Biến chủng mới lây lan mạnh tại Mỹ

Theo CNN, chủng phụ BA.2 xuất hiện ngày càng nhiều đột biến và trong nhiều trường hợp, nó trở thành phiên bản lây lan nhanh chưa từng thấy, hơn chính bản thân chủng gốc. Tại Mỹ, các biến chủng mới phái sinh từ BA.2 đang dần cho thấy khả năng “xâm chiếm” cộng đồng.

Hàng loạt dòng phụ mới xuất hiện

Dữ liệu theo dõi biến chủng nCoV toàn cầu đã tìm thấy 21 dòng phụ liên quan BA.2. Hầu hết chúng có những trình tự gene được cho là khá vô hại với những đột biến ít gây nguy hiểm.

Tuy nhiên, trong số những dòng phụ này, BA.2.12.1 và BA.2.12 được cho là rất đáng chú ý. Bởi nó khiến số ca mắc và nhập viện ở trung tâm bang New York tăng nhanh. Đặc biệt, BA.2.12.1 chiếm ưu thế mạnh hơn BA.2 ở một số khu vực.

Dữ liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) ước tính BA.2.12.1 gây ra 19% ca mắc mới tại nước này vào tuần trước, tăng cao so với con số 11% và 7% của hai tuần trước đó.

Người dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, được lấy xét nghiệm Covid-19 vào ngày 6/4. Ảnh: AP/ Andy Wong.

Theo nhà dịch tễ học, chuyên gia về gene Trevor Bedford, Trường Y tế Công cộng, thuộc Đại học Washington, Mỹ, tốc độ để BA.2.12.1 vượt qua BA.2 nhanh xấp xỉ tốc độ BA.2 vượt BA.1.

Biến chủng BA.2 vẫn chiếm ưu thế đa số tại Mỹ, song, tại một số nơi, nó đang dần bị các nhánh phụ thay thế. Theo dữ liệu của CDC, vào tuần trước, BA.2 đã gây ra khoảng 74% ca mắc Covid-19 mới, giảm so với con số 76% của tuần đầu tiên trong tháng 4. Ngoài ra, BA.2 và BA.2.12.1 chiếm khoảng 93% số ca mắc mới tại Mỹ vào trung tuần tháng 4.

Người phát ngôn của CDC, ông Kristen Nordlund, cho biết: “BA.2.12.1 đã tăng nhanh về tỷ trọng ở Mỹ so với các dòng phụ BA.2 khác, đặc biệt là tại New York và New Jersey”.

Tuần trước, Bộ Y tế bang New York đưa khuyến cáo tới người dân về các dòng phụ mới, cảnh báo chúng đang lây lan nhanh hơn khoảng 25% so với BA.2 và khiến số ca mắc mới, nhập viện ở khu vực này tăng nhanh. Giới chức y tế kêu gọi người dân New York “hành động nhanh chóng” việc xem xét đeo khẩu trang, tiêm vaccine liều tăng cường, xét nghiệm nếu có triệu chứng hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh.

Điều khiến giới chức y tế Mỹ lo ngại trước các dòng phụ của BA.2 đó là vì chúng có những đột biến ở vị trí quan trọng như L452Q và S704L. Các nhà virus học đã phát hiện những đột biến này ở Delta. Đây cũng chính là “chìa khóa” giúp nCoV liên kết chặt chẽ với thụ thể ACE trong tế bào người dễ hơn, lây bệnh nhanh hơn.

GS Andy Pekosz, Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, cho biết: “Những đột biến đó đang cho phép virus xâm nhập vào tế bào nhanh hơn, né tránh các phản ứng kháng thể được tạo ra từ tiêm chủng hoặc lần lây nhiễm trước đó. Điều chúng tôi không biết là những đột biến này sẽ tham gia vào việc tăng khả năng lây nhiễm và độc lực thế nào. Chúng tôi sẽ mất thời gian để tìm ra”.

Các chuyên gia đã phát hiện ít nhất 5 dòng phụ của Omicron. Trong đó, riêng BA.2 đã phái sinh ra 21 dòng phụ khác nhau, tuy nhiên, đa số đều vô hại. Ảnh: Freepik.

Các dòng phụ mới sẽ ảnh hưởng thế nào?

Tiến sĩ Daniel Griffin, Đại học Columbia, đánh giá: "Phần lớn người dân ở New York đã được tiêm phòng hoặc khỏi Covid-19. Chính vì thế, số ca mắc mới tăng nhanh ở bang khá đáng lo. Bởi nó cho thấy nCoV rất giỏi trong việc vượt qua hệ thống miễn dịch phòng thủ của con người".

Ngoài ra, hai dòng phụ khác của Omicron là BA.4 và BA.5 đã bắt đầu xuất hiện ở mức độ thấp tại các khu vực khác trên thế giới như Nam Phi, Botswana, Đức và Đan Mạch.

Ngày 12/4, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới cho biết họ đang theo dõi vài chục ca nhiễm hai biến chủng phụ mới của Omicron nhằm đánh giá khả năng lây truyền và độc lực của chúng. Nguyên nhân WHO thêm BA.4 và BA.5 vào danh sách theo dõi sát sao là “chúng chứa các đột biến bổ sung cần được nghiên cứu thêm để hiểu tác động của nó với khả năng thoát khỏi miễn dịch”. Chúng cũng có đột biến ở vị trí thứ 452.

Các biến chủng mới khiến số ca mắc mới tăng nhanh, song, các chuyên gia vẫn hy vọng tỷ lệ nhập viện, tử vong giảm. Ảnh: Reuters.

"Chúng ta đang nhận thấy kiểu tiến hóa khác của SARS-CoV-2, trong đó, virus có thể nhận ra các đột biến dễ lây truyền hơn. Điều này đã xuất hiện ở Omicron ít nhất 3 lần. Vì vậy, tôi nghĩ từ quan điểm khoa học, điều đó thật thú vị", Shishi Luo, Phó giám đốc Tin sinh học và bệnh truyền nhiễm tại Công ty theo dõi biến chủng nCoV Helix, cho biết.

Điều này có ý nghĩa gì tới sức khỏe cộng đồng vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ. Bà Luo cho rằng còn quá sớm để biết vaccine Covid-19 hiện tại có chống lại các biến chủng mới hay không. Bà hy vọng hiệu quả bảo vệ khỏi nguy cơ nhập viện, tử vong của vaccine vẫn có tác dụng ở những dòng phụ liên quan BA.2.

Vị chuyên gia cũng lưu ý họ không nhận thấy các biến chủng phụ mới làm gia tăng số ca nhập viện ở các nước như Nam Phi. Vì vậy, bà Luo hy vọng ngay cả khi số ca mắc mới tăng lên, nguy cơ nhập viện, tử vong sẽ tiếp tục ở mức thấp.

Bên cạnh đó, tiến sĩ Daniel Griffin cho rằng: "Khi bạn đã được tiêm phòng vaccine hoặc từng nhiễm nCoV trước đó, hệ thống miễn dịch có thể nhận ra một số loại virus. Nếu bạn tái mắc Covid-19, nguy cơ phải nhập viện giảm khoảng 90%. Ngoài ra, nếu được điều trị sớm bằng kháng thể đơn dòng hoặc Paxlovid, nguy cơ này cũng giảm 90%. Nếu chúng ta làm được mọi thứ ngay từ lúc này, sẽ không còn nhiều người phải nhập viện".

Thiên Nhan