Big Oil quay đầu với chuyển đổi năng lượng?
Cho đến gần đây, các công ty dầu mỏ lớn có xu hướng giữ im lặng khi chính phủ và các nhà hoạt động kêu gọi họ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ sản phẩm của mình sang các nguồn năng lượng thay thế; và điều này giờ đây đang thay đổi hoàn toàn.
Ảnh minh họa (Nguồn: Financial Times)
Tại hội nghị CERAWeek gần đây ở Houston, sự thay đổi này đặc biệt rõ ràng, với một số giám đốc điều hành hàng đầu công khai kêu gọi suy nghĩ lại về quá trình chuyển đổi và thận trọng trong việc vội vàng từ bỏ dầu khí - điều khó có thể xảy ra một sớm một chiều.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi ông Amin Nasser của Aramco đặc biệt thẳng thắn khi nói rằng: “Chúng ta nên từ bỏ ảo tưởng loại bỏ dần dầu khí và thay vào đó đầu tư vào chúng một cách thỏa đáng”, Reuters trích dẫn. Ông còn nói thêm rằng gió và mặt trời vẫn chưa chứng tỏ được mình là sự thay thế phù hợp cho dầu và khí đốt về mặt chi phí.
Ông Nasser thẳng thắn chỉ ra rằng nhu cầu dầu mỏ, vốn đã được dự đoán nhiều lần về việc sụp đổ, sẽ một lần nữa đạt kỷ lục trong năm nay bất chấp những dự đoán đó. Thật vậy, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), cơ quan nổi bật nhất đưa ra các dự đoán về sự sụp đổ này, hiện đã thường xuyên phải điều chỉnh lại dự báo nhu cầu dầu của mình hầu như mỗi tháng trong vài năm qua.
Ảnh minh họa (Nguồn: The New York Times)
Có vẻ như nhu cầu dầu cũng có thể tiếp tục tăng với tốc độ tương tự trong những năm tới. Trên thực tế, một giám đốc điều hành dầu mỏ khác vừa cảnh báo rằng nhu cầu năng lượng trên toàn cầu sẽ tăng nhanh hơn mức tăng trưởng dân số, có nghĩa là nhu cầu dầu sẽ khó đạt đỉnh vào năm 2030.
"Dân số thế giới sẽ tăng khoảng 25% từ nay đến năm 2050, nhưng nhu cầu năng lượng sẽ tăng nhanh hơn thế", ông Sheikh Nawaf al-Sabah, giám đốc điều hành của Tập đoàn Dầu khí Kuwait, cho biết tại CERAWeek.
Nhà máy lọc dầu Shuaiba phía nam thành phố Kuwait (Nguồn: Middle East Online)
Ông Al-Sabah nói thêm rằng "Miền nam bán cầu sẽ chiếm một phần lớn nhu cầu năng lượng trong tương lai. Và thật công bằng khi có những quốc gia nghèo năng lượng có thể khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách sạch và hiệu quả."
Bình luận này lặp lại tuyên bố của các nhà lãnh đạo châu Phi, những người đã chỉ trích phương Tây vì ngăn cản các quốc gia của họ khai thác tài nguyên năng lượng bằng cách giữ lại nguồn tài chính từ các tổ chức cho vay quốc tế như IMF và Ngân hàng Thế giới.
Các ngân hàng tư nhân ở châu Âu và Bắc Mỹ cũng không muốn tài trợ cho các dự án dầu khí ở châu Phi, nhưng họ không để lại khoảng trống. Các nhà băng Trung Quốc đang vui vẻ can thiệp để tài trợ cho hoạt động sản xuất dầu khí ở các nước trên châu lục này.
Hoạt động khai thác dầu của Total Energies tại Nigeria (Nguồn: Total Energies)
Vấn đề tài nguyên của châu Phi có vẻ như sẽ tiếp tục thu hút được sự chú ý ngày càng tăng. Châu Phi chứa đựng phần lớn tài nguyên dầu khí chưa được khai thác của thế giới, và thật khó để tranh luận với lời nhận xét rằng phương Tây không có quyền đòi các nước châu Phi bỏ qua giai đoạn dầu khí để chuyển thẳng sang năng lượng gió và mặt trời, vốn là hai nguồn tài nguyên không phù hợp với công nghiệp hóa.
Việc phản đối một quá trình chuyển đổi vội vã cũng vậy. Các nhà điều hành tại CERAWeek hiện đang công khai cảnh báo không nên di chuyển quá nhanh và áp dụng một số thận trọng trong việc chuyển đổi mong muốn từ dầu khí sang điện khí hóa hoàn toàn.
Bà Meg O'Neill, giám đốc điều hành Woodside
Một nhận xét rất chính xác đến từ bà Meg O'Neill của Woodside Energy, người đã nói, theo trích dẫn của Reuters, rằng "Nó đã dần mang tính cảm xúc. Và khi mọi thứ đều mang tính cảm xúc, việc có một cuộc trò chuyện thực tế sẽ trở nên khó khăn hơn."
Quả thực, có rất nhiều cảm xúc trong các cuộc trò chuyện về quá trình chuyển đổi và điều này không mang lại hiệu quả. Chính vì sự tập trung vào cảm xúc – nỗi lo sợ về một tương lai tận thế sắp đến gần – mà một số vấn đề lớn về gió và mặt trời đã bị bỏ qua trong một thời gian khá dài, và chỉ mới nổi lên gần đây và ám ảnh các ngành công nghiệp.
Một tuabin gió đang được lắp đặt tại Đức (Nguồn: CNBC)
Hãy lấy cuộc khủng hoảng thị trường chứng khoán của điện gió từ năm ngoái khi thông tin nổi lên rằng năng lượng gió không thực sự rẻ như quảng cáo và nó không thể rẻ như đã quảng cáo vì các nhà phát triển sẽ không kiếm được tiền từ mức giá đó. Sau đó, việc sử dụng năng lượng mặt trời đang chậm lại khi một số chính phủ bắt đầu loại bỏ dần các khoản trợ cấp, cho thấy rằng nó có thể không rẻ như quảng cáo.
Đương nhiên, không có tuyên bố nào trong số này sẽ được xem xét nghiêm túc bởi các chính trị gia đã tuyên bố hoàn toàn ủng hộ quá trình chuyển đổi. Phản ứng của Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Jennifer Granholm trước những tuyên bố trên là một minh họa rõ ràng.
“Đó là một ý kiến,” bà Granholm nói trong bình luận về dự báo của Aramco về nhu cầu dầu.
“Đã có những nghiên cứu khác cho thấy điều ngược lại rằng nhu cầu dầu khí và nhu cầu hóa thạch sẽ đạt đỉnh vào năm 2030,” bà nói.
Ảnh minh họa
Những nghiên cứu khác đó là báo cáo của IEA mà ông Nasser đã đề cập ban đầu, vốn nhấn mạnh dự đoán rằng nhu cầu đạt đỉnh sẽ tập trung vào các quốc gia phương Tây trong khi động lực lớn thúc đẩy nhu cầu sẽ đến từ các nước đang phát triển.
Tuy nhiên, ngay cả đối với các quốc gia phương Tây, thật khó để tưởng tượng nhu cầu dầu mỏ sẽ đạt đỉnh trong vòng chưa đầy 10 năm nữa. Mức tiêu thụ dầu bình quân đầu người ở Mỹ là 22 thùng mỗi năm, so với mức dưới 2 thùng mỗi năm ở các nước đang phát triển. Việc từ bỏ nguồn năng lượng dồi dào như vậy sẽ khá khó khăn và gió, năng lượng mặt trời và xe điện không thể cung cấp được điều đó.
