Bỏ lương cơ sở, lương hưu được tính như thế nào sau cải cách tiền lương?

Thay đổi cách tính lương hưu tối thiểu

Khoản 5 Điều 56 Luật BHXH năm 2014 quy định về mức hưởng lương hưu thấp nhất khi tham gia BHXH bắt buộc là bằng mức lương cơ sở.

Hiện nay, mức lương cơ sở đang là 1,8 triệu đồng do đó, mức lương hưu thấp nhất là 1,8 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2024, việc bãi bỏ lương cơ sở đã mở đường cho một cơ chế mới trong việc xác định mức hưởng lương hưu. Chính phủ sẽ có văn bản quy định cụ thể hoặc hướng dẫn cách xác định mức hưởng lương hưu thấp nhất.

Điều này đánh dấu một bước ngoặt trong quản lý chính sách an sinh xã hội, phản ánh nỗ lực của Chính phủ trong việc cải cách và tối ưu hóa hệ thống BHXH.

Lương hưu tăng sau cải cách tiền lương từ 1/7/2024?

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH, với việc cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018, ngành hiện được giao nghiên cứu, xử lý 04 vấn đề, một trong số đó là vấn đề về mức tăng lương hưu.

Theo đó Bộ đã xây dựng phương án điều chỉnh lương hưu, phân chia thành 3 nhóm đối tượng:

Nhóm 01: Những người nghỉ hưu thông thường.

Với nhóm này, mức tăng lương hưu sẽ được tính toán hợp lý giữa khu vực đang làm việc với người nghỉ hưu, hài hòa giữa người cùng chức vụ trước và sau 1/7/2024.

Nhóm 02: Những người nghỉ hưu trước ngày 01/7/2024.

Với nhóm này, Nhà nước cần áp dụng mức bù để giảm phần chênh lệch lương giữa người nghỉ hưu trước và sau thời điểm cải cách tiền lương.

Nhóm 03: Những người nghỉ hưu trước năm 1995.

Với nhóm này, sẽ có chính sách đặc biệt để đẩy lương hưu lên cao hơn nữa.

Theo thông tin này thì để đảm bảo người nghỉ hưu không bị thiệt thòi thì lương hưu sau cải cách sẽ tăng không thấp hơn 50% so với mức tăng lương sau cải cách.

Như vậy, lương hưu từ 1/7/2024 có thể được tăng hơn 50% so với mức tăng lương sau cải cách. Hiện vẫn chưa có văn bản chính thức về việc điều chỉnh lương hưu sau cải cách.

Tuy nhiên, theo tinh thần của Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 và ý kiến của Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH thì mức lương hưu sau cải cách sẽ được điều chỉnh phù hợp để đảm bảo quyền lợi cho người nghỉ hưu, không để họ phải chịu thiệt thòi hơn.

Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường năm 2024

Căn cứ Theo Khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

"Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ".

Theo đó, kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ.

Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Ngoài ra, căn cứ theo lộ trình được quy định chi tiết tại Khoản 2 Điều 4 Nghị định 135/2020/NĐ-CP, tuổi nghỉ hưu năm 2024 của lao động nữ là 56 tuổi 4 tháng và của lao động nam là 61 tuổi.

Cách tính lương hưu năm 2024, trước khi thực hiện cải cách tiền lương

Đối với người lao động (NLĐ) đóng BHXH bắt buộc

Căn cứ quy định tại Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Điều 7Nghị định 115/2015-NĐ-CP thì mức lương hưu hằng tháng của NLĐ được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Theo đó, công thức tính cụ thể như sau:

Lương hưu hàng tháng = (Tỷ lệ hưởng) x Mức bình quân tiền lương tháng (Mbqtl)

Trong đó:

Tỷ lệ hưởng là tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng, được xác định như sau:

- Đối với lao động nam: Đóng đủ 20 năm BHXH thì được 45%; sau đó, cứ cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, được tính thêm 2%. Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng tối đa là 75%; trường hợp NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần theo quy định.

- Đối với lao động nữ: Đóng đủ 15 năm BHXH thì được 45%; sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, được tính thêm 2. Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng tối đa là 75%; trường hợp NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần theo quy định.

Lưu ý: Trường hợp NLĐ hưởng lương hưu trước tuổi quy định do suy giảm khả năng lao động theo quy định thì tỷ lệ (%) hưởng lương hưu hàng tháng được tính như trên, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

Mbqtl: là mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, được xác định theo hướng dẫn tại Điều 20 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH và Điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH.

Đối với người lao động tham gia BHXH tự nguyện

Căn cứ quy định tại Điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Điều 3 Nghị định 134/2015/NĐ-CP thì mức lương hưu hằng tháng được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. Theo đó, công thức tính cụ thể như sau:

Lương hưu hàng tháng = (Tỷ lệ hưởng) x Mức bình quân tiền lương tháng (Mbqtn)

Trong đó:

Tỷ lệ hưởng là tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng, được xác định như sau:

- Đối với nam: Đóng đủ 20 năm BHXH thì được 45%; sau đó, cứ cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, được tính thêm 2%. Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng tối đa là 75%; trường hợp có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần theo quy định.

- Đối với nữ: Đóng đủ 15 năm BHXH thì được 45%; sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, được tính thêm 2%. Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng tối đa là 75%; trường hợp thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần theo quy định.

Mbqtn là mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH, được tính bằng bình quân các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH của toàn bộ thời gian đóng.

L.Vũ (th)