Bình Dương - Từ 'đất lửa' đến khát vọng vươn xa - Bài 1: Dầu Tiếng - Mắt xích lịch sử mùa Xuân 1975

Khu dân cư trung tâm huyện Dầu Tiếng 50 năm sau ngày giải phóng (13/3/1975 - 13/3/2025). Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Từ vùng đất lửa bom cày, đạn xới, Bình Dương đã vươn mình thành trung tâm công nghiệp - đô thị hiện đại, là điểm sáng phát triển kinh tế của cả nước. Quá khứ hào hùng trở thành động lực để thế hệ hôm nay tiếp bước, dựng xây thủ phủ công nghiệp ngày càng giàu đẹp.

Phóng viên TTXVN tại Bình Dương thực hiện 3 bài viết với chủ đề "Bình Dương - Từ đất lửa đến khát vọng vươn xa" ghi lại những cột mốc lịch sử đáng nhớ, từ chiến thắng giải phóng Dầu Tiếng, Thủ Dầu Một đến hành trình bứt phá vươn lên của Bình Dương sau 50 năm thống nhất đất nước.

Bài 1: Dầu Tiếng - Mắt xích lịch sử mùa Xuân 1975

Năm mươi năm đã qua, nhưng Chiến thắng Dầu Tiếng vẫn vang vọng như một bản hùng ca, mở đường cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Trận đánh này không chỉ phá vỡ mắt xích, chọc thủng tuyến phòng thủ Bắc Sài Gòn mà còn tạo bước ngoặt chiến lược, góp phần đưa mặt trận kháng chiến đến thắng lợi cuối cùng.

Hôm nay, trở lại Dầu Tiếng - mảnh đất anh hùng năm xưa, giữa những tán cao su mùa thay lá, chúng tôi được lắng nghe câu chuyện của những người đã đi qua thời khắc lịch sử. Những góc phố, con đường vẫn lưu giữ ký ức một thời lửa đạn, về một Dầu Tiếng không chỉ là địa danh mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và ý chí quật cường.

Chặt đứt mắt xích phòng thủ kiên cố

Chủ tịch UBND huyện Dầu Tiếng Nguyễn Phương Linh. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Dầu Tiếng - cứ điểm phòng thủ kiên cố của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, án ngữ tuyến đường huyết mạch từ Tây Ninh về Bình Dương. Địch tin rằng nơi đây sẽ là “bức tường thép” bất khả xâm phạm, chặn đứng bước tiến của quân giải phóng.

Dẫn tư liệu lịch sử, ông Nguyễn Phương Linh, Chủ tịch UBND huyện Dầu Tiếng cho biết: Trong trận đánh giải phóng Dầu Tiếng ngày 13/3/1975, Bí thư Huyện ủy Trương Văn Tươi (Tư Cao) - sau này là Giám đốc Công ty Cao su Dầu Tiếng và Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cao su Việt Nam đã trực tiếp chỉ huy, góp phần làm nên chiến thắng quan trọng, tạo bước ngoặt cho toàn chiến dịch.

Tượng đài chiến thắng Dầu Tiếng 13/3/1975, biểu tượng của thành quả cách mạng trên quê hương Dầu Tiếng. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Theo tư liệu, ngày 13/3/1975, cùng với Chiến thắng Buôn Ma Thuột, quân ta mở chiến dịch giải phóng Dầu Tiếng, chọc thủng tuyến phòng thủ Tây Bắc Sài Gòn. Lực lượng tham gia gồm các sư đoàn bộ binh, trung đoàn pháo binh 130 ly, tiểu đoàn xe tăng T-54 cùng lực lượng vũ trang địa phương và công nhân cao su. Đêm 10/3/1975, các đơn vị hành quân chiếm lĩnh trận địa. Ngày 11/3, quân ta đồng loạt tấn công, Trung đoàn 2 đánh khu nhà thương, đồn Tam Giác, làng 5 và Bắc Chi khu; Trung đoàn 1 vây làng 2 Bến Củi; Trung đoàn 6 làm chủ suối Ông Hùng, phá tan nhiều đợt phản kích của địch. Ngày 12/3, chiến sự giằng co quyết liệt, đến trưa quân ta làm chủ nhiều vị trí trọng yếu. Sáng 13/3, Tiểu đoàn 9 và Tiểu đoàn 6 tấn công đồn Tam Giác, địch tháo chạy. Đến 10 giờ cùng ngày, cờ cách mạng tung bay trên nóc chi khu, Dầu Tiếng hoàn toàn giải phóng.

Gần 3.000 binh lính địch bị loại khỏi vòng chiến đấu, hàng trăm phương tiện chiến tranh bị tiêu diệt, hơn 7.000 đồng bào thoát khỏi ách kìm kẹp. Với Chiến thắng Dầu Tiếng - mắt xích phòng thủ vững chắc của địch đã bị chặt đứt, tuyến phòng thủ bị chọc thủng, mở đường cho quân ta tiến gần hơn với Sài Gòn, góp phần quyết định vào thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Ký ức không thể nào quên

Chứng tích chiến tranh tại Dầu Tiếng gồm các hiện vật chiến tranh, máy bay, bom đạn còn sót lại, minh chứng cho một thời kỳ đấu tranh hào hùng của nhân dân Dầu Tiếng anh hùng. Ảnh: Dương Chí Tưởng/TTXVN

Xã Long Tân, vùng đất giàu truyền thống cách mạng của Dầu Tiếng, từng hứng chịu trận bom B52 đầu tiên trên bầu trời Việt Nam. Đứng trước khu di tích bom B52, ông Nguyễn Văn Công (70 tuổi), nguyên Trưởng Công an xã bồi hồi nhớ lại: “Khi ấy tôi 10 tuổi, đang chăn trâu thì bầu trời bỗng tối sầm. Ba máy bay lao đến, trút bom xuống. Đất rung chuyển, khói lửa mịt mù, trâu bò chạy toán loạn, tiếng la hét vang khắp cánh đồng. Tôi tưởng mình không sống nổi...”. Giọng ông như nghẹn lại.

Dẫn chúng tôi đi thăm khu di tích, ông Công dừng chân bên những quả bom tái hiện, chậm rãi hồi tưởng: Từ 9 giờ đến 11 giờ ngày 18/6/1965, từng loạt B52 gầm rú trên bầu trời, trút bom xuống Long Tân. Cả vùng quê chìm trong khói lửa. Đây là trận rải thảm bom đầu tiên của đế quốc Mỹ tại Việt Nam, mở đầu cho bước leo thang chiến tranh. Ngay sau đó, Mỹ quyết định chuyển từ “chiến tranh đặc biệt” sang “chiến tranh cục bộ”, đưa quân viễn chinh vào miền Nam, trực tiếp tham chiến bằng vũ khí tối tân.

Ông Nguyễn Văn Công (70 tuổi), nguyên Trưởng Công an xã, từng tham gia cách mạng với vị trí nông hội, bồi hồi nhớ lại giây phút chứng kiến trận bom B52 đầu tiên tại xã Long Tân, Dầu Tiếng cách đây 60 năm về trước. Ảnh: Dương Chí Tưởng/TTXVN

Thế nhưng, chính nơi hứng chịu bom đạn khốc liệt nhất lại hồi sinh mạnh mẽ nhất. Long Tân hôm nay đã thay da đổi thịt, những cánh từng cao su là điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội. Ông Trần Đình Hiếu (69 tuổi), Bí thư Chi bộ Ấp Vũng Tây chia sẻ: “Chiến tranh qua rồi, nhưng chúng tôi không thể nào quên. Bao người con Dầu Tiếng đã ngã xuống để có ngày hôm nay.”

Trên những cánh rừng cao su bạt ngàn, một thế hệ mới đã trưởng thành, tiếp nối truyền thống cha ông. Phạm Thị Như Quỳnh, Bí thư Chi đoàn khối cơ quan Công ty Cao su Dầu Tiếng cho biết: “Chúng em may mắn lớn lên trong hòa bình, rất biết ơn sự hy sinh của thế hệ cha ông. Tự hào về truyền thống cách mạng, tuổi trẻ hôm nay càng nỗ lực học tập, lao động, góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.”

Hồi sinh đất lửa

Dầu Tiếng nổi tiếng là vùng chuyên canh cây cao su của Đông Nam Bộ. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Dưới nắng tháng Ba, những vườn cao su mùa thay lá mới vươn mình kiêu hãnh trên mảnh đất Dầu Tiếng kiên trung. Từng hứng chịu bom đạn khốc liệt, nay nơi đây đã vươn lên trở thành vùng kinh tế năng động của Bình Dương.

Từ những năm 1930, công nhân cao su Dầu Tiếng đã kiên cường đấu tranh, khởi đầu phong trào cách mạng từ khi Đảng ra đời. Giữa lòng địch, họ vừa lao động, vừa bí mật tiếp tế, cung cấp tin tức cho quân giải phóng. Những người thợ khai thác “vàng trắng” cũng trực tiếp cầm súng, bảo vệ từng nông trường cao su, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử.

Sau giải phóng, Dầu Tiếng gặp muôn vàn khó khăn, rừng cao su xác xơ. Nhưng với ý chí kiên cường, chính quyền cùng Công ty cao su Dầu Tiếng khôi phục ngành cao su - “linh hồn” của vùng đất này. Nhựa trắng lại chảy, vườn cây hồi sinh. Ông Nguyễn Văn Hiền, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Cao su Dầu Tiếng tự hào nói: “Từ những phong trào đấu tranh cách mạng, đặc biệt trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, công nhân Cao su Dầu Tiếng đã kiên cường góp phần giành độc lập, thống nhất đất nước. Vượt qua khó khăn sau chiến tranh, công ty vươn lên mạnh mẽ, vinh dự được phong tặng hai danh hiệu cao quý: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Bạt ngàn cao su Dầu Tiếng. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Hiện công ty quản lý hơn 27.000 ha cao su, sản lượng khai thác đạt trên 30.000 tấn mủ mỗi năm, tạo việc làm ổn định cho hàng ngàn công nhân. Dầu Tiếng không chỉ là “thủ phủ” cao su, mà còn đang vươn mình trở thành vùng kinh tế phát triển cao nhất tỉnh Bình Dương. Ông Nguyễn Phương Linh, Chủ tịch UBND huyện cho biết: Tốc độ tăng trưởng GDP của huyện luôn duy trì mức hai con số, năm 2024 đạt 16%, hai tháng đầu năm 2025 giá trị sản xuất hơn 1.978 tỷ đồng, tăng 15,6% so với cùng kỳ.

Dưới nắng gắt ở miền Đông Nam Bộ, bụi đỏ cuốn theo những đoàn xe hối hả san lấp mố cầu sông Thị Tính trên tuyến đường Hồ Chí Minh.

Lau vội mồ hôi, ông Nguyễn Công Thuần, Phó Giám đốc Ban điều hành dự án (Công ty Cổ phần Tập đoàn Đèo Cả) phấn khởi cho biết: "Chúng tôi đã thảm nhựa 19/31 km qua địa bàn vùng cách mạng Dầu Tiếng, Bình Dương. Với tiến độ hiện tại, nhịp cầu cuối cùng của cầu Thanh An dự kiến sẽ hợp long, nối đôi bờ sông Sài Gòn vào ngày 13/3/2025 - đúng dịp kỷ niệm ngày giải phóng Dầu Tiếng và sẽ thông xe kỹ thuật vào ngày 30/4 - cột mốc tròn 50 năm thống nhất đất nước. Tuyến đường này không chỉ kết nối vùng cách mạng Dầu Tiếng với các khu vực kinh tế năng động của Bình Dương mà còn mở ra động lực phát triển cho toàn khu vực".

Tuyến đường chạy qua trung tâm huyện Dầu Tiếng. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Dầu Tiếng 50 năm trước là vùng đất lửa, nơi bom đạn cày xới, mỗi tấc đất đều in dấu những hy sinh. Hôm nay, Dầu Tiếng khoác lên mình màu xanh ấm no của những vườn cao su xanh tốt, những con đường thênh thang, những khu công nghiệp, khu du lịch tiềm năng. Quá khứ hào hùng là nền tảng, là động lực để thế hệ hôm nay tiếp bước, dựng xây. Dầu Tiếng không chỉ hồi sinh mà đang bứt phá vươn mình với khát vọng đổi mới, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của Bình Dương và cả nước.

Bài 2: Vẹn nguyên ký ức hào hùng đoàn quân giải phóng

Chí Tưởng - Văn Hướng - Hồng Đạt (TTXVN)