'Bình cũ, rượu mới' trong chiến thuật tấn công mùa hè của Nga nhằm vào Ukraine

Tình hình tiền tuyến

Từ đầu tháng 6/2025, các đợt tấn công liên tiếp của Nga đã gia tăng đáng kể cả về quy mô lẫn cường độ, đặc biệt tại các mặt trận ở vùng Đông Bắc Ukraine, bao gồm Sumy, Kharkov, cũng như khu vực chiến lược Pokrovsk và Kostiantynivka tại Donetsk. Dù phần lớn các điểm tấn công không mang lại đột phá rõ rệt, quân Nga vẫn tiếp tục đổ quân, tái triển khai thiết bị và khai thác mọi kẽ hở trong phòng tuyến Ukraine.

Đáng chú ý, chiến dịch mùa hè được khởi động trong thời điểm Nga không có ưu thế áp đảo về quân số hay hậu cần, trái ngược với hình mẫu chiến dịch mùa đông năm trước – khi họ có thời gian chuẩn bị dài hơi và khả năng tập trung lực lượng cao hơn. Điều này khiến một số chuyên gia quân sự, như cựu thiếu tá Oleksii Hetman của Ukraine, đánh giá rằng Nga đang tấn công ngay cả ở những khu vực mà họ "không đủ khả năng để làm vậy".

Quân đội Ukraine trên chiến trường. Ảnh: Reuters

"Các lực lượng Nga không có đủ năng lực để mở rộng hoạt động theo bất kỳ hướng nào một cách hiệu quả. Thế nhưng họ vẫn tiếp tục cố gắng, liên tục mở các đợt tấn công, kể cả tại những khu vực mà họ rõ ràng không có lợi thế chiến thuật", cựu thiếu tá Lực lượng vũ trang Ukraine Oleksii Hetman cho biết trong một bình luận trên kênh YouTube của RBC-Ukraine.

Khác với các chiến dịch tấn công quy mô lớn trước đây vốn tập trung vào một hướng chính, chiến dịch mùa hè năm nay của Nga mang tính phân tán rõ rệt. Từ khu vực biên giới Sumy – nơi Moscow kỳ vọng làm suy yếu hệ thống phòng thủ phía Bắc, đến vùng Kupiansk–Lyman – nơi từng là điểm nóng của các cuộc giao tranh giành giật tuyến đường sắt hậu cần trọng yếu, Nga đang đồng loạt mở nhiều mũi tiến công. Điều này buộc Ukraine phải dàn mỏng lực lượng và luôn trong tình trạng sẵn sàng phản ứng ở nhiều khu vực cùng lúc.

Theo ông Hetman, phía Ukraine cũng đang lên kế hoạch phản công tại một số khu vực chiến tuyến: "Tổng tư lệnh tối cao đã nói rõ rằng chúng tôi đang dự kiến các hành động quân sự ở khu vực Slobozhanskyi – cả theo hướng bắc lẫn nam. Đồng thời, các mặt trận miền nam như Zaporizhzhia và Kherson, cũng như khu vực Kupiansk–Lyman, có thể là những điểm nóng trong thời gian tới".

Tuy nhiên, chiến thuật "đánh dàn trải" này cũng đi kèm rủi ro lớn cho Nga. Việc tấn công mà không tạo được ưu thế vượt trội ở từng hướng sẽ dễ dẫn đến thế giằng co kéo dài, tiêu hao sinh lực mà không đạt được đột phá chiến thuật. Quan trọng hơn, điều đó có thể khiến hệ thống hậu cần vốn đã chịu áp lực của Moscow trở nên quá tải.

Song, có thể đây lại chính là điều Nga tính đến: kéo dài xung đột để làm mệt mỏi không chỉ Ukraine mà cả phương Tây – vốn đang chia rẽ về mức độ và hình thức hỗ trợ Kiev.

Chiến thuật cũ, địa bàn mới

Ngày 26/6, Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi cũng thông báo rằng lực lượng phòng thủ Ukraine đã thành công trong việc ngăn chặn đà tiến của quân Nga ở khu vực tỉnh Sumy – nơi được dự báo sẽ chứng kiến những giao tranh ác liệt trong giai đoạn tới. Đầu tháng 7/2025, Moscow đã triển khai khoảng 50.000 binh sĩ quanh biên giới Sumy, tạo đà cho một cuộc tiến công mùa hè với mục tiêu thiết lập "khu vực đệm an ninh" nhằm ngăn chặn các cuộc đột kích và tấn công xuyên biên giới của Ukraine. Việc Nga chiếm được Kostiantynivka vào đầu tháng 6 giúp họ tiến sát 20–25 km tới thành phố Sumy, mở đường cho pháo binh và các drone tấn công các mục tiêu hậu cần của Ukraine.

Chiến dịch tấn công của Nga tại tỉnh Sumy đã trở thành điểm nhấn quan trọng trong chiến dịch mùa hè năm 2025 của Điện Kremlin. Theo phân tích từ The Kyiv Independent và Reuters, cuộc tấn công này không chỉ là một nỗ lực quân sự đơn thuần mà còn mang tính chiến lược sâu rộng hơn: tạo ra một mặt trận mới nhằm kéo giãn lực lượng phòng thủ của Ukraine, buộc Kiev phải phân tán nguồn lực vốn đã mỏng để tiếp viện cho những điểm nóng mới trên tiền tuyến.

Bằng việc triển khai các nhóm biệt kích, pháo binh và máy bay không người lái tấn công, Nga đã gia tăng áp lực tại các quận biên giới như Bilopillia và Khotin. Tuy nhiên, theo nhận định từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), mục tiêu then chốt không nằm ở việc chiếm giữ lâu dài khu vực Sumy mà là buộc Ukraine phải điều lực lượng từ các điểm nóng như Donetsk hay Kharkov để ứng phó. Bên cạnh đó, đây còn là một thông điệp chính trị ngầm từ Moscow gửi đến Kiev và phương Tây: “Không có nơi nào là an toàn”. Việc đe dọa những khu vực giáp biên giới Nga như Sumy cũng có thể được dùng như công cụ mặc cả trong các cuộc đàm phán quốc tế – nếu những cuộc đàm phán đó quay trở lại.

Đáng chú ý, các đòn tấn công vào Sumy diễn ra đồng thời với chiến dịch áp lực tại vùng Đông Bắc Kharkov, tạo nên thế gọng kìm trên toàn miền Bắc Ukraine. Tại đây, các mục tiêu tiềm năng của Nga bao gồm Pokrovsk, Toretsk và Kostiantynivka – những đô thị trọng yếu nằm trên tuyến phòng thủ của Ukraine.

Dù vậy, ông Hetman cảnh báo rằng rất khó để dự đoán chính xác Nga sẽ tấn công vào đâu trong thời gian tới. Không phải vì thiếu thông tin tình báo, mà bởi quân đội Nga có khả năng cơ động cao, có thể nhanh chóng tái triển khai lực lượng dọc theo tiền tuyến để tìm cách tiếp cận cận các mục tiêu tiềm năng.

Bên cạnh đó, ông Hetman cũng nhấn mạnh một nguyên tắc cơ bản trong chiến thuật: mọi đội quân khi chuẩn bị tấn công đều sẽ cố gắng giành được ít nhất một phần thắng lợi, dù cái giá phải trả đôi khi còn lớn hơn cả thắng lợi đó.

"Chưa từng có trường hợp nào trong lịch sử mà một đội quân đã chuẩn bị cho cuộc tấn công, bắt đầu chiến dịch, rồi lại hoàn toàn không tiến lên được", ông Hetman nói thêm.

Truyền thông trước đó đưa tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát đi tín hiệu với người đồng cấp Mỹ Donald Trump về ý định phát động một chiến dịch tấn công quy mô lớn tại miền Đông Ukraine trong vài tháng tới.

Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố lực lượng Nga đang chậm chân đáng kể so với kế hoạch ban đầu của họ cho chiến dịch mùa hè.

Ukraine phản ứng ra sao?

Trước làn sóng tấn công mới, quân đội Ukraine thể hiện sự kiên cường khi ngăn chặn được nhiều mũi tiến công quan trọng. Theo báo cáo từ Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi, quân đội Ukraine đã thành công trong việc kìm hãm đà tiến của Nga ở khu vực Sumy cũng như các điểm nóng ở miền Đông. Tuy nhiên, việc duy trì khả năng phòng thủ trong thời gian dài đòi hỏi Kiev phải có nguồn lực bổ sung, đặc biệt là đạn pháo, thiết bị không người lái và hệ thống phòng không.

Theo đánh giá của nhiều nhà quan sát. dưới lớp vỏ bọc của một chiến dịch quân sự, cuộc tấn công mùa hè lần này nhiều khả năng mang đậm tính toán địa chính trị. Nga không chỉ muốn giành thêm lãnh thổ, mà còn muốn tạo ra thế trận răn đe tâm lý đối với cả Ukraine lẫn các nước NATO. Sự chậm trễ trong hoạt động viện trợ của Mỹ, cùng với việc châu Âu đang phân tâm bởi các ưu tiên nội bộ, khiến khả năng cầm cự của Ukraine trước hỏa lực Nga càng trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Chiến dịch tấn công mùa hè năm 2025 có thể không mang lại thắng lợi chiến thuật tức thì cho Nga, nhưng lại hé lộ chiến lược dài hơi mà Moscow theo đuổi: triển khai các mũi tiến công phân tán, tiêu hao sinh lực đối phương và từng bước bào mòn ý chí kháng cự của Ukraine. Trong bối cảnh ấy, năng lực phòng thủ của Kiev không chỉ là bài toán quân sự thuần túy, mà còn phụ thuộc vào mức độ kiên định và liên tục của dòng chảy viện trợ từ Mỹ và các đồng minh phương Tây.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo RBC-Ukraine, RT