Bỏ hạn mức tín dụng để tăng sức cạnh tranh

Giai đoạn trước năm 2011, tăng trưởng tín dụng cao, tiền bơm ra nền kinh tế nhiều nhưng lại khó hấp thụ, dẫn đến nhiều hệ lụy, trong đó có nguy cơ tăng lạm phát. Điều này dẫn đến việc cơ quan quản lý là Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải sử dụng room tín dụng. Việc kiểm soát room tín dụng vừa đóng vai trò đảm bảo tăng trưởng GDP, vừa quản lý rủi ro dòng vốn.

Bỏ room tín dụng sẽ làm tăng tính cạnh tranh giữa các ngân hàng. Ảnh: H.H.

Ông Lê Hoài Ân, chuyên gia nghiên cứu chiến lược ngân hàng, người sáng lập Công ty cổ phần Giải pháp tài chính tích hợp (IFSS) đánh giá, NHNN làm khá tốt trong thập niên vừa qua, việc kiểm soát room tín dụng vừa đóng vai trò đảm bảo tăng trưởng GDP, vừa quản lý rủi ro dòng vốn. Tuy nhiên, bao giờ có “trần” thì cũng có thể tạo sự cồng kềnh.

Trong giai đoạn đầu, ngành ngân hàng cũng phải loay hoay để thích ứng nhưng càng những năm về sau càng minh bạch và có những tiêu chí rõ ràng hơn thì các ngân hàng càng nắm rõ hơn về việc với năng lực của mình thì được cấp room tín dụng bao nhiêu là phù hợp.

Đến năm 2018, việc cấp room tín dụng dựa trên việc đánh giá năng lực tài chính các ngân hàng theo Thông tư 52 ngày 31/12/2018. Tới năm 2024, lần đầu tiên NHNN giao room tín dụng ngay từ đầu năm và năm 2025 này cũng vậy.

Năm 2025, mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16%. Cơ quan quản lý nỗ lực đưa vốn ra lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Sự chuyển dịch trong dòng chảy tín dụng cho thấy cần thiết có sự linh hoạt hơn trong phân bổ, nới room tín dụng hay tiến tới bỏ room tín dụng cũng là cần thiết.

Ông Trần Hoài Phương - Giám đốc Khối Khách hàng doanh nghiệp, thành viên Ban điều hành HDBank, đánh giá việc bỏ room tín dụng ít nhất sẽ có tác động tâm lý tích cực, tạo cảm giác lạc quan. Đối với ngân hàng thì hỗ trợ doanh nghiệp, đối với người tiêu dùng cảm thấy việc vay vốn trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, đã có các cơ chế khác để quản trị ngân hàng hiệu quả. Các định chế tài chính quốc tế cũng có thể đánh giá việc này, từ đó nâng hạng tín nhiệm của ngân hàng của Việt Nam.

Theo chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Tú Anh, trong giai đoạn đầu, NHNN có thể thử nghiệm cho khoảng 15 - 20 ngân hàng thuộc nhóm tốt nhất được tự do tăng trưởng tín dụng, trong khi các ngân hàng còn lại vẫn phải phân bổ tín dụng theo hạn mức.

“Việc này sẽ tạo ra động lực và khuyến khích các ngân hàng không nằm trong nhóm tự do phải nâng cao chất lượng quản trị và hiệu quả hoạt động để có thể gia nhập nhóm này. Việc tăng tín dụng cho các ngân hàng là điều tích cực, nhưng các ngân hàng muốn được tự do phải đáp ứng những tiêu chí và điều kiện nhất định” - ông Tú Anh cho hay.

Đồng thời, chuyên gia này khẳng định điều này không chỉ tạo ra sức ép cạnh tranh mạnh mẽ trong hệ thống ngân hàng mà còn thúc đẩy việc xây dựng các ngân hàng chất lượng tốt hơn. Đối với những ngân hàng không thể cạnh tranh được, sẽ cần phải xem xét các giải pháp sáp nhập hoặc hợp tác với nhau, qua đó tạo ra sự cạnh tranh tốt hơn.

Tuy nhiên theo giới chuyên gia, bỏ room tín dụng không có nghĩa là hệ thống ngân hàng sẽ vận hành hoàn toàn theo cơ chế thị trường. NHNN vẫn sẽ giám sát chặt chẽ các chỉ số tài chính như tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, tỷ lệ an toàn vốn và khả năng thanh khoản để đảm bảo sự ổn định của toàn hệ thống.

Theo TS Nguyễn Tú Anh, bỏ room tín dụng là một bước tiến lớn trong cải cách chính sách tiền tệ của Việt Nam. Nhưng để thực sự hiệu quả, cần có một hệ thống giám sát tài chính chặt chẽ và phát triển mạnh hơn thị trường vốn để giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

H.Hương