Biến đổi khí hậu 'tiếp tay' cho dịch bệnh bùng phát

Ngày 21-6 tại TP Huế, Hội thảo khoa học quốc gia “Bệnh truyền nhiễm trong bối cảnh biến đổi khí hậu: Vấn đề và giải pháp” đã thu hút hàng trăm chuyên gia y tế trong và ngoài nước.

Hội thảo tập trung thảo luận các vấn đề cấp thiết như bệnh truyền nhiễm mới nổi, lây truyền từ động vật, an ninh dinh dưỡng và khả năng ứng phó của hệ thống y tế trước biến đổi khí hậu.

Dịch bệnh gia tăng dưới tác động của khí hậu

Nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Thay đổi nhiệt độ, mưa, độ ẩm và các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ, hạn hán không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế, đời sống mà còn trực tiếp đe dọa sức khỏe con người.

TS. Hồ Đắc Thái Hoàng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP Huế, cho biết: Nhiệt độ tăng, mưa lũ, nước biển dâng và thời tiết cực đoan đang ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng qua cả cơ chế trực tiếp và gián tiếp. Chúng làm gia tăng các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, tay chân miệng, tiêu chảy và khiến bệnh không lây như tim mạch, hô hấp, rối loạn tâm thần trở nên nghiêm trọng hơn.

TS. Hoàng đề xuất cần một chiến lược ứng phó toàn diện, bao gồm cải cách y tế, tăng hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức cộng đồng để bảo vệ sức khỏe người dân một cách bền vững.

Hội thảo khoa học quốc gia “Bệnh truyền nhiễm trong bối cảnh biến đổi khí hậu: Vấn đề và giải pháp” sáng 21-6.

PGS.TS. Trần Xuân Chương, Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP Huế, cũng cho biết biến đổi khí hậu đang tạo điều kiện thuận lợi cho cả các bệnh truyền nhiễm mới nổi và tái xuất hiện. Ông dẫn chứng rằng các bệnh truyền qua véc-tơ như sốt xuất huyết đang có chu kỳ dịch rút ngắn và diễn biến phức tạp hơn, trong khi các bệnh lây qua đường nước trở nên phổ biến hơn vào mùa mưa lũ.

PGS.TS. Hồ Văn Hoàng (Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn) cảnh báo về sự gia tăng của loài ký sinh trùng sốt rét hiếm gặp Plasmodium malariae, điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình loại trừ sốt rét tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, các bệnh lây truyền từ động vật sang người (còn gọi là bệnh zoonosis) như dại, cúm gia cầm, liên cầu lợn… cũng được cảnh báo có nguy cơ bùng phát cao hơn do sự thay đổi trong tương tác giữa động vật hoang dã và vật nuôi dưới tác động của khí hậu mới.

Cần chiến lược 'Một sức khỏe' để ứng phó

Các chuyên gia đều thống nhất rằng không ngành nào có thể đơn lẻ giải quyết các vấn đề sức khỏe toàn cầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu, trong đó cách tiếp cận "Một sức khỏe" (One Health) được xem là chiến lược then chốt.

GS.TS. Võ Văn Thắng, Chủ tịch Hội Y tế công cộng và Y học dự phòng TP Huế, nhấn mạnh: “Khoảng 65–70% các bệnh truyền nhiễm ở người có nguồn gốc từ động vật. Do đó, chiến lược 'Một sức khỏe' (One Health) – với sự phối hợp liên ngành giữa y tế, nông nghiệp và môi trường là giải pháp tích hợp cần thiết nhằm bảo đảm sức khỏe tối ưu cho con người, động vật và hệ sinh thái.”

Theo ông, việc kiểm soát dịch bệnh cần bắt đầu từ gốc, bao gồm: quản lý sức khỏe đàn vật nuôi, tăng cường các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi và giám sát chặt chẽ mầm bệnh trong môi trường như đất, nước và không khí.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, PGS.TS Phạm Ngọc Khái cho biết, việc xây dựng thực đơn nhằm nâng cao miễn dịch cho người mắc hội chứng chuyển hóa cần tuân thủ 7 nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản.

Trong đó, cần giảm lượng chất béo (lipid) phù hợp với chỉ số BMI, đảm bảo cung cấp đầy đủ protein từ cả nguồn động vật và thực vật. Tinh bột nên đến từ ngũ cốc nguyên hạt, kết hợp bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ từ rau xanh, củ quả.

Bên cạnh đó, nên sử dụng các loại rau thơm, gia vị tự nhiên có tác dụng tăng sức đề kháng, kháng khuẩn, đồng thời chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

PGS.TS Phạm Ngọc Khái, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam chia sẻ tại hội thảo.

Đặc biệt, một khuyến nghị quan trọng được PGS.TS Khái nhấn mạnh là duy trì đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày, trong đó nước khoáng kiềm thiên nhiên là một lựa chọn phù hợp nhờ các lợi ích vượt trội cho sức khỏe.

Tiêu biểu là sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda là loại nước sở hữu lợi ích “5 tốt. Đầu tiên là nước khoáng sạch từ nguồn, được sản xuất và đóng chai trực tiếp tại nguồn khoáng kiềm thiên nhiên Đảnh Thạnh, trong vành đai bảo vệ rộng 35ha. Tiếp đến, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH 9,0 là một trong những đặc điểm nổi bật giúp trung hòa axit dạ dày dư thừa.

Thứ ba, bổ sung nguồn vi lượng khoáng quý với TDS = 100-400mg/l như H2SiO3, HCO3-, Na+, K+, Ca2+, Mg2+ ... Thứ tư, hỗ trợ dẫn truyền dưỡng chất và đào thải độc tố nhờ phân tử nước nhỏ. Cuối cùng là hỗ trợ chống oxy hóa với chỉ số chống oxy hóa âm.

Trong khuôn khổ hội thảo, nhiều gian hàng trưng bày sản phẩm liên quan đến sức khỏe và môi trường đã nhận được sự chú ý. Trong đó, gian hàng của thương hiệu Vikoda tạo điểm nhấn với sản phẩm nước khoáng kiềm 100% thiên nhiên – loại nước được giới thiệu sở hữu 5 “tốt” từ nguồn khoáng thiên nhiên.

NGUYỄN DO