Bí mật về nguồn nước thải từ Permian đang bùng nổ

Ảnh: OP

Vào tháng 5 vừa qua, Ủy ban Đường sắt Texas (Texas Railroad Commission) đã gửi thông báo đến các công ty nộp đơn xin cấp phép cho các giếng chôn lấp nước thải tại lưu vực này, cảnh báo rằng áp suất địa chất trong lòng đất đang bị ảnh hưởng bởi hoạt động chôn lấp. Vì vậy, số lượng giếng mới sẽ bị hạn chế.

Đây là một vấn đề không có lời giải dễ dàng - đặc biệt là khi xét đến chi phí. Trong nhiều năm, các nhà khai thác tại Permian đã xử lý nước thải bằng cách bơm sâu xuống lòng đất. Tuy nhiên, cách làm này đã kích thích hoạt động địa chấn, theo ghi nhận của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS). Dù USGS cho biết chỉ một số ít giếng chôn lấp nước thải ở các khu khai thác đá phiến gây ra động đất có thể cảm nhận được, nhưng theo Ủy ban Đường sắt Texas, vấn đề không chỉ dừng lại ở động đất.

Sau khi USGS công bố mối liên hệ giữa các giếng chôn lấp sâu và động đất, các công ty khai thác bắt đầu chuyển sang sử dụng giếng nông hơn để xử lý nước thải. Nhưng điều đó diễn ra từ năm năm trước, và từ đó đến nay, hoạt động khoan đã tăng mạnh đến mức lòng đất không còn đủ khả năng xử lý khối lượng nước thải ngày càng lớn và hệ quả bắt đầu xuất hiện.

Ủy ban Đường sắt Texas viết trong các bức thư rằng việc xử lý nước thải hiện nay "đã dẫn đến sự gia tăng áp suất trong các tầng chứa dầu một cách phổ biến, điều này có thể không vì lợi ích công cộng và có khả năng gây hại cho tài nguyên khoáng sản và nguồn nước ngọt tại Texas". Cơ quan này còn cho biết thêm rằng: "Đã ghi nhận hiện tượng nguy cơ khi khoan, sụt giảm sản lượng dầu khí, dòng chảy mất kiểm soát, biến dạng bề mặt đất và hoạt động địa chấn".

Một số công ty cho rằng giếng xử lý nước thải có thể thực sự gây tổn hại đến trữ lượng và sản lượng khai thác. Chẳng hạn, công ty Stateline Operating đã đâm đơn kiện Devon Energy và công ty xử lý nước Aris Water Solutions, với cáo buộc rằng hoạt động xử lý nước thải từ Devon đã làm hư hại trữ lượng dầu của Stateline, theo một báo cáo của Bloomberg dẫn tài liệu nộp lên tòa vào tháng 4 năm nay. Một phán quyết của tòa án tại El Paso (Texas) trong tháng 4 cũng đã từ chối đơn kháng cáo của Devon và Aris. Vụ kiện ban đầu được đệ trình từ năm 2023.

Theo cáo buộc từ Stateline Operating, việc Devon và Aris xử lý nước thải gần các giếng đang khai thác của Stateline đã gây ra thiệt hại vĩnh viễn cho các giếng và sản lượng của Stateline, cũng như làm mất mát không thể phục hồi dầu khí còn lại trong lòng đất. Công ty yêu cầu bồi thường 180 triệu USD. Phía luật sư của Aris cho biết họ "kiên quyết bác bỏ cáo buộc rằng nước thải từ giếng của Aris đã làm hư hại sản lượng khai thác của Stateline".

Theo Bloomberg, vấn đề này có thể làm các công ty khoan quay sang đối đầu lẫn nhau, vì nước thải của một bên có thể phá hỏng tài sản dầu khí của bên còn lại. Nhưng vấn đề trực tiếp và cấp bách hơn lại nằm ở chi phí: Nếu không thể dùng giếng sâu, mà giờ giếng nông cũng gặp rủi ro, thì chỉ còn hai lựa chọn: tái chế nước thải (tốn kém hơn) hoặc giảm khoan (tức là giảm sản lượng và doanh thu).

Ủy ban Đường sắt Texas đã áp dụng giới hạn áp suất nước tại các giếng xử lý, với lý do "giới hạn vật lý của các tầng chứa dưới lòng đất".

Dữ liệu từ Enverus cho thấy lượng nước thải được sử dụng tại Permian đã tăng gấp 7 lần trong 15 năm qua, phản ánh tốc độ tăng trưởng nhanh chóng trong hoạt động khoan dầu - điều đã biến Permian trở thành khu vực khai thác dầu lớn nhất nước Mỹ. Tuy nhiên, dường như rất ít bên quan tâm đến khía cạnh xử lý nước thải trong quá trình bùng nổ đó. Và giờ đây, khi các cơ quan quản lý bắt đầu siết chặt hoạt động, vấn đề này không thể bị phớt lờ thêm nữa.

Bình An