Bình luận: Hàn hay xây?

Bóng đá châu Âu đang được chứng kiến một hiện tượng thú vị và phấn khích bởi sự trở lại của "người thợ hàn" vĩ đại Ranieri. Ông dần vực dậy một AS Roma tên tuổi đang bị lún sâu xuống nhóm cuối Serie A và gần nhất, với mạch bất bại dài, ông đã đưa đội bóng bứt khỏi tốp cuối và hiện đang có khả năng tiến đến vị trí được dự cúp châu Âu.

Nếu đạt được mục tiêu này, nhà cầm quân 74 tuổi đời, 52 tuổi nghề bóng đá sẽ có kết thúc trọn vẹn. Nghiệp “thợ hàn” còn mong gì hơn thế. Đỉnh cao của ông là đưa đội bóng ít tên tuổi Leicester City lần đầu tiên vô địch Giải ngoại hạng Anh mùa giải 2015-2016. Đó là thành tựu lớn nhất, bất ngờ nhất, còn lại là cuộc bôn ba khắp trời Âu giúp hơn chục câu lạc bộ (CLB) bậc trung thoát khỏi nguy cơ khủng hoảng.

Nhớ đến huấn luyện viên (HLV) Ranieri để nói đến một thực tế, ở bất cứ giải đấu nào tại châu Âu hay thế giới thì luôn có số đông, đến 2/3 các đội hầu như không có khả năng đua vô địch. Nhưng cuộc chiến kim tiền và danh dự ở các CLB có tiềm lực tài chính nhất định nhằm chỗ đứng ở nhóm giữa bảng xếp hạng cũng luôn là thách thức. Bởi vậy, họ cần những “thợ hàn” tài ba. Trên cao là thứ “thợ xây” có sứ mệnh kiến tạo, biến vốn liếng đầu tư đậm đà cùng kỳ vọng thành tích cao thành hiện thực.

Roma thông báo bổ nhiệm Claudio Ranieri dẫn dắt đội đến hết mùa. Ảnh: AS Roma

Ở đẳng cấp cao nhất, HLV Guardiola đã được các CLB hàng đầu châu Âu sử dụng và trải thảm vời đón, từ Barcelona đến Bayern Munich, rồi Manchester City. Tất cả đều cung ứng mọi điều ông cần, từ đội quân tinh nhuệ, đội ngũ trợ lý tài ba để ông thi triển triết lý đặc sắc của mình. Ông cải biến, nâng cấp Barcelona, Bayern Munich và đặc biệt là xây nên công trình Manchester City uy thế, lộng lẫy, sánh vai với những đế chế lớn của bóng đá châu Âu.

Ngợi ca Manchester City bao nhiêu thì ngậm ngùi với Manchester United bấy nhiêu. Sau thời kỳ thống trị bóng đá Anh dài, “Quỷ đỏ” hậu Alex Ferguson dần tụt lại để “Nhà hát của những giấc mơ” Old Trafford trở nên suy tàn, đổ nát từng mảng. Tại ai? Nhà Glazer chủ sở hữu là đúng rồi, và ngọn nguồn không chỉ ở mục tiêu khai thác, biến đội bóng danh giá thành công cụ kiếm tiền mà sâu xa là không hiểu biết thấu đáo về bóng đá đỉnh cao. Họ đã đầu tư số tiền không thua kém các CLB hàng đầu khác. Họ đã đưa về những cầu thủ có danh có giá bậc nhất, cùng những HLV tên tuổi, uy tín, nhưng đều thất bại.

Bởi họ không nhìn nhận đúng thực trạng CLB nên không biết bắt đầu từ đâu. Nếu cuộc cách mạng dưới tay Guardiola đạt được thành công từ tư duy và cách làm toàn diện, đồng bộ thì giới chủ của Manchester United cùng các HLV vì muốn “ăn ngay”, nôn nóng đưa đội bóng trở lại đỉnh cao nên thực tế đã biến quá trình tái thiết trở nên chắp vá, rời rạc. Nếu HLV David Moyes bị xem là còn non, chưa đủ tầm vóc và kinh nghiệm thì Van Gaal lại đã già, lỗi thời. Nếu lối chơi tấn công áp đặt sở trường không hiệu quả, họ xoay sang phòng ngự-phản công cùng Mourinho.

Rồi ngược lại, những khái niệm tân thời như kiểm soát bóng, pressing tầm cao hay chuyển trạng thái... Sự rối loạn trong đánh giá dẫn tới rối loạn trong thực thi và rối loạn nội bộ... Tóm lại, Manchester United loay hoay trong xử lý tình thế hơn là xây dựng cơ bản, lo phần ngọn không lo phần gốc. Đến thời tỷ phú Ratcliffe được quyền điều hành hiện tại vẫn vậy, qua cả tay HLV Erik ten Hag rồi Amorim bây giờ. Khi không đánh giá đúng thực trạng cần “xây” hay “hàn”, giới chủ không thể xác định rõ cần “thợ hàn” hay “thợ xây”. Thậm chí họ đã biến những “thợ xây” thành “thợ hàn” bất đắc dĩ.

Kết cục là một đế chế hùng mạnh, giàu có với thương hiệu mạnh nhất châu Âu giờ đây lụn bại, thua lỗ lớn cả về thể thao lẫn tiền bạc. Không thể mò mẫm, lẩn quẩn trong bóng tối hơn nữa, những thông tin gần đây cho thấy Manchester United đã có những dấu hiệu muốn “làm lại từ đầu” với một số tài năng thực sự cùng các cầu thủ trẻ.

Khi tiếng chuông của quy luật chu kỳ đã vang lên ngay cả với Manchester City, Liverpool cũng phải quyết liệt làm mới. Bao đổ vỡ, nhọc nhằn và tai tiếng nhưng Barcelona trẻ, tinh hoa đã hiển hiện như một bài học lớn.

THƯỜNG NGUYỄN