Biển báo, đèn tín hiệu ra sao sau tổng rà soát?

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa yêu cầu Bộ GTVT chủ trì, cùng các bộ, tỉnh, thành phố tổng rà soát, giải quyết những bất cập trong hệ thống biển báo, đèn tín hiệu giao thông.

Việc tổng rà soát là cần thiết, nhưng cần thay đổi cách quản lý để tạo sự đột phá cho hệ thống báo hiệu đường bộ. Hình ảnh loạt biển báo san sát trên QL27 qua huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng (Ảnh: Vietnamnet).

Những bất cập cần được khắc phục ra sao? Người tham gia giao thông kỳ vọng gì vào sự thay đổi của biển báo, đèn tín hiệu sau khi tổng rà soát?

Tập trung và căng thẳng là cảm giác khi chở khách trong giờ cao điểm của anh Hoàng Minh Hải, một tài xế taxi ở Hoàng Mai, Hà Nội. Theo anh Hải, hệ thống biển báo, đèn tín hiệu hiện nay cơ bản hoạt động tốt, tuy nhiên, có những tình huống bất ngờ mà lái xe cần chủ động tâm thế: "Có những cái đèn bị lỗi, còn khoảng 5-6 giây đèn xanh tự nhiên chuyển đỏ luôn, không có đèn vàng. Thứ hai là giây đèn chênh lệch nhau nhiều quá, ví dụ một đằng 100 giây, một đằng chỉ được 25 giây. Và 25 giây đấy không đủ, chỉ một vài xe đằng trước đi được thôi".

Những sự cố, bất cập của biển báo, đèn tín hiệu là thông tin phản ánh thường xuyên của thính giả tới VOV Giao thông, và VOV Giao thông cũng nhiều lần đề cập trong các chuyên mục, nhận được sự ủng hộ, tương tác, chia sẻ câu chuyện cá nhân và đề xuất giải pháp trên cả sóng FM và nền tảng số.

Như chuyên mục “Chuyện hôm nay” từng đề cập biển báo có nội dung “đèn đỏ được đi thẳng” ở Hà Nội, nhiều thính giả bình luận rằng chuyện có một không hai, nhưng ngay sau đó có thính giả khác chia sẻ cũng nhìn thấy biển này ở Bắc Giang. Và còn nhiều chuyện “dở khóc, dở cười” khác từ người tham gia giao thông, cùng mong muốn hệ thống báo hiệu được thay đổi toàn diện sau lần tổng rà soát này:

"Nhiều biển báo bị che bởi cây, biển quảng cáo, khuất tầm nhìn ở ngã ba, ngã tư, không thường xuyên qua lại thì rất là khó nhận biết".

"Biển cấm ô tô vào ngõ nhiều khi bị khuất tầm nhìn, em từng bị lùi ra không lùi được nữa, dính lỗi và bị phạt rồi".

"Bây giờ phải làm biển to ra; biển cấm, biển cảnh báo đặt ngay từ đầu ngõ; biển cấm theo giờ thì ghi chữ to để anh em có thể nhìn thấy từ xa và có chữ phản quang chẳng hạn".

"Đèn linh hoạt, có thể tự đếm đầu người tại các ngã ba, ngã tư, làn nào có nhiều xe để linh hoạt đèn xanh, đèn đỏ. Tự nó điều khiển thì sẽ tốt hơn là dập khuôn".

"Họ quyết tâm làm thì chắc chắn sẽ được, cái gì cũng cần thời gian, chứ bảo một sớm một chiều thì cũng hơi khó".

Những sự cố, bất cập của biển báo, đèn tín hiệu là thông tin phản ảnh thường xuyên của thính giả đến VOV Giao thông. Hình ảnh tại đại lộ Thăng Long, Hà Nội, vạch dừng xe cách đèn tín hiệu tới 20m (Ảnh: Minh Hiếu/VOVGT)

Tại Hà Nội và TP.HCM, với sự phối hợp của kênh VOV Giao thông và các cơ quan chức năng, những tin tức phản ánh được tiếp nhận, xử lý hoặc điều phối, khắc phục khá kịp thời. Tuy nhiên ở nhiều địa phương khác, điều này còn chậm và khó.

Về việc điều khiển chương trình đèn tín hiệu, trao đổi với phóng viên, Trung tá Phạm Quang Minh, Phó đội trưởng Đội Chỉ huy giao thông và Điều khiển đèn tín hiệu giao thông, Công an TP. Hà Nội cho biết, đơn vị đã phối hợp Sở GTVT, các đội CSGT địa bàn, tổng rà soát các chu kỳ đèn tín hiệu để đánh giá hiệu quả hoạt động và khắc phục bất cập:

"Qua phản ánh của người tham gia giao thông trên ứng dụng iHanoi hoặc kênh VOV giao thông, chúng tôi tiếp nhận và sẽ đánh giá, kiểm tra, nghiên cứu điều chỉnh cho phù hợp. Nội dung nào liên quan chu kỳ đèn thì chúng tôi sẽ tiến hành điều chỉnh ngay. Còn những vị trí phức tạp, liên quan điều chỉnh tổ chức giao thông thì chúng tôi sẽ phối hợp Sở GTVT để đánh giá, tìm phương án, đảm bảo việc tham gia giao thông của người dân thuận lợi nhất".

TS. Phan Lê Bình, Trưởng đại diện Văn phòng tư vấn OCG, Nhật Bản đánh giá, việc tổng rà soát biển báo, đèn tín hiệu là yêu cầu kịp thời của Chính phủ để đảm bảo trật tự, ATGT và giảm thiểu ùn tắc. Việc thay đổi sẽ cần thời gian và nhiều biện pháp, nhưng tiêu chí quan trọng nhất là đảm bảo người lái xe dễ nhận biết, dễ tuân thủ trong thời gian ngắn:

"Trong một số trường hợp tôi thấy đèn đếm giây không hoạt động chuẩn, tác động rất nguy hiểm đến hành vi lái xe của người dân. Rất cần một cơ chế, “địa chỉ” ở từng địa phương để báo đến cơ quan chức năng bố trí sửa chữa sớm. Thứ hai, trong một số trường hợp, biển báo được đặt ở vị trí khá là khó nhận biết. Biển báo có biển phụ và rất nhiều chữ thì tôi nghĩ đó là việc lắp đặt biển báo không quan tâm người đi đường. Đơn vị chức năng có trách nhiệm làm cho nó dễ hiểu hơn, dễ nhận biết hơn. Đó là tinh thần phục vụ người dân".

Bên cạnh những giải pháp xử lý bất cập trước mắt, chuyên gia giao thông, PGS. TS. Doãn Minh Tâm cho rằng cần hoàn thiện quy chuẩn để thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước. Quy chuẩn 41 của Bộ GTVT đã đề cập quy định về việc bố trí, lắp đặt các biển báo đơn lẻ, nhưng thiếu chỉ dẫn cho các cụm biển báo:

"Mỗi cụm được lắp tối đa bao nhiêu biển? Cự ly tối thiểu giữa các cụm biển báo là bao nhiêu? Để triển khai tốt, phải bổ sung một số tiêu chuẩn về thi công, nghiệm thu, kiểm tra, bảo dưỡng, kịp thời phát hiện những điểm bất hợp lý để chỉnh sửa. Đặc biệt với hệ thống đường cao tốc, việc bố trí giá long môn, cột cần vươn, cỡ chữ trên biển,… cũng cần rà soát lại.

Với đèn tín hiệu, chúng ta vẫn thiếu những tiêu chuẩn, chỉ dẫn về việc khảo sát để lựa chọn đặt đèn ở đâu? Lắp đặt như thế nào? Khảo sát để tính toán chu kỳ đèn một cách hợp lý. Tổ chức giao thông phải đi trước, thiết kế biển báo và đèn phải đi sau, phù hợp quy hoạch giao thông".

Hệ thống biển báo và đèn tín hiệu giao thông có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trật tự, ATGT và hạn chế ùn tắc. Tuy nhiên, việc lắp đặt và vận hành ở nhiều địa phương thời gian qua tồn tại nhiều bất cập, gây khó cho người tham gia giao thông và làm giảm hiệu quả của hệ thống.

Dưới góc nhìn của VOV Giao thông, việc tổng rà soát là cần thiết, nhưng cần: Cách quản lý mới để biển báo, đèn tín hiệu có “diện mạo" mới

Việc áp dụng công nghệ vào hệ thống báo hiệu giao thông là xu thế tất yếu, không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần hiện đại hóa hạ tầng giao thông, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội (Ảnh minh họa: Meta AI)

Trực tiếp tham gia giao thông trong giờ cao điểm tại các đô thị lớn, nhiều người chắc hẳn cảm thấy áp lực, không chỉ vì ùn tắc, xe cộ chen chúc, mà còn vì phải “căng mắt” nhìn biển, nhìn đèn ở các nút giao. Nơi thì thiếu biển chỉ dẫn từ xa, nơi thì cắm biển dày đặc; rồi những bất cập phổ biến khác là biển báo khó quan sát, nhất là ở những tuyến đường có mặt cắt lớn; biển báo bị che khuất bởi cây xanh, quảng cáo, công trình xây dựng; hay biển chỉ dẫn chi chít chữ, không thể đọc kịp trong lúc lái xe…

Ngoài thiếu sót trong quá trình lắp đặt và vận hành, cần phải kể đến nguyên nhân từ quy chuẩn kỹ thuật chưa đầy đủ. Quy chuẩn 41 về báo hiệu đường bộ dù đã được cập nhật, song vẫn còn thiếu so với thực tế, nhất là quy định với các cụm biển báo: số lượng biển trong mỗi cụm, khoảng cách giữa các cụm,… ra sao, rồi quy chuẩn cho biển chỉ dẫn trên đường cao tốc. Hệ quả là mỗi nơi thực hiện một kiểu, gây lãng phí, kém hiệu quả; có thể khiến người lái xe khó chấp hành và vô tình bị xử phạt.

Không chỉ biển báo, đèn tín hiệu cũng nhận được nhiều sự quan tâm. Đó là những sự cố kỹ thuật, đèn đếm ngược chuyển pha đột ngột, khiến tài xế lúng túng và tiềm ẩn nguy cơ va chạm. Đó là chu kỳ đèn theo các hướng di chuyển chưa hợp lý tại một số nút giao, gây ùn tắc giao thông.

Thực tế này khiến việc tổng rà soát và điều chỉnh hệ thống biển báo, đèn tín hiệu trở thành yêu cầu cấp bách. Những hư hỏng, bất cập hiện tại cần sớm được khắc phục, nhưng về lâu dài, cần có những giải pháp triệt để giúp hệ thống vận hành hiệu quả.

Trước hết, việc hoàn thiện quy chuẩn là yếu tố tiên quyết. Cơ quan quản lý giao thông cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định trong QCVN 41 để thống nhất tất cả quy định về biển báo, đèn tín hiệu trên phạm vi toàn quốc. Đặc biệt, cần có hướng dẫn cụ thể với đường cao tốc, trong bối cảnh nhiều thành phần của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông sẽ được hoàn thiện trong năm nay.

Ngoài ra, những quy định chi tiết về giá long môn, cột cần vươn và các loại biển báo kèm theo cũng cần được cập nhật khi hạ tầng giao thông ngày một phát triển và lưu lượng phương tiện không ngừng gia tăng.

Khi quy chuẩn đã đầy đủ thì cần nâng cao trách nhiệm của của cơ quan quản lý. Cần phân cấp công trình giao thông cụ thể, tuyến đường nào cấp bộ quản lý, tuyến đường nào do địa phương quản lý. Cần có những nghiên cứu, khảo sát cụ thể các nút giao để tổ chức giao thông hợp lý, từ đó lắp đặt biển báo, đèn tín hiệu và điều khiển chương trình đèn phù hợp lưu lượng phương tiện thực tế.

Việc nghiệm thu sau khi lắp đặt cần được thực hiện nghiêm túc để đảm bảo đúng quy chuẩn; trong đó, phải nhấn mạnh vào yếu tố: dễ hiểu, dễ quan sát, dễ nhận diện từ xa cho tài xế.

Cơ quan quản lý cũng cần có cơ chế và lực lượng kiểm tra, giám sát thường xuyên để chủ động phát hiện hư hỏng, bất cập và khắc phục kịp thời, tránh tình trạng tiếp nhận thông tin bị động. Điều này càng có ý nghĩa trong điều kiện thời tiết phức tạp, mưa nắng thất thường ở nhiều địa phương. Không thể để hư hỏng của biển báo, đèn tín hiệu kéo dài mà không được sửa chữa; hoặc tình trạng biển báo dựng lên khi thi công, nhưng không tháo dỡ khi công trình hoàn thành…

Lực lượng chuyên trách cần công bố thông tin rộng rãi trên phương tiện truyền thông, mạng xã hội khi có điều chỉnh tổ chức giao thông, và có đường dây nóng, địa chỉ tiếp nhận phản ánh của người dân về biển báo và đèn tín hiệu.

Với chương trình đèn, việc điều khiển cần được thực hiện linh hoạt dựa trên đo đếm phương tiện thực tế: sự thay đổi lưu lượng giao thông các khung giờ trong ngày, sự thay đổi theo thời gian với chu kỳ hàng quý, hàng năm,…

Minh Hiếu/VOV-Giao thông