Biến nông sản Đam Rông thành đặc sản du lịch, tại sao không?

Khi nông sản không chỉ để ăn

Trong dòng chảy phát triển bền vững, xu hướng “du lịch nông sản” đang được nhiều địa phương lựa chọn như một hướng đi hiệu quả. Tuy nhiên, để làm được điều đó đòi hỏi địa phương phải có sản phẩm mang tính biểu tượng, có bản sắc, có câu chuyện để kể và có giá trị kinh tế rõ ràng.

Đam Rông còn nhiều dư địa để phát triển.

Đam Rông – huyện vùng sâu của tỉnh Lâm Đồng – tuy còn nhiều khó khăn nhưng lại sở hữu chính những điều kiện “vàng” ấy. Bánh tráng làng Tày – một biểu tượng văn hóa của đồng bào dân tộc Tày nơi đây. Dứa mật – giống dứa ngọt thanh không chua, hiếm gặp. Sầu riêng – đặc sản đang ngày càng khẳng định chất lượng vượt trội trên thị trường. Ba sản phẩm ấy không chỉ phản ánh tiềm năng nông nghiệp, mà còn mang theo giá trị lịch sử, văn hóa và thổ nhưỡng đặc trưng của vùng đất này.

Khi các sản phẩm này được cấp nhãn hiệu chứng nhận, chúng không chỉ được bảo vệ về quyền sở hữu trí tuệ, mà còn trở thành điểm tựa để phát triển chuỗi giá trị gắn với du lịch – từ sản xuất đến tiêu thụ, từ canh tác đến trải nghiệm. Thay vì chỉ bán ra thị trường như những mặt hàng nông sản thô, Đam Rông đang có cơ hội để bán trải nghiệm, bán câu chuyện và bán cảm xúc thông qua ba sản phẩm đặc trưng nói trên.

Hãy thử hình dung một hành trình khám phá làng nghề Bánh tráng làng Tày Đam Rông – nơi không chỉ đơn thuần là điểm đến, mà là cả một “thế giới hương vị” đậm đà bản sắc. Du khách sẽ được tự tay làm những chiếc bánh tráng vuông – tròn trong buổi sớm mai; phơi những vỉ bánh vừa làm được trong hanh hao nắng gió Tây Nguyên. Chắc chắn công đoạn được nhiều người mong đợi nhất đó là nướng bánh tráng mỡ hành - món ăn được mệnh danh là pizza Đà Lạt bên bếp than hồng bập bùng, nghe người dân kể câu chuyện về bánh tráng làng Tày.

Làm bánh tráng làng Tày Đam Rông.

Rồi hãy lạc bước đến một vườn dứa mật ngát hương – một không gian nông trại đúng nghĩa, nơi màu xanh của những luống dứa trải dài như thảm ngọc, rì rào trong gió núi đại ngàn. Du khách không chỉ hái từng trái dứa chín vàng, ngọt lịm mà còn được tham gia ép nước bằng tay, làm mứt thủ công dưới sự hướng dẫn tận tình của người nông dân. Với những ai thích an yên, chỉ cần thong dong dạo bước giữa những rặng dứa thẳng tắp, hít hà mùi hương ngọt ngào thoảng trong gió, cũng đủ thấy lòng mình nhẹ bẫng.

Và không thể thiếu những vườn sầu riêng trĩu quả, quả nào quả nấy như những “vương miện hương vị” lấp ló sau tán lá xanh um. Tại đây, du khách được tận tay bổ những trái sầu riêng thơm ngát, thưởng thức tại chỗ lớp cơm vàng sánh béo ngậy – một cảm giác khó quên. Không chỉ vậy, hành trình còn đưa bạn đến với những cuộc trò chuyện về kỹ thuật trồng sầu riêng đặc sản vùng cao – nơi độ cao, khí hậu và sự tận tụy của con người hòa quyện tạo nên trái ngon danh tiếng.

Khi hoàng hôn buông xuống, làn sương mỏng dần phủ nhẹ trên những triền đồi, du khách có thể thỏa thích trải nghiệm ngâm mình dưới dòng suối nước nóng ở Đạ Long, Đạ Tông. Chọn nghỉ đêm tại các homestay mộc mạc giữa vườn cây trái, nơi tiếng dế gáy, tiếng suối róc rách và ánh đèn dầu lập lòe như đưa ta trở về với ký ức tuổi thơ xưa cũ. Bữa cơm tối đầm ấm bên gia đình người bản xứ, với các món đặc sản như gà nướng lá chanh, cá suối nướng ống tre, cơm lam dẻo thơm… không chỉ là bữa ăn, mà là một trải nghiệm văn hóa vị giác khó quên.

Bản sắc văn hóa Đam Rông.

Và rồi, trong ánh lửa trại bập bùng, cùng hòa mình vào điệu xoang, điệu cồng chiêng rộn rã, nghe kể chuyện đất trời – nơi từng hạt giống được gieo xuống bằng tình yêu, từng cây trái được chăm bón bởi bàn tay cần mẫn. Du lịch nông nghiệp nơi đây không chỉ đơn thuần là hành trình khám phá ẩm thực, cảnh quan hay sản vật, mà còn là cuộc đối thoại sâu sắc giữa con người với thiên nhiên, giữa quá khứ và hiện tại, giữa du khách và chủ nhà.

Tất cả tạo nên một hành trình vừa chân thực, vừa huyền ảo – nơi mỗi bước đi đều có hương vị, mỗi khoảnh khắc đều là một lát cắt của ký ức và mỗi nụ cười trao nhau là một sợi dây kết nối bền chặt giữa con người với đất, với trời và với nhau.

Tạo bản sắc riêng cho du lịch Đam Rông

Phát triển du lịch từ nông sản đặc trưng không chỉ là ý tưởng mang tính cảm hứng, mà đang từng bước trở thành chiến lược thực tế. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận cho sầu riêng, dứa mật và Bánh tráng làng Tày Đam Rông là nền móng quan trọng để xây dựng thương hiệu vùng, từ đó nâng tầm giá trị nông sản, mở rộng thị trường và tạo dấu ấn trên bản đồ du lịch.

Suối nước nóng Đạ Long.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa điều đó, huyện Đam Rông cần một hệ sinh thái đồng bộ: Quy hoạch vùng trồng ổn định, bảo đảm chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP, OCOP hoặc hữu cơ.

Xây dựng chuỗi du lịch trải nghiệm nông sản, kết nối với các làng nghề, cộng đồng dân tộc thiểu số, homestay và farmstay. Đào tạo đội ngũ nông dân – người làm du lịch cộng đồng để vừa sản xuất giỏi, vừa trở thành người kể chuyện hấp dẫn. Đồng thời cần hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, bao bì – thương hiệu – truyền thông số, để ba sản phẩm này không chỉ ngon mà còn đáng nhớ và đáng quay lại.

Lâm Đồng từ lâu đã nổi tiếng với Đà Lạt mộng mơ, Bảo Lộc trà xanh, nhưng Đam Rông vẫn như một viên ngọc thô chưa được mài giũa. Chính ba sản phẩm đặc trưng này, khi được “đánh thức” bằng chiến lược phát triển du lịch nông nghiệp – trải nghiệm – cộng đồng, có thể trở thành điểm nhấn tạo nên bản sắc riêng cho du lịch Đam Rông.

Du khách đến Đam Rông sẽ không chỉ đến để ngắm cảnh, mà để sống cùng người bản địa, để ăn đặc sản “tại gốc”, hiểu gốc gác từng món ăn, từng cách làm, từng mùa vụ và mang về những kỷ niệm gắn liền với đất và người.

Những đồi sầu riêng hình bát úp.

Ba sản phẩm sầu riêng, dứa mật, bánh tráng làng Tày không còn chỉ là những mặt hàng nông sản đơn lẻ, mà đã trở thành kết tinh của thiên nhiên – văn hóa – con người Đam Rông. Khi được cấp nhãn hiệu chứng nhận, đó là thời điểm bắt đầu một hành trình mới hành trình đưa nông sản bước vào ngành công nghiệp không khói – du lịch.

Nếu biết cách tổ chức, đầu tư và gắn kết cộng đồng cùng tham gia, huyện Đam Rông hoàn toàn có thể xây dựng cho mình một mô hình phát triển đặc trưng: du lịch từ nông sản bản địa – kinh tế từ trải nghiệm nông nghiệp bền vững, sâu sắc và khác biệt.

Viên Hữu - Tâm An