Bí thư Trần Lưu Quang và 'buổi gặp 3 không - 3 có'

Ngày 8/11, giữa mùa tri ân các thầy cô giáo, một buổi gặp mặt giữa Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang và các hiệu trưởng các trường đại học đã khiến nhiều người bất ngờ. Không hoa, không diễn văn, không “kính thưa kính gửi”, nhưng ai có mặt đều cảm nhận rõ tinh thần của một thành phố đang chuyển mình theo một cách rất khác.

Không còn khoảng cách giữa người lãnh đạo và những người làm giáo dục, buổi gặp ấy diễn ra như một cuộc trò chuyện trí tuệ và thân tình. Ông Quang không đứng trên bục, không cầm micro đọc bài viết sẵn, mà ngồi giữa các thầy cô, lắng nghe, trao đổi và phản hồi từng ý kiến. Không nghi thức rườm rà, không băng rôn khẩu hiệu, nhưng không khí lại ấm áp và chân thành.

Và điều khiến những người tham dự ấn tượng hơn cả, là phong thái gần gũi, tự nhiên, đầy trí tuệ của người đứng đầu thành phố. Ông không đao to búa lớn, không “vẽ” những khẩu hiệu xa xôi, mà nói những điều rất đời, rất thật, rất khả thi.

“Tôi mong mọi người dũng cảm hơn trong việc góp ý và hiến kế. Hiện nay thể chế đã khác nhiều so với trước, và điều kiện để TP.HCM thay đổi theo hướng tốt hơn là rất lớn. Quan trọng nhất là xây dựng giúp tôi một cơ chế để lãnh đạo thành phố tiếp nhận đầy đủ thông tin”, ông Quang nói.

Bí thư Thành ủy TP. HCM Trần Lưu Quang tại cuộc gặp với lãnh đạo các trường đại học phía Nam.

Câu nói giản dị mà khái quát ấy chính là điểm nhấn: một người lãnh đạo biết lắng nghe, biết đặt câu hỏi, và biết rằng không ai thông thái một mình.

Một đại diện của VinUni chia sẻ: “Buổi gặp này mình bất ngờ với 3 KHÔNG: không diễn văn, không lẵng hoa, không nghi thức ‘kính thưa’; và hết sức ấn tượng với 3 CÓ: có tầm nhìn, có trí tuệ, có tương lai.”

Câu chuyện tưởng nhỏ, nhưng lại hé lộ một tinh thần lãnh đạo mới của TP.HCM, nơi hành động quan trọng hơn nghi thức, trí tuệ quan trọng hơn hình thức. Cách tiếp cận của Bí thư Trần Lưu Quang đã biến một buổi gặp gỡ nhà giáo thành một diễn đàn trí tuệ thực thụ, nơi tri thức và chính quyền đối thoại bình đẳng, cởi mở và sáng tạo.

Trong bối cảnh nhiều hội nghị vẫn nặng hình thức, việc người đứng đầu thành phố chọn cách “làm ít nói nhiều, nói ít làm nhiều” trở thành một làn gió mới. Ông không “ra chỉ đạo”, mà “đặt vấn đề”; không “đọc báo cáo”, mà “gợi mở tầm nhìn”.

Khi đại diện VinUni đề xuất thành lập Ban Chỉ đạo & Quỹ Chuyển đổi Xanh, ông Quang không hẹn “nghiên cứu thêm”, mà đáp ngay: “Thành phố đang tính toán lập Ban chỉ đạo phát triển TP.HCM, trong đó chuyển đổi xanh sẽ là một tiểu ban trực thuộc”. Một câu trả lời ngắn gọn, thực tế và kịp thời, thể hiện phong cách lãnh đạo hành động, chứ không phải hình thức.

Cũng trong buổi gặp, các ý tưởng táo bạo về một TP.HCM “không khói, không rác” đến năm 2030, hay xây dựng Green Data Hub, trung tâm dữ liệu xanh kết nối năng lượng, giao thông, môi trường, được lắng nghe trọn vẹn. Lần đầu tiên, người ta thấy các trường đại học, doanh nghiệp và chính quyền nói cùng một ngôn ngữ: ngôn ngữ của hành động và tương lai.

Điều khiến người ta xúc động hơn cả là cách ông Quang đối xử với mọi người, nhẹ nhàng, gần gũi, không quan cách. Sau buổi họp, ông còn cầm đàn hát cùng các thầy cô. Hình ảnh người Bí thư Thành ủy hát giữa hội trường không còn mang dáng dấp một “quan chức”, mà là một người bạn, một người đồng hành. Một người lãnh đạo hiểu rằng cảm xúc và niềm tin là phần quan trọng trong quản trị con người.

Ở nhiều quốc gia phát triển, lãnh đạo cấp cao thường chú trọng “văn hóa gần dân”, bởi họ biết rằng người ta chỉ đi theo những ai khiến họ tin tưởng và cảm phục. Ông Trần Lưu Quang có được điều đó bằng sự chân thành và giản dị, chứ không bằng diễn ngôn hoa mỹ.

Những người tham dự cuộc gặp đối thoại với Lãnh đạo TP.HCM.

Điều đáng quý ở ông là không sợ phản biện, không né tránh góp ý. Khi nói “hãy dũng cảm hơn trong việc hiến kế”, ông không chỉ mời gọi trí thức phát biểu, mà còn chủ động mở khóa cho đổi mới tư duy lãnh đạo, rằng phát triển thành phố không thể dựa vào những cái gật đầu, mà phải dựa vào những cuộc tranh luận thẳng thắn, có trách nhiệm.

Sự cầu thị ấy tạo nên một tinh thần “bình đẳng tri thức”: lãnh đạo lắng nghe, trí thức được tôn trọng, sinh viên và nhà khoa học có thể nhìn thấy tiếng nói của mình được phản hồi. Đó là điều mà nhiều người từng mong mỏi, và nay đang dần trở thành hiện thực.

TP.HCM từ lâu đã được xem là “phòng thí nghiệm cải cách” của cả nước. Và giờ đây, cách làm của Bí thư Trần Lưu Quang, ít khẩu hiệu, nhiều việc làm; ít nghi thức, nhiều trí tuệ; ít khoảng cách, nhiều đồng hành, có thể xem là một phiên bản mới của “tinh thần Sài Gòn” trong thời đại chuyển đổi số.

Sau nhiều năm người dân mệt mỏi với những buổi lễ “trang trọng nhưng trống rỗng”, thì một cuộc gặp “3 không” như tối 8/11 lại khiến mọi người ấm lòng. Vì ở đó, người ta thấy niềm tin quay trở lại, niềm tin rằng thành phố này có thể đổi khác, bằng những con người thực tế, giản dị và dám hành động.

Nếu coi lãnh đạo là nghệ thuật thắp sáng niềm tin, thì Bí thư Trần Lưu Quang đã làm điều đó bằng cách tự nhiên nhất: lắng nghe, chia sẻ, và hành động ngay từ những điều nhỏ nhất.

Bình minh của TP.HCM đang đến, không ồn ào, không rực đỏ băng rôn, mà nhẹ nhàng như ánh sáng đầu ngày, ánh sáng của niềm tin, của trí tuệ và của một phong cách lãnh đạo rất Việt Nam, rất Trần Lưu Quang.

Lê Thọ Bình