm.

Đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng

Ông nhắc lại vụ việc mặc dù quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng do cơ quan nhà nước thực hiện chưa đúng quy định của pháp luật nhưng đến nay kiến nghị của cử tri vẫn chưa được giải quyết

Cụ thể, cử tri tỉnh Cao Bằng đề nghị giải quyết việc chủ hộ kinh doanh cá thể đã đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian đóng để hưởng chế độ BHXH.

Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình

Qua giám sát cho thấy, theo quy định của pháp luật về BHXH, chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhưng từ tháng 1/2003 đến tháng 12/2021, cơ quan BHXH tại nhiều địa phương đã thu BHXH bắt buộc đối với những trường hợp này.

Theo số liệu của BHXH Việt Nam, tại thời điểm tháng 9/2016 đã có 4.240 chủ hộ kinh doanh cá thể tại 54 địa phương đóng BHXH bắt buộc.

Do việc thực hiện BHXH bắt buộc không đúng quy định của pháp luật, nên các chủ hộ kinh doanh cá thể chưa được tính thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để hưởng chế độ, đặc biệt có nhiều trường hợp đóng BHXH được gần 20 năm.

Điều này đã khiến người dân bức xúc, một số trường hợp đã làm đơn khiếu nại, thậm chí khởi kiện BHXH tỉnh ra Tòa án như tại tỉnh Tuyên Quang, nhiều chủ hộ kinh doanh cá thể đã khiếu nại, khiếu kiện.

"Việc thu BHXH bắt buộc không đúng đối tượng thuộc trách nhiệm của ngành BHXH, gây ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của chủ hộ kinh doanh cá thể. Việc này rất cần được quan tâm giải quyết dứt điểm", ông Bình nhấn mạnh.

Ban Dân nguyện kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ LĐ-TB-XH và BHXH Việt Nam nghiên cứu, rà soát, đánh giá việc thực hiện BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể trên phạm vi toàn quốc, trình Chính phủ phương án giải quyết dứt điểm khiếu nại tố cáo.

Đồng thời, Chính phủ chỉ đạo BHXH Việt Nam rút kinh nghiệm, tránh để xảy ra những sai sót khi thực hiện quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Kiểm tra, rà soát lại hợp đồng mẫu bảo hiểm nhân thọ

Báo cáo công tác dân nguyện tháng 4, ông Bình cũng cho biết, cử tri lo lắng về vấn đề giao kết và thực hiện một số sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thiếu minh bạch, thiếu rõ ràng, khả năng gây rủi ro và thiệt hại cho người mua bảo hiểm.

Ban Dân nguyện kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính và bộ ngành có liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có hoạt động kinh doanh bảo hiểm liên kết với các ngân hàng thương mại.

Bên cạnh đó, Ban Dân nguyện kiến nghị các cơ quan của Chính phủ kiểm tra, rà soát lại những hợp đồng mẫu về một số sản phẩm bảo hiểm nhân thọ để đảm bảo tính minh bạch của thị trường bảo hiểm và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Về thực hiện kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại các báo cáo công tác dân nguyện kỳ trước, ông Bình cho hay, việc giải quyết đơn của ông Lã Văn Tân ở thành phố Hà Nội đề nghị giải quyết chế độ BHXH do đã có thời gian tham gia đóng được hơn 20 năm.

Ngày 11/4/2023, Bộ LĐ-TB-XH đã có công văn đề nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo Sở LĐ-TB-XH chủ trì, phối hợp với BHXH thành phố Hà Nội và các cơ quan có liên quan căn cứ vào quy định để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trường hợp xét thấy ông Lã Văn Tân đủ điều kiện xem xét, giải quyết tính thời gian công tác trước khi bị phạt tù giam để hưởng BHXH thì báo cáo UBND thành phố Hà Nội xem xét, giải quyết theo quy định.

Thu Hằng