Biến đổi khí hậu đã và đang hiện hữu ở Đồng bằng Sông Cửu Long

Ngày 4/11, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam và Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) tổ chức Diễn đàn Hợp tác và Phát triển bền vững Đồng bằng Sông Cửu Long (Diễn đàn ĐBSCL) với chủ đề “Thúc đẩy sáng kiến địa phương – Tăng cường hợp tác đa phương”.

Diễn đàn được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại Hà Nội và trực tuyến với 13 tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long và TP.HCM.

Diễn đàn ĐBSCL 2021 gồm 3 nội dung chính với phiên đầu về định hướng quy hoạch – cơ hội cho sự thịnh vượng và phát triển bền vững cho ĐBSCL. Phiên tiếp theo của Diễn đàn công bố các sáng kiến về năng lượng thích ứng biến đổi khí hậu được lựa chọn. Phiên cuối là phiên thảo luận bàn tròn về tăng cường hợp tác đa phương, cũng như phát động kêu gọi, tìm kiếm sáng kiến cho Diễn đàn ĐBSCL năm 2022.

Diễn đàn ĐBSCL năm nay được tổ chức cùng thời gian diễn ra Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) tại Glasgow (Vương quốc Anh) từ 31/10 đến 12/11. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã truyền đạt cam kết khí hậu mạnh mẽ của Đảng và Chính phủ ta với mục tiêu Việt Nam phấn đấu đạt Net-zero vào năm 2050. Thông qua Diễn đàn ĐBSCL, các nhà khoa học, chuyên gia cùng chia sẻ, trao đổi về các cơ hội, thách thức, cũng như đề xuất các giải pháp chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu tại ĐBSCL, đóng góp thiết thực vào các mục tiêu giảm phát thải chung của Việt Nam, thể hiện sự chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam với các cam kết khí hậu toàn cầu.

TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch VUSTA phát biểu khai mạc. (Ảnh: T.L)

Phát biểu khai mạc tại diễn đàn, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch VUSTA cho biết, biến đổi khí hậu đã và đang hiện hữu ở ĐBSCL với nhiều thách thức lớn như xâm nhập mặn, hạn hán, sụt lún, suy giảm hệ sinh thái và các nguồn lợi nông thủy sản, tác động trực tiếp đến đời sống của gần 21,5 triệu người dân. Dịch bệnh Covid-19 và những dịch chuyển biến động lớn về lao động việc làm trong thời gian qua cũng đặt ra vô vàn những thách thức cho Đồng bằng.

Tuy nhiên, với truyền thống tốt đẹp của Dân tộc Việt Nam, trong thách thức và khó khăn luôn sáng tạo ra những cơ hội để xoay chuyển và bứt phá. Đó là phát huy yếu tố con người thông minh, cần cù, chịu khó và đoàn kết để tận dụng lợi thế tự nhiên-xã hội đặc thù của từng địa phương, từng tiểu vùng trong khu vực ĐBSCL. Đó là đổi mới sáng tạo và ứng dụng KH&CN cao, tiên tiến, là đổi mới tư duy và hành động của toàn xã hội, đặc biệt là sự vào cuộc tích cực của đội ngũ trí thức KH&CN và sự hỗ trợ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế.

"Tôi tin tưởng rằng, dư địa của Nghị quyết 120 đối với sự phát triển của ĐBSCL còn rất lớn, nếu lựa chọn giải pháp sử dụng tri thức, khoa học công nghệ, hợp tác đa phương và phát huy yếu tố con người, yếu tố nội lực của vùng ĐBSCL nhất định sẽ hồi sinh và cất cánh" - TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch VUSTA cho biết.

Bà Dương Thị Nga – Trưởng Ban Hợp tác Quốc tế, VUSTA.

Phát biểu tại diễn đàn, ngài Giorgio Aliberti – Đại sứ Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam cho biết, Diễn đàn về Đồng bằng Sông Cửu Long của VUSTA, cả thế giới đang tập trung cho Hội nghị COP26 thuộc Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu tại Glasgow. Hội nghị COP26 lần này có một thách thức kép, đó là tăng cường nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời vượt qua và phục hồi một cách bền vững hơn sau đại dịch Covid-19. EU và Việt Nam đang có những cam kết mạnh mẽ tại COP26. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy những sự tương đồng với Đồng bằng Sông Cửu Long của Việt Nam, nơi phải đối mặt với những thách thức to lớn như sụt lún đất, xói mòn bờ biển, nước biển dâng, nhiễm mặn, mất rừng ngập mặn và các vấn đề về quản lý chất lượng nước, cát dưới lòng sông và nước ngầm. Nền kinh tế và sinh kế của người dân cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19. Điều này kêu gọi cần có hành động tập thể mạnh mẽ của tất cả các bên liên quan để khắc phục và phục hồi bền vững hơn. Team Europe, bao gồm EU và các Quốc gia Thành viên, sẽ tiếp tục hỗ trợ đáng kể cho sự phát triển bền vững của Đồng bằng Sông Cửu Long của Việt Nam.

Đại sứ Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam phát biểu tại Diễn đàn.

Ngài Giorgio Aliberti - Đại sứ Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam phát biểu.

Tại Diễn đàn, các đại biểu trao đổi và cũng đưa ra nhiều ý kiến như ĐBSCL của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như đô thị hóa, công nghiệp hóa và những thay đổi môi trưởng đáng kể bao gồm: Biến đổi khí hậu; Sự hóa mặn; Mực nước biển dâng cao; Những thách thức song song đồng thời do lũ lụt và hạn hán.

Ngoài ra, các đại biểu cũng cho rằng chuyển dịch năng lượng là yếu tố không thể thiếu để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu của Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng. ĐBSCL có lợi thế rất lớn để thực hiện mục tiêu này với tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào. Để biến lợi thế và tiềm năng thành hiện thực, bên cạnh những chính sách hỗ trợ ở cấp quốc gia, hành động của từng địa phương có vai trò quyết định. Với tinh thần sáng tạo, từng địa phương lựa chọn cho mình những hành động khác nhau để giải quyết vấn đề thực tế và phù hợp với bối cảnh của địa phương, từ đó đóng góp chung vào sự phát triển bền vững của vùng.

Được biết, Diễn đàn ĐBSCL là sự kiện thường niên do VUSTA khởi xướng từ năm 2019 với mục tiêu chung là xây dựng một Diễn đàn của đội ngũ trí thức KH&CN trong và ngoài nước, đặc biệt là đội ngũ trí thức tại địa phương nhằm chia sẻ thông tin về việc thực hiện các chiến lược, đề án quy hoạch, chương trình, chính sách về phát triển bền vững ĐBSCL của Chính phủ, đồng thời tập hợp, tìm kiếm và nhân rộng các sáng kiến, giải pháp, mô hình ứng dụng KH&CN trong phát triển bền vững ĐBSCL, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đào Bích