Big Tech là phao cứu sinh với thanh niên Trung Quốc khi tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục

Các nền tảng kỹ thuật số của Trung Quốc chứng tỏ là mạng lưới an toàn quan trọng trong suốt đại dịch cho những người lao động trẻ nhất nước này, khi tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đang tăng lên mức cao kỷ lục, theo báo cáo của Học viện Lao động và An sinh xã hội Trung Quốc (CALSS).

Từ các vlogger, người viết nội dung bán thời gian cho đến các chủ cửa hàng trực tuyến, ngày càng có nhiều người trong thế hệ trẻ nhất Trung Quốc đã sử dụng nền tảng kỹ thuật số như Tencent Holdings hay ByteDance để tìm kiếm cơ hội việc làm.

Theo báo cáo, chỉ riêng ứng dụng nhắn tin phổ biến WeChat của Tencent Holdings đã giúp tạo ra hơn 50 triệu cơ hội việc làm vào năm ngoái. Báo cáo xác định những cơ hội này là công việc được trả lương trong hệ sinh thái của nền tảng WeChat, bao gồm các tài khoản công cộng, kênh video và bộ sưu tập các chương trình nhỏ.

Hơn một nửa trong số những công việc đó (56,8%) được thực hiện bởi những người dưới 35 tuổi. Điều này cho thấy những người lao động thuộc thế hệ Y (sinh từ năm 1981 đến 1996) và thế hệ Z (sinh từ năm 1997 đến 2012) của Trung Quốc đã trở thành lực lượng chính trong nền kinh tế nền tảng khi cơ hội việc làm giảm sút ở các ngành khác trong thời gian khôi phục kinh tế chậm chạp.

Hơn 60% số người làm việc bán thời gian trên các nền tảng kỹ thuật số đã thể hiện sự quan tâm chuyển sang các vai trò làm việc toàn thời gian trong ngành nghề đó. Ngoài ra, 30% số người khác cho biết sẵn lòng biến những công việc này thành sự nghiệp trọn đời vì đánh giá cao "sự linh hoạt và tiềm năng tự thể hiện bản thân" mà chúng mang lại, theo báo cáo.

Nhân viên quảng cáo trang sức ngọc trai thông qua livesream tại Chợ ngọc trai Hồng Kiều ở quận Đông Thành, Bắc Kinh vào ngày 18.6.2022 - Ảnh: Tân Hoa Xã

Những phát hiện của CALSS phù hợp với báo cáo gần đây của Hiệp hội Kinh tế Thông tin Trung Quốc (CIES), một tổ chức tư vấn.

Các công ty nền tảng internet của Trung Quốc, bao gồm những nhà điều hành ứng dụng từ mạng xã hội, game, thương mại điện tử đến giao đồ ăn, đã tạo ra hơn 240 triệu việc làm cho 27% dân số trong độ tuổi lao động vào năm 2021, theo một thông tin từ CIES. Các công ty này đã đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định thị trường việc làm, CIES kết luận.

Các báo cáo hoàn toàn trái ngược với cáo buộc nhắm vào các Big Tech (hãng công nghệ lớn) trong suốt thời gian xảy ra đại dịch, khi có hàng loạt cuộc điều tra chống độc quyền và tiền phạt với các công ty, gồm cả Meituan và Alibaba. Các công ty này bị phạt hàng trăm triệu USD trong nỗ lực của Trung Quốc để kiềm chế “sự mở rộng vốn không đúng quy định hoặc không có sự kiểm soát”. Các cuộc truy quét của Trung Quốc cũng áp đặt quy định mới về dữ liệu và an ninh mạng.

Hai “cú đấm kép” từ việc điều chỉnh bằng quy định và nền kinh tế giảm tốc trong suốt đại dịch khiến nhiều Big Tech cắt giảm hàng chục ngàn nhân viên những quý gần đây, ngay cả khi áp lực bắt đầu giảm đi từ cuối năm ngoái khi Trung Quốc bắt đầu ưu tiên tăng trưởng.

Tại Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương được tổ chức vào ngày 15 và 16.12.2022 tại thủ đô Bắc Kinh năm ngoái, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết hỗ trợ các công ty nền tảng “thể hiện hết khả năng của họ” trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.

Theo Cục Thống kê Quốc gia, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm người từ 16 đến 24 tuổi đạt mức cao kỷ lục 20,4% vào tháng 4, với 11,6 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học dự kiến sẽ gia nhập lực lượng lao động cuối năm nay.

Theo dữ liệu chính thức, Trung Quốc hiện có khoảng 200 triệu lao động làm việc linh hoạt hoặc không có hợp đồng dài hạn. Chúng bao gồm cả các công việc trong nền kinh tế dịch vụ linh hoạt, như những việc theo yêu cầu được cung cấp trên nền tảng như Meituan (ứng dụng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc) và Didi Chuxing (dịch vụ gọi xe lớn).

Dù có thể mang lại sự linh hoạt và cứu trợ ngắn hạn, các nền tảng kỹ thuật số cũng mang đến những thách thức mới. Zhang Yi, người sáng lập và nhà phân tích chính công ty tư vấn thị trường iiMedia, cho biết chúng có thể không cung cấp các phúc lợi và bảo hiểm xã hội tương tự hợp đồng toàn thời gian.

Zhang Yi nói thêm rằng hàng loạt vấn đề như “chất lượng dịch vụ, quyền sở hữu tài sản trí tuệ, quyền riêng tư dữ liệu và tranh chấp lao động” cũng có thể gây trở ngại cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Khi tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong các lĩnh vực khác, nền kinh tế nền tảng cũng trở nên bão hòa hơn.

Trung Quốc có 5,1 triệu tài xế taxi trực tuyến đã đăng ký vào cuối năm 2022, tăng 76% so với con số 2,9 triệu hồi năm 2020, theo Bộ Giao thông vận tải nước này. Số lượng hành khách chỉ tăng 20% trong cùng khoảng thời gian, lên 437 triệu vào năm 2022 từ 365 triệu từ năm 2020, theo Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc.

Sơn Vân