BIS cảnh báo nợ công tăng cao trước các cuộc bầu cử quan trọng

Ông Agustin Carstens, Tổng giám đốc BIS

Được mệnh danh là ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung ương, BIS cho biết, nền kinh tế toàn cầu hiện đang trên đà "hạ cánh suôn sẻ", nhưng cho biết rằng các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là các chính trị gia cần phải cẩn thận.

BIS kêu gọi các ngân hàng trung ương cần đặt ra “ngưỡng cao cho việc nới lỏng chính sách”, cảnh báo về nguy cơ tái bùng phát trong các lĩnh vực như giá dịch vụ và tăng trưởng tiền lương, cũng như sự cần thiết phải duy trì một số dư địa để cắt giảm chi phí đi vay trong trường hợp xuất hiện sự suy thoái đột ngột.

Nợ chính phủ toàn cầu đã ở mức kỷ lục và các cuộc bầu cử từ cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới những cuộc bầu cử gần đây ở Mexico và Nam Phi cho đến các cuộc bầu cử ở Pháp và Anh vào tuần này đều ẩn chứa nhiều rủi ro.

Ông Claudio Borio, người đứng đầu bộ phận kinh tế và tiền tệ của BIS cho biết: “Chúng tôi biết rằng mọi thứ có vẻ bền vững cho đến khi đột nhiên chúng không còn bền vững nữa - đó là cách thị trường hoạt động”.

Tổng giám đốc BIS Agustin Carstens cho biết, với lãi suất không quay trở lại mức cực thấp và áp lực chi phí từ dân số già, biến đổi khí hậu và xây dựng lại năng lực quốc phòng, các kế hoạch kích thích kinh tế và sự gia tăng chung của chủ nghĩa bảo hộ có thể làm xáo trộn các thị trường nhạy cảm.

Cùng với những lo ngại dai dẳng về mức nợ của Mỹ, phí bảo hiểm rủi ro nợ của Pháp trong tháng 6 đã tăng lên mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng khu vực đồng euro năm 2022, sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi một cuộc bầu cử quốc hội nhanh chóng có thể mang lại một chính phủ cực hữu.

“Các chính phủ phải cắt giảm mức gia tăng nợ công và chấp nhận rằng lãi suất có thể không trở lại mức cực thấp trước đại dịch…Chúng ta cần một nền tảng vững chắc để xây dựng”, ông Agustin Carstens cho biết cho biết.

Tuy nhiên, điều tích cực là các ngân hàng trung ương đang kiềm chế thành công lạm phát đã đạt mức cao nhất trong nhiều thập kỷ sau đại dịch Covid-19 và sau đó là xung đột Nga-Ukraine năm 2022, khiến thị trường hàng hóa chao đảo.

“So với năm ngoái, tôi phải nói rằng chúng ta đang ở một vị thế tốt hơn nhiều”, ông Agustin Carstens cho biết.

Kịch bản "cực đoan" sẽ là khi lạm phát tăng trở lại và các ngân hàng trung ương cần tăng lãi suất hơn nữa. Nhưng đó không phải là điều BIS mong đợi. Tuy nhiên, báo cáo của BIS cho biết các ngân hàng trung ương không nên vội vàng cắt giảm lãi suất.

BIS cho biết: “Việc nới lỏng sớm có thể gây ra áp lực lạm phát và buộc phải đảo ngược chính sách tốn kém – tất cả còn tốn kém hơn vì uy tín sẽ suy giảm”.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) từng bị chỉ trích vì phản ứng chậm chạp vào năm 2021 và 2022 khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn sau đại dịch và giá năng lượng tăng vọt đã góp phần thúc đẩy lạm phát tăng mạnh nhất trong nhiều thập kỷ.

Ông Agustín Carstens đã đề cao “sự thắt chặt mạnh mẽ” cuối cùng đã diễn ra sau đó, điều này đã giúp củng cố uy tín của các ngân hàng trung ương và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển sang “chế độ lạm phát cao”.

Tuy nhiên, BIS cảnh báo các quan chức hàng đầu vẫn đề phòng áp lực lạm phát quay trở lại ngay cả khi một số ngân hàng trung ương đã bắt đầu nới lỏng chính sách. ECB bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng 6 trong khi Fed dự kiến sẽ hạ lãi suất ngay sau tháng 9.

Mặc dù lạm phát đã giảm đều đặn nhưng vẫn còn cao hơn mục tiêu của ngân hàng trung ương trên khắp thế giới, bao gồm cả ở Mỹ và khu vực đồng tiền chung châu Âu, mặc dù tỷ lệ này thấp hơn ở các khu vực Đông Á, bao gồm cả Trung Quốc.

BIS cho biết, chính sách tài khóa cũng cần được thắt chặt để không làm cho áp lực lạm phát tiếp tục trở nên tồi tệ hơn.

Trong khi đó, áp lực giảm lạm phát đã xuất hiện. Giá xuất khẩu giảm và nhu cầu nội địa của Trung Quốc yếu hơn đã làm giảm tốc độ tăng giá nhập khẩu hàng năm ở các nền kinh tế lớn khác khoảng 5 điểm phần trăm vào năm 2023.

Mặt khác, BIS cho biết căng thẳng tài chính trong lịch sử xảy ra từ hai đến ba năm sau khi bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất, nghĩa là nó vẫn có thể xảy ra trong năm tới.

Trong đó, bất động sản thương mại vẫn là một lĩnh vực có rủi ro cao vì lĩnh vực này “đang phải đối mặt với những cơn gió ngược mang tính chu kỳ và cơ cấu”. Sự điều chỉnh mạnh về giá trị bất động sản có thể kéo giảm cho vay 12 điểm phần trăm ở nhiều nền kinh tế tiên tiến và làm giảm 4 điểm phần trăm GDP như đã từng xảy ra trong những năm 1990.

BIS cho biết, các chủ sở hữu bất động sản thương mại có thể đang định giá cao một cách giả tạo, đồng thời cảnh báo rủi ro về việc các ngân hàng tiếp tục gia hạn các khoản cho vay để tránh thua lỗ với kỳ vọng lãi suất sẽ giảm và giúp họ người đi vay có khả năng chi trả.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài